Trò chơi thuở nhỏ

Không gian, thời gian, trò chơi, đồ chơi của trẻ con nông thôn rất phong phú. Đồ chơi phần nhiều tự làm lấy. Chiếc que dùng để chơi chuyền là những nhành cây. Viên sỏi chơi ô ăn quan nhặt đâu chẳng có. Chiếc khăn chơi trò bịt mắt là chiếc áo đang mặc. Chiếc ná (giàn thun), bộ cù, viên bi đất nung, cây súng bắn bằng hạt cò ke… tất thảy đều tự làm ra. Vật liệu lấy từ bờ tre, cây ổi trong vườn, cây trâm bờ suối, cây duối dại nơi gò hoang được chặt về, gọt đẽo, chế tác.

Trong khoảng sân đất trước nhà, bóng râm trong vườn, đầu làng, cuối xóm, bờ đê, đồng bãi… các trò chơi tùy theo quy mô đông ít người tham gia cứ thế mà diễn ra. Về ưu điểm, sớm giúp trẻ có kỹ năng làm việc, đôi tay trở nên khéo léo, quan sát tinh tế, thể chất được trui rèn. Tuy thế, nguy hiểm cũng nhiều, rình rập ở mọi công đoạn từ trèo cây, cầm dao rựa chặt đẽo đến thao tác chơi cù va vụt vào người, hạt đạn là quả cò ke trúng vào mắt, “tên bay đạn lạc” là viên sỏi vụt bay ra từ chiếc giàn thun…

Biết việc làm đồ chơi và trò chơi của lũ con trai nguy hiểm nên phần nhiều bị người lớn cấm cản, chúng phải lén lút. Nhằm lúc cha mẹ làm đồng, nghỉ trưa hay tranh thủ thời gian chăn trâu bò, hái rau dại, nhặt củi… chúng rủ nhau chặt nhành cây mà tiện mà đẽo; rồi thì trèo cây bắt tổ chim, rình rập bắn tỉa quả ổi, quả khế, chùm me, quả thị vườn nhà hàng xóm.

“Đi đêm lắm có ngày gặp ma”, bị bắt quả tang nếu không bị roi vụt vào mông cũng no đòn mắng. Bị phát hiện, cong đuôi chạy trốn vừa mệt vừa lo. Tuy thoát thân lúc đấy nhưng cuối ngày kiểu gì cũng có người đến nhà “mắng vốn”, lúc này thì no đòn từ cha nhức cả tai từ mẹ!

Ảnh minh họa (nguồn: INTERNET)

Trò chơi, đồ chơi của trẻ con bây giờ khác trước. Ở nông thôn, không gian sống bị thu hẹp nhường chỗ cho gian nhà to, tường bao xây chắn, cổng khóa then cài. Đô thị hóa nông thôn, nhiều khu đất vốn là gò hoang, bãi trống dành cho nhà máy, công xưởng, khu công nghiệp, trang trại. Phần lớn các gia đình ít con, đời sống vật chất khá lên nên phụ huynh dành nhiều thời gian để mắt đến con trẻ, chăm bẵm học hành. Chúng ít có thời gian để chơi, phụ việc nhà cũng ít.

Lại nữa, thời công nghệ, trò chơi dân gian cũng nhạt dần. Đồ chơi được bày bán đến tận làng quê, giá đã rẻ lại phong phú cần gì phải chế tác. Và các trò nghịch phá cây trái, đi câu, bắn chim... ngày trước còn có nghĩa tìm cái bỏ vào miệng, chèn chiếc dạ dày lép kẹp lúc nào cũng réo sôi! Trẻ con bây giờ có mời chúng cũng không màng đến!

Đi qua thời thơ ấu, mỗi khi cùng bạn bè ngồi kể cho nhau nghe những trò chơi, nhất là trò mà con nít ở vùng quê bây giờ cũng không biết đến, chúng tôi lại thấy vui và có cả chút tự hào khi thời trẻ mình sống mới phong phú làm sao!

NGUYỄN ĐÌNH PHÊ