Trời nóng, ra đường nên kiềm chế, kẻo bị tội tù

Ngày 14-3-2025, TAND quận 1, TP.HCM đã tuyên phạt Quách Minh Nhựt 1 năm tù về tội cố ý gây thương tích theo điểm i khoản 1 Điều 134 BLHS; buộc bồi thường 125 triệu đồng cho bị hại.

Sở dĩ Nhựt phải ra tòa với tư cách bị cáo là do ngày 14-12-2024, trong lúc chờ đón người nhà trước Bệnh viện Từ Dũ, do bị nhắc nhở về việc dừng xe gây ách tắc giao thông mà Nhựt đã xuống xe và hành hung người có mâu thuẫn với mình.

Toàn cảnh phiên xét xử bị cáo Quách Minh Nhựt. Ảnh: SONG MAI

Hành vi của Nhựt diễn ra ở nơi công cộng, được đánh giá là có yếu tố côn đồ nên dù thương tích của bị hại chỉ 6% thì Nhựt vẫn bị xử lý về tội cố ý gây thương tích. Đối chiếu với khung hình phạt “phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm” thì mức án cho thấy tòa đã cân nhắc nhiều về các tình tiết giảm nhẹ của Nhựt.

Trước đó, nhiều vụ tương tự dùng bạo lực giải quyết mâu thuẫn nơi công cộng đã xảy ra. Ngày 27-2, trên đường Nguyễn Huệ (TP.HCM), Tống Chí Huy và bạn gái đưa chó vào khu vực cấm dắt thú cưng, không rọ mõm, không có dây dẫn. Khi bị bảo vệ nhắc nhở, thay vì chấp hành quy định, Huy lại cự cãi, giật gậy sắt trên tay bảo vệ và tấn công khiến nạn nhân chảy máu, phải nhập viện. Hiện Huy đã bị khởi tố và bị bắt tạm giam…

Trưa 10-2, sau một mâu thuẫn giao thông nhỏ, Tống Anh Tuấn - tài xế lái xe Lexus đã dùng tay, chân và mũ bảo hiểm đấm, đá và đánh tới tấp vào đầu người anh H (người làm nghề giao hàng). Anh H. đã dùng tay che và không dám đánh lại. Sự việc chỉ dừng lại sau khi có sự can ngăn của cả người trên ô tô và người dân xung quanh. Tuấn hiện cũng đang bị khởi tố, bắt tạm giam để điều tra về tội cố ý gây thương tích.

Tất cả hành vi bạo lực chốn công cộng nêu trên đều được camera ghi lại, làm bằng chứng phân định đúng sai. Vậy mới nói hành vi bạo lực chốn công cộng ngày nay không chỉ sợ trời biết, đất biết, mà còn phải sợ camera biết nên ra đường phải cẩn trọng hành động. Bởi trăm tai nghìn mắt từ những chiếc camera đường phố, camera nhà người dân, lẫn những chiếc điện thoại luôn sẵn sàng giơ lên ghi lại hành vi xấu xí; cung cấp chứng cứ để phá án nhanh, buộc tội vững chắc.

Trước thực trạng bạo lực chốn công cộng ngày càng phổ biến, cơ quan chức năng đã phát đi cảnh báo những hành vi vi phạm do thiếu kiềm chế trên đường phố, nơi công cộng như đã xảy ra trong thời gian qua tùy theo tính chất, mức độ và hậu quả mà người vi phạm phải bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Đồng thời khuyến cáo người dân cần phải thượng tôn pháp luật trong giải quyết các mâu thuẫn; bạo lực chỉ làm vấn đề trở nên nghiêm trọng hơn.

Thực tiễn cho thấy hành vi bạo lực nơi công cộng nếu không gây thương tích thì thường sẽ bị xử lý bằng tội gây rối trật tự công cộng, nếu có thương tích thì có thể sẽ bị xử lý tội cố ý gây thương tích... Nếu hành vi chưa đến mức truy cứu trách nhiệm hình sự, người vi phạm có thể bị phạt tiền từ 5 đến 8 triệu đồng theo Nghị định 144/2021 về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực an ninh, trật tự.

Các câu chuyện trên không chỉ là bài học cho cá nhân vi phạm, mà còn là lời cảnh tỉnh cho cộng đồng: Tôn trọng pháp luật không phải là sự lựa chọn, mà là nghĩa vụ của mỗi công dân. Người lái xe ngoài việc làm chủ tay lái thì còn phải làm chủ cảm xúc.

Ngoài việc gây tổn thương về thể chất và tinh thần cho người bị hành hung thì chính người gây án phải chịu trách nhiệm hình sự, mất tự do; danh dự, công việc bị ảnh hưởng; gia đình phải đối mặt với dư luận và những khó khăn về kinh tế, tinh thần. Án một năm tù giam đã tách Nhựt ra khỏi đời sống xã hội trong khi - như lời trình bày của Nhựt - thì anh ta là lao động chính trong gia đình, đang nuôi mẹ vợ, vợ và đứa con sơ sinh.

Bản án một năm tù dành cho Nhựt là minh chứng rằng pháp luật nghiêm minh, không có ngoại lệ. Qua việc nhanh chóng xử lý, cơ quan chức năng gởi đi một thông điệp rõ ràng, mang tính răn đe, giáo dục. Đó là Không ai có quyền dùng bạo lực để giải quyết mâu thuẫn; mọi hành vi vi phạm pháp luật đều sẽ bị xử lý nghiêm minh, công bằng.

Các vụ án cũng cho chúng ta bài học sâu sắc về tầm quan trọng của kiềm chế cảm xúc, tôn trọng pháp luật và ứng xử có văn hóa, giữ bình tĩnh, tôn trọng người khác và suy nghĩ kỹ trước khi hành động, đặc biệt trong các tình huống căng thẳng.

Ngạn ngữ phương Tây có câu “Anger is one letter short of danger" (Giận dữ chỉ cách nguy hiểm một chữ cái). Ý nghĩa của câu này là giữa cơn giận và sự nguy hiểm chỉ có một lằn ranh mong manh; cơn giận có thể dẫn đến nguy hiểm nếu không được kiểm soát tốt.

Kiểm soát cơn giận không phải là kìm nén mà là thể hiện cơn giận một cách khôn ngoan và hợp lý, bởi bạo lực không bao giờ là giải pháp mà chỉ gây thêm phiền toái.

Có bạn đọc sửa chút trong câu tục ngữ Việt Nam "khi đánh người, mặt đỏ như gấc, lúc ra tòa mặt vàng như nghệ”. Lời bông đùa mà rất trúng với những người từng hung hăng đánh nhau, đến khi phải đối diện với pháp luật mới cảm thấy hối hận. Đây cũng xem như lời cảnh tỉnh về hậu quả của những hành vi bạo lực, thiếu kiểm soát.

Có thể cách hành xử thiếu kiềm chế một phần do áp lực trong cuộc sống của cư dân đô thị như kẹt xe, khói bụi, tiếng ồn; một phần đến từ thói quen giành chiến thắng bằng việc sỉ nhục hay hạ bệ người khác. Tuy nhiên, trong mọi hoàn cảnh thì việc dùng nắm đấm thay lý lẽ đã vi phạm nguyên tắc cơ bản của xã hội văn minh. Phải tâm niệm "Trời nóng, ra đường đừng nóng máu" thì mới tránh được hậu quả không mong muốn.

PHƯƠNG LOAN