Trung Quốc: Hang đá tượng Phật, cổ tự ngàn năm ở thành cổ Lạc Dương

03/6/2025 Gốc

Ở Trung Quốc, nhiều người thường nói: Muốn xem lịch sử Trung Quốc 1.000 năm hãy đến Bắc Kinh, 3.000 năm xin đến Tây An và 5.000 năm mời đến Lạc Dương.

Thành phố Lạc Dương ở tỉnh Hà Nam, Trung Quốc là một trong những cái nôi của văn minh Trung Hoa, cũng là một trong bốn cố đô nổi tiếng, cùng với Bắc Kinh, Nam Kinh và Tây An. Thành phố này không chỉ có những bông hoa mẫu đơn đẹp nhất Trung Quốc, mà còn có hang đá Long Môn với cả trăm nghìn bức tượng Phật tạc trong vách núi và chùa Bạch Mã, nơi cội nguồn của Phật giáo Trung Hoa.

Là thành phố văn hóa thế giới với hơn 5000 năm lịch sử và cố đô của 13 triều đại, trong đó có những triều đại đầu tiên của xã hội nô lệ như Hạ, Thương, Chu, những thắng cảnh nổi bật nhất của Lạc Dương đều có lịch sử cả ngàn năm.

Quần thể hang đá Long Môn.

Nếu như Trung Quốc là cái nôi của nghệ thuật chạm khắc tượng Phật và hang động Phật Giáo, thì hang đá Long Môn ở Lạc Dương là đại diện tiêu biểu cho loại hình nghệ thuật này.

Hang đá Long Môn được chạm khắc lần đầu vào năm thứ 17 triều đại Thái Hòa của Hoàng đế Hiếu Văn triều đại Bắc Ngụy (năm 493 SCN) khi kinh đô được chuyển đến Lạc Dương, trải qua hơn 400 năm và nhiều triều đại mới hoàn thành.

Quần thể tượng Phật nổi tiếng nhất hang đá Long Môn nhìn từ xa.

Với hơn 1.500 năm lịch sử, Long Môn là một quần thể hang động dài khoảng 1km, với 2.345 hang động và hốc đá nhân tạo, hơn 100.000 bức tượng Phật và hơn 2.800 tấm bia đá. Bức tượng Phật lớn nhất cao 17,14m, nhỏ nhất chỉ 2cm.

Trong quần thể tượng Phật nổi tiếng nhất hang đá Long Môn, bức ở giữa là tượng tạc trên vách đá lớn nhất và cũng là tác phẩm tiêu biểu nhất của nghệ thuật điêu khắc thời Đường tại đây, cao 17,14m. Đây là Đại Phật tượng Lư Xá Na, còn được mệnh danh là Mona Lisa phương Đông.

Bắc Ngụy và đời Đường là hai thời kỳ đỉnh cao trong lịch sử xây dựng hang động ở Long Môn. Tượng hang động thời Bắc Ngụy chiếm khoảng 30% tổng số tượng Phật ở hang đá Long Môn, trong khi thời Đường chiếm khoảng 60%.

Một trong những hang động rỗng, nơi tu hành của các nhà sư tại hang đá Long Môn.

Đến Lạc Dương, hẳn không thể bỏ qua Bạch Mã tự hay chùa Bạch Mã. Được xây vào năm 68 SCN, đây là ngôi chùa chính thức đầu tiên xây dựng sau khi đạo Phật du nhập vào Trung Quốc.

Chùa Bạch Mã.

Theo tài liệu địa phương, chùa Bạch Mã đã truyền bá Phật giáo đến Hàn Quốc, Nhật Bản và Đông Nam Á, khiến Phật giáo ngày càng trở nên phổ biến ở châu Á, sau đó du nhập vào châu Âu và Mỹ.

Một gian thờ ở chùa Bạch Mã.

Với lịch sử gần 2.000 năm, Bạch Mã tự là thánh địa hành hương của tín đồ Phật Giáo từ khắp mọi nơi. Đây cũng là ngôi chùa duy nhất trên thế giới có sự kết hợp của tinh hoa văn hóa tôn giáo giữa Trung Quốc, Myanmar, Ấn Độ và Thái Lan.

Dưới thời Võ Tắc Thiên, chùa Bạch Mã có đến hơn 1.000 vị hòa thượng cư ngụ, là ngôi chùa nổi tiếng nhất Đường triều thời đó.

Bức tượng Phật được mệnh danh là đáng yêu nhất khu danh thắng hang đá Long Môn, với 2 ngón tay hình chữ V như đang tạo dáng khi chụp ảnh. Ban đầu, tượng vốn giơ 3 ngón tay, xong do phong hóa, ngón cái đã mất đi, chỉ còn lại 2 ngón chỏ và giữa.

Tượng Phật tạc kín trên vách hang đá.

Bức tượng Quan Âm, cao 85cm. Dù khuôn mặt không còn nguyên ven, song đây được mệnh danh là bức tượng Phật đẹp nhất Long Môn, bởi sự thư thái và thân hình mềm mại, uyển chuyển.