Trung Quốc bị ảnh hưởng gì từ cuộc xung đột Israel-Iran?
Nếu Iran sụp đổ, không chỉ gây khủng hoảng năng lượng mà còn đe dọa cả nền kinh tế Trung Quốc – quốc gia ngày càng phụ thuộc vào nguồn dầu giá rẻ từ Iran, theo các nguồn tin của AFP.
Đại sứ Amir Saeid Iravani, Đại diện thường trực của Iran tại Liên hợp quốc, và Phó Thông, đại diện thường trực của Trung Quốc tại Liên hợp quốc, gặp nhau trước cuộc họp của Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc. (Ảnh: Michael M Santiago/Getty/AFP)
Hiện tại, Trung Quốc đang đối mặt với nguy cơ khủng hoảng an ninh năng lượng nghiêm trọng. Dầu từ Iran – với giá rẻ, sản lượng lớn và được bán bất chấp các lệnh trừng phạt của phương Tây – đã trở thành nguồn cung chủ lực mà Trung Quốc gần như không có phương án thay thế tương xứng.
Không có lựa chọn thay thế hợp lý
Dầu Nga có thể là một phương án, nhưng mức chiết khấu chỉ khoảng 1 USD/thùng và nguồn cung cũng không dồi dào. Dầu từ Venezuela thì chất lượng thấp, việc vận chuyển đến Trung Quốc lại rất phức tạp. Trong khi đó, con đường tái xuất dầu Iran qua Malaysia cũng có nguy cơ bị cắt đứt nếu phương Tây siết chặt kiểm soát. Bắc Kinh được cho là không muốn mạo hiểm trong tình hình hiện tại.
Kinh tế Trung Quốc có thể “hụt hơi” nếu Iran thay đổi
Nếu Iran có biến động chính trị, hoặc thay đổi chính quyền, thương mại dầu mỏ có thể quay lại dùng đồng USD. Điều này sẽ khiến Trung Quốc thiệt hại nặng nề, không chỉ vì phải trả thêm khoảng 20–30 tỷ USD mỗi năm cho chi phí nhập dầu, mà còn ảnh hưởng đến kế hoạch quốc tế hóa đồng nhân dân tệ.
Chưa kể, các dự án thuộc Sáng kiến Vành đai và Con đường (BRI) của Trung Quốc tại Iran và khu vực Trung Á cũng có thể bị ảnh hưởng nặng. Hiện tại, Trung Quốc được hưởng ưu đãi về giá là nhờ Iran bị cô lập và không có nhiều đối tác khác để bán dầu.
Nhà máy lọc dầu nhỏ có nguy cơ tê liệt
Nếu mất nguồn dầu giá rẻ từ Iran, khoảng 40% nhà máy lọc dầu nhỏ (gọi là “teapot”) ở tỉnh Sơn Đông – vốn phụ thuộc vào dầu Iran – có thể sẽ phải đóng cửa. Điều này kéo theo nguy cơ mất việc hàng loạt và thiếu hụt nhiên liệu trong nước, theo cảnh báo từ các nguồn tin.
Ông Tập Cận Bình lần đầu lên tiếng về căng thẳng tại Trung Đông
Trước diễn biến chiến sự giữa Israel và Iran, Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình mới đây đã lần đầu lên tiếng, bày tỏ “mối quan ngại sâu sắc” và kêu gọi các bên kiềm chế, tránh để tình hình leo thang.
Phát biểu tại Hội nghị Thượng đỉnh với 5 nước Trung Á tại thủ đô Astana (Kazakhstan) hôm thứ Ba, ông Tập nhấn mạnh Trung Quốc phản đối mọi hành động xâm phạm chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của các quốc gia. “Các bên cần sớm có hành động nhằm hạ nhiệt căng thẳng và ngăn chặn xung đột lan rộng”, ông được đài truyền hình nhà nước CCTV dẫn lời.
Trung Quốc kêu gọi ngừng bắn
Bộ Ngoại giao Trung Quốc thông báo đã bắt đầu sơ tán công dân khỏi cả Israel và Iran. Đồng thời, Trung Quốc đang tích cực kêu gọi các bên ngừng bắn, khi giao tranh đã bước sang ngày thứ 5.
Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc, ông Guo Jiakun, cho biết Bắc Kinh đang liên lạc với cả Iran, Israel và các bên liên quan để thúc đẩy giải pháp hòa bình.
“Trung Quốc kêu gọi các bên, đặc biệt là những quốc gia có ảnh hưởng đến Israel, cần thể hiện trách nhiệm, cùng tìm cách hạ nhiệt và ngăn chặn xung đột lan rộng”, ông nói.
Theo dữ liệu hải quan, lượng dầu thô nhập khẩu của Trung Quốc trong tháng 4/2025 đạt 11,69 triệu thùng/ngày. Theo dữ liệu do công ty phân tích hàng hóa Kpler tổng hợp, lượng nhập khẩu dầu của Trung Quốc từ Iran đạt 743.000 thùng/ngày trong tháng 4/2025. Các nhà máy lọc dầu độc lập của Trung Quốc, chủ yếu dựa vào nhập khẩu dầu từ Iran.
