Trump - Tập nối lại đối thoại: cơ hội hạ nhiệt căng thẳng Mỹ - Trung

Tổng thống Mỹ Donald Trump và Tổng Bí thư, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình ngày 30/10 đã có cuộc gặp kéo dài gần hai giờ tại căn cứ không quân Gimhae, TP Busan (Hàn Quốc), với trọng tâm là tìm kiếm một thỏa thuận đình chiến thương mại giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Hai bên thảo luận việc hoãn áp dụng cơ chế kiểm soát đất hiếm của Trung Quốc trong một năm, khôi phục nhập khẩu đậu nành Mỹ, siết dòng tiền chất fentanyl và tháo gỡ căng thẳng liên quan đến chip AI, đồng thời xem xét khả năng ký kết thỏa thuận về TikTok.

Cuộc gặp diễn ra bên lề Hội nghị thượng đỉnh APEC, đánh dấu lần đầu hai nhà lãnh đạo đối thoại trực tiếp kể từ năm 2019. Trước đó, Bộ trưởng Tài chính Mỹ Scott Bessent cho biết hai nước đã đạt “khuôn khổ quan trọng” sau vòng đàm phán ở Kuala Lumpur, qua đó loại bỏ nguy cơ Washington áp thuế 100% lên hàng hóa Trung Quốc từ đầu tháng 11.

Hai bên thảo luận đình chiến thương mại, hoãn kiểm soát đất hiếm và thúc đẩy hợp tác trong lĩnh vực công nghệ. Ảnh: Shutterstock

Theo ông Bessent, Bắc Kinh có thể hoãn việc cấp phép xuất khẩu đất hiếm và nối lại nhập khẩu nông sản từ Mỹ, trong khi Washington kỳ vọng cam kết rõ ràng hơn về việc kiểm soát tiền chất sản xuất fentanyl.

Tháp tùng ông Trump có Ngoại trưởng Marco Rubio, Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick và Đại sứ Mỹ tại Trung Quốc David Perdue. Phía Trung Quốc gồm Ngoại trưởng Vương Nghị, Trưởng Ban Văn phòng Trung ương Thái Kỳ và Chủ tịch Ủy ban Cải cách và Phát triển quốc gia Trịnh Sán Giới.

Hai nhà lãnh đạo bước ngay vào đàm phán kín, không qua nghi thức. Ông Tập nói hai bên “đã đạt đồng thuận cơ bản” về các vấn đề chính, còn ông Trump tin tưởng “cuộc gặp sẽ thành công”, dù thừa nhận “ông Tập là nhà đàm phán rất cứng rắn”.

Một trong những nội dung được quan tâm là ổn định thương mại nông sản và năng lượng. Washington mong muốn Bắc Kinh tăng nhập khẩu hàng nông sản, trong đó có đậu nành và ngô, giúp cân bằng cán cân thương mại và hỗ trợ nông dân Mỹ. Phía Trung Quốc đề nghị Mỹ nới hạn chế công nghệ năng lượng sạch và hợp tác trong lĩnh vực pin, xe điện và phát triển hạ tầng xanh - những ngành được cả hai bên coi là động lực tăng trưởng mới.

Về đất hiếm, hai nước đều muốn duy trì ổn định chuỗi cung ứng, tránh nguy cơ siết xuất khẩu gây gián đoạn các ngành công nghiệp điện tử, xe điện và năng lượng tái tạo. Các vấn đề xã hội và thương mại cũng được đưa vào bàn đàm phán.

Ông Trump cho biết có thể giảm thuế nhập khẩu nếu Trung Quốc tăng biện pháp ngăn chặn fentanyl. Đáp lại, Bắc Kinh đề nghị Mỹ dỡ thuế 20% với hợp chất này, nới kiểm soát xuất khẩu công nghệ và hủy phí cảng mới đối với tàu Trung Quốc. Nhà Trắng cũng để ngỏ khả năng đạt thỏa thuận về TikTok nếu Bắc Kinh chấp thuận thoái vốn khỏi hoạt động tại Mỹ.

Giới đầu tư toàn cầu dõi theo cuộc gặp tại Busan. Đồng Nhân dân tệ tăng lên mức cao nhất trong gần một năm, trong khi chứng khoán quốc tế đồng loạt lập đỉnh, phản ánh kỳ vọng về khả năng hạ nhiệt căng thẳng thương mại Mỹ - Trung. Tuy nhiên, khi các thỏa thuận giảm thuế trả đũa sắp hết hiệu lực vào ngày 10/11, sức ép buộc hai bên sớm cụ thể hóa cam kết ngày càng lớn nhằm tránh nguy cơ căng thẳng quay trở lại.

Cuộc gặp kết thúc bằng cái bắt tay ngắn gọn, không có tuyên bố chung. Truyền thông Trung Quốc mô tả không khí “thẳng thắn và mang tính xây dựng”, còn Nhà Trắng cho biết hai bên thống nhất duy trì liên lạc cấp cao, hướng tới các cuộc gặp tiếp theo trong năm 2026.

Tùng Lâm (Theo Xinhua, CNN, the New York Times)