Triết lý trong tản văn của Phong Tử Khải

Phong Tử Khải (1898-1975) là họa sĩ, tác giả tản văn, dịch giả và nhà lý luận giáo dục âm nhạc nghệ thuật nổi tiếng của Trung Quốc. Ông đã xuất bản 160 tác phẩm ở các lĩnh vực trên.

Chân dung Phong Tử Khải. Ảnh: Sina.

Người thông hiểu văn hóa Đông - Tây

Một số tác phẩm nổi tiếng của Phong Tử Khải có thể kể đến Bút ký Duyên Duyên đường, Tập tranh hộ sinh (tên tạm dịch). Ngoài ra, ông còn có sách về tiểu sử danh họa Vincent Van Gogh, bản dịch Truyện Genji (tiểu thuyết đầu tiên của Nhật Bản).

Ông cũng chịu trách nhiệm minh họa một số tác phẩm của Lỗ Tấn, trong đó có AQ chính truyện và thực hiện loạt bài giảng về âm nhạc cổ điển phương Tây, tập trung vào các nhà soạn nhạc Nga sau thời Tchaikovsky.

Phong Tử Khải là nhân vật quan trọng trong nền nghệ thuật Trung Quốc thế kỷ 20 nói chung và lịch sử thiết kế mỹ thuật hiện đại Trung Quốc nói riêng. Ông thông hiểu văn hóa Đông - Tây, được mệnh danh là “người tiên phong cho truyện tranh Trung Quốc hiện đại”.

Tản văn của ông mang phong cách giản dị mộc mạc, có ý nghĩa khoan hậu nhân từ mà sâu sắc, mang cả nét thú vị hồn nhiên như trẻ thơ.

Tranh của ông hầu hết có nội dung dành cho thiếu nhi, hài hước dí dỏm, phản ánh các hiện tượng xã hội. Vì vậy, chúng được lưu truyền rộng rãi, được nhiều người yêu thích, sưu tầm.

Về tác phẩm của ông, nhà văn - học giả Chu Tự Thanh (Trung Quốc) bình luận: “Văn và tranh của ông như những bài thơ ngắn, chúng tôi nhấm nháp mãi mùi vị ấy như ăn quả ô liu vậy”.

Sống vốn đơn thuần ấn bản tiếng Việt. Ảnh: Nhã Nam.

Tấm lòng thơ trẻ trong thế giới của người trưởng thành

Sống vốn đơn thuần là tuyển tập văn học - mỹ thuật của Phong Tử Khải, bao gồm 41 bài tản văn và 43 bức tranh tiêu biểu do ông sáng tác. Ấn bản tiếng Việt do Tố Hinh chuyển ngữ, Nhã Nam liên kết Nhà xuất bản Hà Nội phát hành.

Cuốn sách được chia làm 5 chương, miêu tả cuộc sống thường ngày một cách tinh tế đầy tình cảm, thể hiện cái nhìn và tấm lòng thơ trẻ trong thế giới của người trưởng thành.

Ngoài ghi chép, khảo chứng những điều mà tác giả mắt thấy, tai nghe, kinh qua trong đời, tản văn của ông còn hướng con người đến việc nuôi dưỡng cuộc sống tâm hồn, bởi đó là “tầng lầu” cao nhất của một kiếp nhân sinh, trên cả cuộc sống vật chất và tinh thần.

Cũng theo ông, thế giới này chẳng phải là của người có tiền hay không có tiền, mà là của người có tâm. Phong Tử Khải khẳng định trẻ thơ có tâm hồn hoàn mỹ nhất, là người thấu tỏ nhất, nhìn nhận toàn diện nhất chân tướng sự vật trên đời.

Như nhan đề cuốn sách, tinh thần chung trong những sáng tác của Phong Tử Khải thể hiện nhân sinh quan hết sức giản đơn: Sống, vốn là chuyện đơn thuần như thế.

Đơn thuần là tu tâm, tấm lòng chất phác đôn hậu, thuần khiết chuyên chú, sống thật với chính mình; đơn thuần là trí tuệ, hóa phức tạp thành đơn giản, nhìn thấu sự đời, coi nhẹ mọi được mất. Phóng khoáng dạo chơi cõi trần thế, bình thản trải qua cả kiếp người.

Sống vốn đơn thuần là những giai phẩm của văn học hiện đại Trung Quốc, nhiều lần được chọn đưa vào sách giáo khoa Ngữ văn bậc tiểu học, trung học.

Vượt qua khoảng cách thời gian gần một thế kỷ, nhiều tác phẩm của Phong Tử Khải đến nay vẫn còn vẹn nguyên giá trị thưởng thức, như ngọn lửa ấm áp khi tâm trạng ta sa sút, như làn gió mát lành khi cuộc đời suôn sẻ thảnh thơi.

Như Toản