Triển vọng kinh tế thế giới: Bấp bênh, khó đoán

Đó là lý do tại sao việc tiết lộ thông tin về việc Tổng thống Trump nhiễm virus có ảnh hưởng đến kinh tế thế giới hơn là lo ngại về sức khỏe của một số tổng thống trong quá khứ. Các chuyên gia kinh tế tài chính nhận định, đó không phải là một sự kiện bình thường xuất hiện giữa lúc "Sóng yên biển lặng" mà đến trong lúc kinh tế thế giới có những "bối rối". Ngay cả khi đại dịch xuất hiện tại Phòng Bầu dục, chỉ số S&P 500 đóng cửa chỉ giảm 1% - một ngày khá bình thường, khi Bộ Lao động Mỹ báo cáo các nhà tuyển dụng đã mang về ít hơn 200.000 việc làm trong tháng 9 so với dự kiến của các nhà kinh tế. Sự sụt giảm về cổ phiếu không giống như cú đấm của tin tức tháng 9/1955 rằng Tổng thống Dwight D. Eisenhower bị đau tim, một bản tin khiến S&P 500 giảm 6,6% trong 1 ngày. Và khi Tổng thống Ronald Reagan bị bắn vào ngày 30/3/1981, tin tức này đã đủ để ngăn chặn giao dịch chứng khoán, giúp hạn chế tổn thất xuống chỉ còn 0,3%.

Giá dầu diễn biến bất thường từ khi Tổng thống Trump xét nghiệm dương tính với Covid-19

Vào tối ngày 2/10, Nhà Trắng cho biết ông Trump sẽ ở Trung tâm Quân y Quốc gia Walter Reed trong "vài ngày" để đề phòng lây nhiễm. Phó Tổng thống Mike Pence và đối thủ đảng Dân chủ của ông Trump, cựu Phó Tổng thống Joseph R. Biden Jr. đều cho kết quả âm tính với virus. Ngay cả khi dịch Covid-19 của ông Trump không làm các nhà đầu tư hoảng sợ, thì cũng tăng thêm vô số mối lo ngại khiến tình hình trở nên trầm trọng hơn, khi thị trường biến động khốc liệt đã xảy ra trong vài tuần qua. Điều đó một phần là do nhà đầu tư đang bắt đầu tính đến các rủi ro chính trị vào triển vọng đầu tư.

Một kết quả đầy tranh cãi với một giai đoạn tồi tệ và bất ổn kéo dài sẽ là tin xấu cho thị trường. Các nhà đầu tư dường như cũng đã từ bỏ ý tưởng rằng, có rất nhiều khả năng Nhà Trắng và Đảng Dân chủ trong Quốc hội Mỹ sẽ đạt được thỏa thuận về một gói kích thích kinh tế mới. Chỉ vài tháng trước, Phố Wall tin các nhà hoạch định chính sách sẽ dễ dàng đồng ý chi một nghìn tỷ USD khác để hỗ trợ các hộ gia đình và doanh nghiệp Mỹ khi chờ đợi vắc xin. Nhưng thông tin về căn bệnh của ông Trump là tất cả những lý do khiến các nhà đầu tư phải cảnh giác trong thời gian này. Điều đó mang lại cho nhà đầu tư nhiều lý do để tạm dừng và không cam kết nguồn vốn mới cho thị trường, đến khi kết thúc cuộc bầu cử. Các cổ phiếu giao dịch theo hợp đồng tương lai đã giảm hơn 1% trong giao dịch qua đêm ngay sau bài đăng trên Twitter của ông Trump và cổ phiếu giảm khoảng 1,4% khi bắt đầu giao dịch ở New York. Tuy nhiên, những khoản lỗ đó đã được cắt giảm phần nào trong buổi sáng ngày 2/10, nhờ vào sức mạnh của các lĩnh vực chủ chốt như các công ty công nghiệp và vật liệu.

Cũng trong tối ngày 2/10, Chủ tịch Hạ viện Mỹ Nancy Pelosi đã bày tỏ sự lạc quan mới, một thỏa thuận lưỡng đảng đối với gói kích thích kinh tế Covid-19 có thể đến từ cuộc đàm phán với Bộ trưởng Tài chính Steven Mnuchin, cho thấy kết quả dương tính của ông Trump đối với Covid-19 có thể thay đổi kỳ hạn của các cuộc đàm phán này, vốn đã bế tắc kể từ tháng 8. Trên thị trường trái phiếu, lợi suất trái phiếu kho bạc dài hạn tăng nhẹ, có thể dẫn đến thâm hụt lớn hơn, do đó rủi ro lạm phát lớn hơn một chút, liên quan đến một đợt chi tiêu kích thích liên bang khác. Một số nhà phân tích cũng nghĩ, chẩn đoán Covid-19 của Tổng thống Mỹ có thể giúp giảm bớt lo ngại của các nhà đầu tư về nguy cơ hỗn loạn sau bầu cử ngày càng tăng. Những lo lắng đó đã gia tăng trong những tuần gần đây khi ông Trump tuyên bố từ chối cam kết chuyển giao quyền lực một cách hòa bình nếu cuộc kiểm phiếu cho thấy có sự gian lận bầu cử. Các nhà phân tích của J.P. Morgan cho rằng, căn bệnh Covid-19 có thể giảm nhẹ rủi ro hậu bầu cử và sự không chắc chắn của thị trường.

Giá dầu giảm ở New York và dầu thô Brent chuẩn toàn cầu giảm mạnh xuống mức thấp nhất kể từ tháng 6 sau khi Tổng thống Trump dương tính với Covid-19 kết hợp với sự suy yếu của thị trường lao động làm gia tăng lo ngại về sự phục hồi kinh tế. Dầu thô giao sau của Mỹ giảm 4,3% và dầu Brent giảm xuống dưới 40 USD/ thùng trong phiên giao dịch đầy biến động ngày 2/10. Tổ chức Y tế thế giới cho biết, đợt bùng phát dịch bệnh ở Nhà Trắng tạo thành một cụm bệnh và cần phải được xem xét nghiêm túc. Trong khi ông Trump đang trải qua các triệu chứng nhẹ, kết quả chẩn đoán virus cho thấy thêm một mức độ không chắc chắn khác đối với một thị trường đang quay cuồng với sự trỗi dậy của đại dịch toàn cầu từ New York đến London. Trong khi đó, tỷ lệ tăng việc làm của Mỹ đã chậm lại trong tháng 9 và nhiều người Mỹ từ bỏ tìm việc làm, càng nhấn mạnh tình trạng lung lay của nền kinh tế. Tin tức Covid-19 của ông Trump càng khiến mọi người thận trọng hơn khi di chuyển và đi du lịch, đó là một tiêu cực lớn đối với nhu cầu xăng dầu.

Dầu thô bắt đầu khởi đầu khó khăn vào tháng 10 sau sự suy giảm của tháng 9. Nhu cầu đang gặp khó khăn để phục hồi vào thời điểm Tổ chức Các nước Xuất khẩu Dầu mỏ (OPEC) và các đồng minh của tổ chức này đang cung cấp nguồn cung ra thị trường. Nga đã tăng sản lượng dầu thô và dầu ngưng tụ vào tháng trước, trong khi xuất khẩu dầu của Ả Rập Xê Út đã tăng lên mức cao nhất trong 4 tháng vào tháng 9. Các chính phủ trên thế giới đang phải vật lộn để kiểm soát sự lây lan của virus. Tại Vương quốc Anh, Thủ tướng Boris Johnson cho biết sẽ không ngần ngại áp đặt hạn chế mới khi chính phủ trên khắp châu Âu thắt chặt các biện pháp. Paris có thể đóng cửa các quán bar và nhà hàng một lần nữa và những hạn chế về di chuyển đã được áp dụng ở Madrid.

Cơ quan Nghiên cứu kinh tế & Năng lượng chiến lược cho biết, có những lo ngại về việc Covid - 19 gây ra làn sóng suy giảm nhu cầu lần thứ hai. Các thị trường quyền chọn dầu cũng trở nên giảm giá hơn. Cổ phiếu năng lượng là một trong những cổ phiếu hoạt động kém nhất trong Chỉ số S&P 500 đầu tháng 10. Ngành công nghiệp này cũng đang phải đối mặt với tình trạng sa thải hàng loạt. Ví dụ, Suncor Energy Inc sẽ cắt giảm 10% - 15% lực lượng lao động trong 18 tháng tới và Royal Dutch Shell Plc có kế hoạch cắt giảm tới 9.000 việc làm. Rõ ràng, việc Tổng thống Trump xét nghiệm dương tính với Covid-19 "là một tình huống xấu", có thể ví như một lời nhắc nhở nghiêm khắc đối với tất cả những người nghĩ rằng tình hình dịch Covid-19 sẽ trở thành "dĩ vãng". Ngày 5/10, Tổng thống Trump đã quay trở lại Nhà Trắng, tiếp tục thời gian cách ly, điều trị và tuyên bố kế hoạch cho vòng tranh luận trực tiếp thứ hai với ứng cử viên Joe Biden vào ngày 15/10 tới. Tuy nhiên, các thị trường vẫn khá thận trọng, chưa chắc chắn và chưa có dấu hiệu lạc quan khi diễn biến dịch Covid-19 tại Nhà Trắng trở nên phức tạp hơn với việc có thêm các quan chức trong chính quyền Trump có kết quả dương tính với Covid-19 tính đến ngày 6/10.

Việt Dũng