Trong không gian văn hóa làng Yên Định
Làng Yên Định thuộc xã Định Tân (huyện Yên Định) nằm ở hữu ngạn sông Mã, còn được biết đến với tên gọi cổ xưa - làng Rành. Ngôi làng cổ với những dấu tích lịch sử và truyền thống văn hóa… là niềm tự hào tạo nên 'sức mạnh' để các thế hệ người dân nơi đây vươn lên xây dựng quê hương.
Được hình thành bởi quá trình bồi tụ phù sa của dòng sông Mã, phía trước làng là núi Quy Sơn, người dân làng Yên Định luôn tin rằng đây là thế đất phong thủy tốt tươi. Và cũng bởi là nơi “đất lành chim đậu”, nên cách đây cả ngàn năm trước ở vùng đất này đã có con người đến đây quần cư, gây dựng cơ nghiệp. Hiện nay tại làng Yên Định có đến gần 70 dòng họ cùng nhau sinh sống.
Làng cổ Yên Định mang nét đẹp của làng quê Việt truyền thống với cây đa, giếng nước, sân đình. Trong đó, đình làng khi xưa là nơi hội họp, ban bố các quy ước, luật lệ của làng; cũng đồng thời là nơi khen thưởng người có công, xử phạt người vi phạm. Đình làng Yên Định còn là không gian thiêng, nơi thờ Thành hoàng làng Thiên hỏa Lôi công - vị thiên thần được người dân địa phương tôn là Đức thánh cả.
Căn cứ theo thần tích lưu truyền tại địa phương, cùng đôi câu đối cổ lưu giữ tại đình làng, người dân làng cổ Yên Định tin rằng đình (đền) thờ thần Thiên hỏa Lôi công có lịch sử khởi dựng từ thời Lý.
Trải qua thời gian, đình (đền) làng Yên Định đã nhiều lần được trùng tu, tôn tạo. Tuy nhiên, trong di tích có một số hiện vật quý vẫn được người dân cẩn trọng giữ gìn, bảo vệ.
Từ xa xưa, người dân làng Yên Định vốn đã coi trọng việc nỗ lực học hành, phấn đấu tiến thân để từ đó rạng danh quê hương. Vì thế, trong làng có cả hai khu Văn chỉ và Võ chỉ. Theo người dân địa phương, khu Võ chỉ khi xưa được xây dựng trên núi Rùa, còn Văn chỉ ở ngay đầu làng. Song cũng vì những biến động lịch sử và thời gian, đến nay chỉ còn một tấm bia (Văn chỉ) “Yên Định xã tiên hiền bi ký” dựng dưới triều vua Tự Đức với nội dung ngợi ca những người thi cử đỗ đạt. Đến nay, việc học vẫn được người dân làng Yên Định hết sức đề cao.
Với những giá trị lịch sử - văn hóa, Đình và Bia ký trên địa bàn làng Yên Định đã được xếp hạng di tích cấp tỉnh.
Ngày nay, đình làng Yên Định vẫn là không gian thiêng thờ Thành hoàng làng Thiên hỏa Lôi công.
Bên cạnh đình làng truyền thống là nhà văn hóa thôn được xây dựng khang trang.
Trước đình làng là ao làng được người dân địa phương ý thức gìn giữ, cải tạo sạch đẹp từ nguồn xã hội hóa.
Cùng với việc bảo tồn, gìn giữ và phát huy giá trị văn hóa truyền thống, người dân làng Yên Định cũng không ngừng nỗ lực phát triển kinh tế, góp phần xây dựng quê hương giàu mạnh, để nơi đây thực sự là vùng quê đáng sống.
