Trọng thể kỷ niệm 80 năm ngành Bưu chính - Viễn thông, 66 năm ngành Khoa học và Công nghệ

Cùng dự có các lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Quốc hội, Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và đông đảo khách mời quốc tế.

Sự kiện quy tụ trên 2.700 đại biểu, trong đó có gần 2.000 cán bộ đã nghỉ hưu từng công tác trong hai ngành qua nhiều thời kỳ.

2.700 đại biểu chào cờ tại Lễ kỷ niệm 80 năm Ngành Bưu chính - Viễn thông, 66 năm Ngành Khoa học và Công nghệ (Ảnh: MST)

TổngBí thư nêu ba trụ cột phát triển khoa học và công nghệ

Phát biểu tại Lễ kỷ niệm, Tổng Bí thư Tô Lâm đã gợi lại những chặng đường lịch sử hào hùng của ngành khoa học và công nghệ (KH&CN). Từ Hội nghị Tân Trào năm 1945 khi Đảng quyết định thành lập Ban Giao thông chuyên môn, đến thời khắc 19/12/1946, khi từ Bưu điện Bờ Hồ phát đi bức điện kháng chiến toàn quốc - đó là minh chứng sống động về vai trò đặc biệt quan trọng của công tác thông tin liên lạc. Hàng vạn cán bộ giao bưu, chiến sĩ thông tin đã hy sinh để giữ “mạch máu thông tin” thông suốt trong suốt hai cuộc kháng chiến. Song song với đó, các nhà khoa học, kỹ sư Việt Nam miệt mài chế tạo vũ khí, thuốc men, công cụ sản xuất, góp phần trực tiếp vào thắng lợi trên chiến trường.

Tổng Bí thư Tô Lâm phát biểu chỉ đạo tại buổi lễ - Ảnh: VGP

Tổng Bí thư nhắc lại lời Bác Hồ từng căn dặn: “Việc liên lạc là một việc quan trọng bậc nhất trong công tác cách mệnh” và “Khoa học phải từ sản xuất mà ra và phải trở lại phục vụ sản xuất, phục vụ quần chúng”. Những lời dạy này đã trở thành kim chỉ nam, hun đúc nên bản lĩnh, trí tuệ và tinh thần tự cường - nền tảng cho sự phát triển đến hôm nay.

Sau gần 40 năm đổi mới, Việt Nam đã trở thành nền kinh tế có quy mô lớn thứ 4 Đông Nam Á, đứng thứ 32 thế giới, hội nhập ngày càng sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu. Trong thành quả ấy, Ngành Bưu chính - Viễn thông và KH&CN có những đóng góp đặc biệt.

Tổng Bí thư Tô Lâm trao Huân chương Lao động hạng Nhất tặng Bộ Khoa học và Công nghệ (Ảnh: MST)

Internet chính thức vào Việt Nam từ năm 1997, mở ra kỷ nguyên kết nối toàn cầu. Ngày nay, 4G đã phủ sóng gần 100% dân số, 5G đang được triển khai rộng rãi, và Việt Nam nằm trong số ít quốc gia có khả năng tự thiết kế, chế tạo thiết bị 5G. Bưu chính hiện đại hóa mạnh mẽ, trở thành hạ tầng quan trọng cho thương mại điện tử và logistics.

Trong khi đó, KH&CN ghi dấu ấn với các nghiên cứu nông nghiệp, y tế, vật liệu mới, năng lượng sạch… Việt Nam đã làm chủ công nghệ sản xuất vắc-xin đạt chuẩn quốc tế, thực hiện nhiều ca ghép tạng phức tạp, và liên tục cải thiện thứ hạng trong Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu. “Những thành tựu đó chứng minh rằng: khi đất nước có đường lối đúng, khi ý Đảng hòa quyện với lòng dân, khi trí tuệ Việt Nam được khơi dậy, chúng ta có thể làm nên những điều tưởng chừng không thể”, Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Một dấu mốc quan trọng được Tổng Bí thư Tô Lâm đề cập là việc ngày 1/3/2025 - hai chính thức hợp nhất, hình thành Bộ Khoa học và Công nghệ. Đây là bước đi chiến lược của Đảng và Nhà nước nhằm thống nhất đầu mối, cộng hưởng nguồn lực, nâng cao hiệu quả lãnh đạo, quản lý, phát huy vai trò trung tâm của KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Tổng Bí thư Tô Lâm trao Huân chương Bảo vệ Tổ quốc hạng Nhất tặng Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng. (Ảnh: MST)

Hợp nhất để tập trung thay vì phân tán; để mỗi nguồn lực đầu tư được sử dụng hiệu quả; để doanh nghiệp, nhà khoa học và người dân có một địa chỉ tin cậy đồng hành, hỗ trợ. Đây là bước cụ thể hiện thực hóa Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị, khẳng định KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là quốc sách đột phá.

Trong phát biểu chỉ đạo, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nhấn mạnh ba trụ cột mà Bộ Khoa học và Công nghệ cần tập trung: Thứ nhất, thể chế đột phá và môi trường thuận lợi. Hoàn thiện hệ thống pháp luật, chính sách để khuyến khích đổi mới sáng tạo, tạo cơ chế thử nghiệm cho công nghệ mới, bảo vệ những người dám nghĩ, dám làm. Thứ hai, công nghệ lõi, hạ tầng số và ngành mũi nhọn. Đầu tư vào các lĩnh vực chiến lược như bán dẫn, trí tuệ nhân tạo, công nghệ sinh học, vật liệu mới, năng lượng nguyên tử vì mục đích hòa bình, phát triển xanh và bền vững. Đồng thời xây dựng hạ tầng số quốc gia hiện đại, đồng bộ, an toàn - được ví như “hệ thần kinh trung ương” của quản trị quốc gia và kinh tế số. Thứ ba, nguồn lực, nhân lực và hệ sinh thái đổi mới sáng tạo. Nhà nước cần tăng cường đầu tư, khuyến khích doanh nghiệp và quỹ đầu tư mạo hiểm tham gia. Cơ chế đặc biệt để thu hút, trọng dụng nhân tài, khuyến khích khởi nghiệp sáng tạo, gắn đào tạo đại học với nhu cầu thực tiễn. Doanh nghiệp phải là trung tâm hệ sinh thái đổi mới sáng tạo, còn viện - trường là nền tảng tri thức.

Tổng Bí thư Tô Lâm và Thủ tướng Phạm Minh Chính cùng các đại biểu tham quan triển lãm thành tựu khoa học và công nghệ trong khuôn khổ buổi lễ (Ảnh: MST)

Tổng Bí thư Tô Lâm và các đại biểu tham quan triển lãm (Ảnh: MST)

Tổng Bí thư Tô Lâm và các đại biểu tham quan triển lãm tại khu vực tổ chức Lễ kỷ niệm. (Ảnh: MST)

Tại buổi lễ, phong trào thi đua yêu nước lần thứ I của ngành cũng được phát động. Tổng Bí thư kêu gọi phong trào thi đua trong toàn ngành phải cụ thể, thiết thực, gắn liền với kết quả và tránh hình thức. Mỗi đơn vị cần đăng ký ít nhất một sáng kiến hoặc công trình đổi mới sáng tạo có tác động trực tiếp đến phát triển kinh tế - xã hội, nâng cao đời sống nhân dân. Theo ông, cách tốt nhất để biến phong trào thi đua yêu nước thành hiện thực là mỗi cơ quan, mỗi nhà khoa học, mỗi doanh nghiệp đều có sản phẩm cụ thể, công trình hữu ích, đóng góp thiết thực cho đất nước.

“Đất nước ta đang đứng trước vận hội lịch sử. Khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số không chỉ là lựa chọn, mà là con đường sống còn để phát triển nhanh và bền vững. Đây là chìa khóa vàng để hiện thực hóa khát vọng Việt Nam hùng cường, thịnh vượng vào năm 2045”, Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh.

Tổng Bí thư Tô Lâm đồng thời gửi gắm phương châm hành động cho toàn ngành bằng 10 chữ: “Tự chủ - Trí tuệ - Công nghệ - Đột phá - Hội nhập”. Đây không chỉ là khẩu hiệu, mà còn là niềm tin, lời nhắn nhủ, kỳ vọng về một tương lai rạng rỡ của đất nước.

Đóng góp to lớn trong công cuộc đổi mới

Trước đó, phát biểu khai mạc Lễ kỷ niệm, Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định: Trong suốt thập kỷ qua, ngành Bưu chính - Viễn thông và ngành KH&CN đã không chỉ xây dựng nền móng cho một đất nước độc lập, tự cường, mà còn khơi nguồn tri thức, nuôi dưỡng tinh thần đổi mới sáng tạo cho nhiều thế hệ.

Bộ trưởng Bộ Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng đọc Diễn văn kỷ niệm (Ảnh: MST)

Những thành tựu to lớn mà hai ngành đạt được đã góp phần quan trọng đưa Việt Nam từ một nước nghèo, thiếu đói trở thành quốc gia tự chủ lương thực, đứng trong nhóm hàng đầu thế giới về xuất khẩu gạo. Việt Nam đã làm chủ nhiều công nghệ trọng điểm: từ xây dựng đường dây 500KV Bắc-Nam, chế tạo giàn khoan dầu khí tự nâng ở độ sâu 120m nước, đóng tàu trên 100.000 tấn, đến thực hiện ca ghép tạng phức tạp, sản xuất vaccine, xây dựng mạng viễn thông hiện đại, phát triển vũ khí công nghệ cao. Việt Nam ngày nay đã vươn lên vị trí thứ 44 thế giới về chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu.

Trong lĩnh vực bưu chính - viễn thông, đất nước ta là một trong những quốc gia đi đầu về số hóa, đã phóng thành công vệ tinh, mở rộng thị trường, phổ cập Internet và dịch vụ di động đến hầu hết người dân. Việt Nam hiện thuộc top 30 thế giới về dịch vụ bưu chính - viễn thông. Những thành tựu đó khẳng định sức mạnh của ý chí tự lực tự cường, của bản lĩnh trí tuệ Việt Nam.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhắc lại lời Tổng Bí thư Tô Lâm: “Tương lai thuộc về những dân tộc biết ấp ủ khát vọng lớn và chung tay hành động vì lợi ích chung”. Trên tinh thần đó, Bộ Khoa học và Công nghệ phát động phong trào thi đua yêu nước lần thứ nhất của ngành trong giai đoạn mới, với định hướng lớn và dài hạn.

Thứ nhất, phát triển nền kinh tế tri thức dựa trên khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và dữ liệu số. Thứ hai, xây dựng năng lực tự chủ công nghệ trong các lĩnh vực chiến lược theo tinh thần Make in Vietnam. Thứ ba, đưa Việt Nam trở thành trung tâm đổi mới sáng tạo của khu vực ASEAN, châu lục và thế giới, trở thành quốc gia khởi nghiệp dựa trên công nghệ số và đổi mới sáng tạo.

Thứ tư, xây dựng hạ tầng hiện đại, nhân lực chất lượng cao cho các lĩnh vực của Bộ, bao gồm: khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo, bưu chính, viễn thông, hạ tầng số, công nghiệp công nghệ số, chuyển đổi số, sở hữu trí tuệ, tiêu chuẩn - đo lường - chất lượng và năng lượng nguyên tử, trong đó đặc biệt chú trọng hạ tầng trí tuệ nhân tạo, gắn với chủ quyền số và vị thế số của Việt Nam.

Thứ năm, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số phải tập trung vào giải quyết bài toán chiến lược của đất nước, hướng tới mục tiêu nâng cao năng lực cạnh tranh, quản trị quốc gia, năng suất lao động, tăng trưởng kinh tế, bảo đảm quốc phòng an ninh, và nâng cao chất lượng cuộc sống của người dân, phải đóng góp ít nhất 50% tăng trưởng GDP hai con số. Thứ sáu, khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số không chỉ là công việc của một bộ, không chỉ là sự nghiệp của một ngành, mà là sự nghiệp chung của quốc gia, của toàn dân tộc.

Bày tỏ xúc động, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh sự quan tâm của lãnh đạo Đảng, Nhà nước là nguồn động viên cũng là trách nhiệm, đòi hỏi toàn ngành nỗ lực đổi mới sáng tạo, đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa và chuyển đổi số, phát triển kinh tế tri thức của đất nước. “10 chữ Tổng Bí thư tặng được coi là 'bộ gen' để toàn ngành không ngừng gìn giữ vun đắp và lan tỏa. Đó là tinh thần tiên phong, khát vọng sáng tạo, ý chí đột phá cùng sự tận tụy, bản lĩnh đưa khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo, chuyển đổi số thực sự trở thành động lực chính phát triển đất nước”, Bộ trưởng nói.

Đại diện thế hệ trẻ, TS Vũ Hoài Nam, giảng viên Khoa Trí tuệ nhân tạo - Học viện Công nghệ Bưu chính Viễn thông bày tỏ niềm tự hào khi được tiếp bước những người thầy, đồng nghiệp đi trước đã mở đường. Theo TS Vũ Hoài Nam, thế hệ đi trước đã mở lối để thế hệ hôm nay có cơ hội tiếp cận công nghệ hiện đại và nuôi dưỡng khát vọng chinh phục tri thức mới. Trải nghiệm học tập, làm việc ở nước ngoài giúp anh tin rằng trí tuệ Việt Nam không thua kém quốc tế, vấn đề là cần cơ chế và niềm tin để phát huy. "Chính niềm tin đó đã đưa tôi trở về, để cùng đồng nghiệp cống hiến cho đất nước", TS Nam nói, đồng thời cam kết sẽ tiếp tục nghiên cứu, sáng tạo, khởi nghiệp, hội nhập để đưa công nghệ Việt Nam tiến xa hơn.

Nguyệt Thương