Trung Quốc có thêm bốn công trình được công nhận là di sản thủy lợi thế giới
Ủy ban Quốc tế về Thủy lợi và Thoát nước vừa công nhận bốn công trình thủy lợi của Trung Quốc là di sản thủy lợi thế giới, nâng tổng số di sản loại này của Trung Quốc lên con số 42.
Ruộng bậc thang Hà Nhì Nguyên Dương.
Truyền thông Trung Quốc đưa tin, sáng 10/9 tại Kuala Lumpur, Malaysia, Hội nghị lần thứ 76 Ủy ban Quốc tế về Thủy lợi và Thoát nước (ICID) đã chính thức công bố danh sách di sản thủy lợi thế giới (WHIS) năm 2025.
Theo đó, Trung Quốc có thêm bốn công trình được công nhận là di sản thủy lợi thế giới, gồm hệ thống tưới tiêu ruộng bậc thang Hà Nhì Nguyên Dương (tỉnh Vân Nam); công trình thủy lợi hồ Xích Sơn (tỉnh Giang Tô); công trình thủy lợi Tiên Giang Yểm (tỉnh Tứ Xuyên) và công trình thủy lợi Vĩnh Định Hà (Bắc Kinh), nâng tổng số di sản thủy lợi thế giới của nước này lên con số 42. Trong đó nhiều công trình thủy lợi với hàng trăm, nghìn năm lịch sử đến nay vẫn vận hành, phát huy chức năng tưới tiêu, thoát nước, phòng, chống lũ...
Ruộng bậc thang Hà Nhì Nguyên Dương nằm trên núi Ai Lao, tỉnh Vân Nam, có diện tích hơn 3.741ha. Hơn 1.000 năm trước, người Hà Nhì đã bắt đầu khai phá và tạo nên những thửa ruộng bậc thang dựa theo thế núi, với hơn 350 kênh dẫn nước vẫn được bảo tồn đến ngày nay, giúp nơi đây trở thành hệ sinh thái “tứ trụ” gồm rừng-thôn bản-ruộng bậc thang-hệ thống thủy lợi, thể hiện sự hòa hợp giữa đời sống, sản xuất của con người với môi trường tự nhiên.
Ruộng bậc thang Hà Nhì Nguyên Dương trở thành hình mẫu về văn minh canh tác nông nghiệp khi trở thành di sản “ba trong một”: di sản văn hóa thế giới, di sản nông nghiệp quan trọng toàn cầu và di sản thủy lợi thế giới.
Khu hồ chứa của công trình thủy lợi hồ Xích Sơn. (Ảnh: Website chính quyền tỉnh Giang Tô)
Nằm ở thành phố Cú Dung, tỉnh Giang Tô, công trình thủy lợi hồ Xích Sơn có lịch sử hơn 1.700 năm, hiện là công trình điều tiết tưới tiêu và phòng, chống lũ quan trọng cho khu vực rộng hơn 5.135ha ở thượng du sông Tần Hoài.
Là một công trình thủy lợi tiêu biểu về tích nước và tưới tiêu, công trình này đã tận dụng địa hình tự nhiên, những vùng trũng cải tạo thành hồ chứa nước thoát lũ, những vùng đất cao thì xây đập ngăn, áp dụng kỹ thuật kênh đào bậc thang nhân tạo để giải quyết vấn đề tưới tiêu cũng như lưu thông thuyền bè. Hiện tại, 8/13 hạng mục di sản của công trình thủy lợi hồ Xích Sơn vẫn đang hoạt động.
Công trình thủy lợi Tiên Giang Yểm là hệ thống chín nhánh phân chia lưu lượng nước sông Tiên Giang. (Ảnh: Websit chính quyền thành phố Bằng Châu)
Nằm ở thành phố Bành Châu, tỉnh Tứ Xuyên, công trình thủy lợi Tiên Giang Yểm được xây dựng vào năm 141 trước Công nguyên, hiện vẫn đang phục vụ tưới tiêu hơn 10.805ha đồng ruộng.
Dựa vào địa hình phía tây bắc cao, đông nam thấp, đập Tiên Giang Yểm áp dụng nguyên tắc bậc thang để phân chia nguồn nước sông Tiên Giang thành một hệ thống gồm chín phân nhánh, nhằm giải quyết tình trạng lưu lượng nước không đều giữa các mùa trong năm để phục vụ tưới tiêu, thoát lũ và cát phù sa.
Một góc Công trình thủy lợi Vĩnh Định Hà. (Ảnh: Bắc Kinh nhật báo)
Công trình thủy lợi Vĩnh Định Hà nằm ở quận Môn Đầu Câu, thành phố Bắc Kinh là một hệ thống tưới tiêu gồm 5 con kênh cổ và các con suối trong vùng, góp phần biến vùng đất cằn cỗi ở phía tây Bắc Kinh trở thành vùng đất canh tác mầu mỡ.
Hiện tại, công trình thủy lợi này vẫn tưới tiêu cho khoảng 133ha đồng ruộng và cấp nước cho khoảng 1334ha vườn trồng cây ăn trái và khu sinh thái.
Được thành lập năm 1950, ICID là một tổ chức quốc tế nhằm thúc đẩy trao đổi khoa học và công nghệ về thủy lợi, thoát nước và kiểm soát lũ lụt. Danh sách WHIS được ICDI thành lập vào năm 2014 nhằm mục đích bảo vệ và thúc đẩy các dự án thủy lợi có giá trị lịch sử và khoa học. Theo ICID, các di sản được lựa chọn vào danh sách WHIS phải bảo đảm là công trình thủy lợi cũ đang hoạt động cũng như có giá trị vượt thời gian.
