Trung Quốc bắt các hãng chip dùng 50% thiết bị nội địa

Đây là một phần trong nỗ lực của Trung Quốc nhằm xây dựng chuỗi cung ứng bán dẫn tự chủ.

Quy định này không được công bố chính thức. Song những tháng gần đây, các hãng sản xuất chip xin chính phủ Trung Quốc phê duyệt để xây dựng hoặc mở rộng nhà máy đã được cơ quan chức năng thông báo họ phải chứng minh rằng ít nhất một nửa thiết bị phải là hàng “made in China”, các nguồn tin tiết lộ với Reuters.

Biện pháp này là một trong những bước đi quan trọng nhất của Trung Quốc nhằm giảm sự phụ thuộc vào công nghệ nước ngoài, nỗ lực được đẩy nhanh sau khi Mỹ siết chặt các hạn chế xuất khẩu công nghệ năm 2023, cấm bán chip AI tiên tiến và thiết bị sản xuất bán dẫn cho cường quốc châu Á.

Do các hạn chế xuất khẩu của Mỹ đã chặn việc bán một số công cụ tiên tiến nhất, quy định 50% đang khiến các nhà sản xuất chip Trung Quốc ưu tiên nhà cung cấp trong nước, ngay cả ở những lĩnh vực mà thiết bị từ Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc và châu Âu vẫn còn sẵn có.

Theo các nguồn tin, những hồ sơ không đạt ngưỡng thường sẽ bị bác bỏ, dù cơ quan chức năng Trung Quốc có thể linh hoạt tùy theo hạn chế về nguồn cung. Các yêu cầu này được nới lỏng với dây chuyền sản xuất chip tiên tiến, khi thiết bị nội địa vẫn chưa hoàn toàn sẵn sàng.

“Nhà chức trách muốn tỷ lệ này cao hơn nhiều so với 50%. Mục tiêu cuối cùng của họ là việc các nhà máy sử dụng 100% thiết bị nội địa”, một nguồn tin nói với Reuters.

Bộ Công nghiệp Trung Quốc không phản hồi khi Reuters đề nghị bình luận.

Trung Quốc đang yêu cầu các nhà sản xuất chip phải sử dụng ít nhất 50% thiết bị nội địa khi tăng thêm công suất - Ảnh: Reuters

Cách tiếp cận “toàn quốc”

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình đã nhiều lần kêu gọi một nỗ lực theo kiểu “toàn quốc” để xây dựng chuỗi cung ứng bán dẫn trong nước hoàn toàn tự chủ, với sự tham gia của hàng nghìn kỹ sư và nhà khoa học tại các công ty và trung tâm nghiên cứu trên cả nước.

Nỗ lực này đang được thực hiện trên toàn bộ chuỗi cung ứng. Đầu tháng 12, Reuters đưa tin các nhà khoa học Trung Quốc đang phát triển nguyên mẫu cỗ máy có khả năng sản xuất chip tiên tiến tương tự thiết bị của ASML (Hà Lan), điều mà Mỹ tìm cách ngăn chặn trong nhiều năm. Nguyên mẫu này hoàn thành vào đầu năm 2025 và đang trong giai đoạn thử nghiệm, chiếm gần toàn bộ diện tích của một nhà máy, được xây dựng bởi nhóm kỹ sư cũ của ASML. Họ đã phân tích ngược công nghệ máy in quang khắc cực tím (EUV) của ASML.

Máy EUV sử dụng chùm tia cực tím để khắc các mạch nhỏ hơn hàng nghìn lần so với sợi tóc người lên các tấm bán dẫn silicon, khả năng mà phương Tây đang độc quyền. Mạch càng nhỏ thì chip càng mạnh.

Máy của Trung Quốc hiện đã hoạt động và tạo ra ánh sáng cực tím thành công, nhưng chưa sản xuất được chip, theo các nguồn tin của Reuters.

Vào tháng 4, Christophe Fouquet (Giám đốc điều hành ASML) cho biết Trung Quốc sẽ cần “rất nhiều năm” để phát triển công nghệ như vậy. Sự tồn tại của nguyên mẫu này cho thấy Trung Quốc có thể tiến gần hơn nhiều đến độc lập về bán dẫn so với dự đoán của các nhà phân tích. Tuy vậy, Trung Quốc vẫn đối mặt với các thách thức kỹ thuật lớn, đặc biệt là trong việc sao chép các hệ thống quang học chính xác mà các nhà cung cấp phương Tây sản xuất.

Việc có thể tiếp cận các bộ phận từ những máy ASML cũ trên thị trường thứ cấp đã cho phép Trung Quốc xây dựng nguyên mẫu trong nước. Mục tiêu là sản xuất chip hoạt động trên nguyên mẫu này vào năm 2028. Thế nhưng, những người gần gũi với dự án cho rằng mục tiêu thực tế hơn là năm 2030, vẫn sớm hơn nhiều so với khoảng 10 năm mà các nhà phân tích từng dự đoán Trung Quốc cần để bắt kịp phương Tây về công nghệ chip.

“Trước đây, các nhà máy sản xuất chip trong nước như SMIC thường ưu tiên thiết bị của Mỹ và không thực sự tạo cơ hội cho các công ty Trung Quốc. Thế nhưng, điều đó đã thay đổi kể từ các hạn chế xuất khẩu của Mỹ năm 2023, khi các nhà máy sản xuất chip Trung Quốc không còn lựa chọn nào khác ngoài việc hợp tác với các nhà cung cấp trong nước”, một cựu nhân viên của Naura Technology cho biết.

Naura Technology là hãng cung cấp thiết bị sản xuất chip lớn nhất Trung Quốc. Trong khi SMIC là hãng sản xuất chip theo hợp đồng số 1 Trung Quốc.

Theo dữ liệu mua sắm công khai, các thực thể liên quan đến nhà nước đã đặt kỷ lục 421 đơn hàng với máy quang khắc và linh kiện nội địa năm 2025, trị giá khoảng 850 triệu nhân dân tệ, cho thấy nhu cầu với công nghệ trong nước tăng vọt.

Để hỗ trợ chuỗi cung ứng chip nội địa, Trung Quốc cũng đã rót hàng trăm tỉ nhân dân tệ vào ngành bán dẫn thông qua Big Fund. Tổng vốn huy động được cho giai đoạn 3 của quỹ này vào năm 2024 là 344 tỉ nhân dân tệ (49 tỉ USD).

Naura Technology - nhân tố then chốt của Trung Quốc

Theo các nguồn tin, quy định 50% thiết bị nội địa đã bắt đầu mang lại kết quả, gồm cả trong lĩnh vực khắc - công đoạn then chốt trong sản xuất chip khi vật liệu được loại bỏ khỏi tấm bán dẫn silicon để tạo ra hình dạng transistor (bóng bán dẫn) phức tạp.

Naura Technology đang thử nghiệm các công cụ khắc của mình trên dây chuyền sản xuất chip 7 nanomet tiên tiến tại SMIC, theo hai nguồn tin. Bước tiến quan trọng này cho thấy tốc độ phát triển nhanh chóng của các nhà cung cấp thiết bị sản xuất chip nội địa.

“Kết quả khắc của Naura Technology đã được đẩy nhanh nhờ yêu cầu từ chính phủ buộc các nhà máy sản xuất chip phải dùng ít nhất 50% thiết bị nội địa”, một nguồn tin nói với Reuters, đồng thời cho rằng điều đó đang buộc công ty này phải cải tiến nhanh chóng.

Trước đây, các công cụ khắc tiên tiến tại Trung Quốc chủ yếu do các hãng nước ngoài như Lam Research (Mỹ) và Tokyo Electron (Nhật Bản) cung cấp, nhưng hiện dần được thay thế một phần bởi Naura Technology và đối thủ trong nước nhỏ hơn là AMEC, Reuters đưa tin.

Naura Technology cũng trở thành đối tác then chốt của các nhà sản xuất chip nhớ Trung Quốc, cung cấp công cụ khắc cho chip tiên tiến có hơn 300 lớp. Naura Technology còn phát triển mâm cặp tĩnh điện (thiết bị giữ tấm bán dẫn silicon ở quá trình xử lý) để thay thế các linh kiện bị hao mòn trong thiết bị của Lam Research, vốn không còn được công ty Mỹ này bảo dưỡng sau các hạn chế năm 2023.

Naura Technology, AMEC, SMIC, Lam Research và Tokyo Electron đều không phản hồi câu hỏi của Reuters.

Tiến bộ của các công ty Trung Quốc đang khiến các đối thủ toàn cầu lo ngại, khi nhà cung cấp nước ngoài bị đẩy ra khỏi thị trường này.

Theo cơ sở dữ liệu AcclaimIP của Anaqua đã được Reuters xác minh, Naura Technology đã nộp kỷ lục 779 bằng sáng chế trong năm 2025, hơn gấp đôi so với 2020 và 2021. Trong khi AMEC nộp 259 bằng sáng chế vào 2025.

AcclaimIP là nền tảng phần mềm tìm kiếm và phân tích bằng sáng chế do hãng công nghệ Anaqua (Mỹ) phát triển. AcclaimIP chứa và xử lý cơ sở dữ liệu bằng sáng chế toàn cầu rất lớn để phục vụ việc nghiên cứu, phân tích đối thủ cạnh tranh, đánh giá số lượng và xu hướng bằng sáng chế. Theo Anaqua, AcclaimIP tập hợp hàng trăm triệu tài liệu từ hơn 100 cơ quan đăng ký bằng sáng chế trên thế giới.

Doanh thu nửa đầu năm 2025 của Naura Technology tăng 30% lên 16 tỉ nhân dân tệ. AMEC báo cáo doanh thu nửa đầu năm 2025 tăng 44% lên 5 tỉ nhân dân tệ.

Các nhà phân tích ước tính Trung Quốc hiện tự chủ khoảng 50% ở mảng thiết bị loại bỏ chất cản quang và làm sạch, trước đây do các công ty Nhật Bản thống trị nhưng Naura Technology hiện dẫn đầu trong nước.

“Thị trường thiết bị sản xuất chip nội địa sẽ do hai đến ba công ty lớn thống trị, và Naura Technology chắc chắn là một trong số đó”, một nguồn tin khác của Reuters nhận định.

Sơn Vân