Trợ giúp pháp lý cho nhóm đối tượng đặc thù

Trợ giúp viên pháp lý Trung tâm Trợ giúp pháp lý Nhà nước tỉnh tham gia bào chữa cho đối tượng trong một phiên tòa.

Một ví dụ điển hình là vụ việc xảy ra tại xã Nhi Sơn. Xuất phát từ mâu thuẫn cá nhân kéo dài, tháng 6/2024, ông T.V.S., người dân tộc Mông đã rủ hai con trai đến phá hơn 6.000m2 diện tích sắn với số lượng hơn 12.000 cây của ông H.V.C., cũng là người dân tộc Mông sinh sống tại địa phương. Sau khi phát hiện, ông C. gửi đơn tố cáo lên cơ quan chức năng. Qua điều tra, xác minh, lực lượng chức năng xác định thiệt hại tài sản trên 34 triệu đồng. Cả ba bố con ông S. bị khởi tố về tội “Hủy hoại tài sản” theo Khoản 1 Điều 178 Bộ luật Hình sự.

Trong vụ việc này, vai trò của hoạt động TGPL đã thể hiện rất rõ. Do thuộc nhóm đối tượng được TGPL miễn phí theo quy định (người dân tộc thiểu số sinh sống tại vùng có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó khăn), ông S. và các con đã được Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh cử Trợ giúp viên pháp lý (TGVPL) Chi nhánh số 01 Hà Văn Khôi tham gia bào chữa. Không chỉ đơn thuần hỗ trợ pháp lý, TGVPL Khôi còn đóng vai trò quan trọng trong việc phân tích, giải thích, giúp các bị cáo nhận thức rõ hành vi vi phạm, từ đó thành khẩn khai báo, hợp tác tích cực với cơ quan tiến hành tố tụng.

Tại phiên tòa, TGVPL Khôi đã trình bày các tình tiết giảm nhẹ như nhân thân tốt, phạm tội lần đầu, hoàn cảnh khó khăn, động cơ do mâu thuẫn cá nhân... và đề nghị hội đồng xét xử xem xét cho các bị cáo được hưởng khoan hồng. Kết quả, cả ba bố con ông S. bị tuyên phạt tổng mức án 40 tháng tù nhưng cho hưởng án treo. Bản án vừa đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật, vừa thể hiện sự khoan dung, nhân văn, mở ra cơ hội cho người lầm lỗi sửa sai và tiếp tục hòa nhập cộng đồng.

Nhận thức rõ đặc thù địa bàn và nhu cầu TGPL trong cộng đồng, những năm qua Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh đã triển khai nhiều hình thức trợ giúp phong phú, linh hoạt, phù hợp với thực tế tại địa phương. Ngoài việc tư vấn, đại diện, tham gia tố tụng cho các đối tượng thuộc diện được TGPL, trung tâm còn đặc biệt chú trọng công tác truyền thông, phổ biến pháp luật thông qua các hình thức như: tổ chức TGPL lưu động tại xã, thôn, bản vùng cao; phối hợp với các tổ chức đoàn thể, chính quyền cơ sở để giới thiệu, tiếp cận người dân có nhu cầu; phát hành tài liệu, tờ gấp pháp luật; cung cấp thông tin qua báo chí, bảng tin, hộp thư pháp lý...

Từ đầu năm 2024 đến nay, hàng chục đợt TGPL lưu động đã được tổ chức tại nhiều xã miền núi của tỉnh. Mỗi buổi TGPL không chỉ cung cấp thông tin pháp lý cơ bản mà còn giải đáp thắc mắc của người dân về nhiều lĩnh vực, góp phần nâng cao nhận thức pháp luật, giảm thiểu hành vi vi phạm.

Trong bối cảnh xã hội ngày càng phát triển, yêu cầu đối với đội ngũ TGVPL cũng ngày càng cao. Không chỉ giỏi chuyên môn nghiệp vụ, họ còn phải có khả năng thích nghi với môi trường làm việc đặc thù - nơi có người dân thiếu kiến thức pháp lý, thiếu tự tin, hoặc thậm chí có rào cản ngôn ngữ và văn hóa. Chính vì thế, Trung tâm TGPL Nhà nước tỉnh luôn quan tâm đến công tác đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao năng lực cho đội ngũ TGVPL. Các lớp tập huấn chuyên đề được tổ chức định kỳ, tập trung vào kỹ năng tư vấn cho từng nhóm đối tượng như trẻ em, người cao tuổi, người dân tộc thiểu số, người khuyết tật... TGVPL Chi nhánh số 01 Hà Văn Khôi chia sẻ: “Với mỗi nhóm, TGVPL cần có cách tiếp cận phù hợp. Ví dụ, với trẻ em cần tạo môi trường thân thiện; với người khuyết tật cần sự tế nhị, tránh gây tổn thương; với người dân tộc thiểu số, cần kiên nhẫn, tôn trọng phong tục và thấu hiểu hoàn cảnh sống”.

Thực tế cho thấy, ở những nơi mà công tác TGPL được thực hiện hiệu quả, người dân có xu hướng chủ động hơn trong việc bảo vệ quyền lợi hợp pháp của mình, giảm thiểu các vụ việc khiếu kiện phức tạp, kéo dài. Hoạt động TGPL vì vậy không chỉ giúp người dân tiếp cận công lý, mà còn là công cụ giúp chính quyền cơ sở giữ gìn an ninh trật tự, ổn định xã hội từ gốc rễ.

Bài và ảnh: Tăng Thúy