Trung Quốc nổi giận vì Mỹ mở viện trao đổi văn hóa ở Đài Loan

Tại buổi họp báo thường kỳ ngày 12/6, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Trung Quốc Cảnh Sảng đã lên tiếng phản đối việc thành lập Viện Mỹ tại Đài Loan (AIT).

"Hành động gửi quan chức Mỹ đến Đài Loan, dù với bất kỳ lý do gì, đều vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc 'Một Trung Quốc'. Đây là hành động can thiệp vào nội bộ của Trung Quốc và tác động tiêu cực đến quan hệ Mỹ - Trung", ông Cảnh nhấn mạnh.

Lễ khai trương Viện Mỹ tại Đài Loan (AIT) ngày 12/6. Ảnh: Getty.

Bộ Ngoại giao Trung Quốc đề nghị chính phủ Mỹ tôn trọng những cam kết với Trung Quốc và "sửa sai", tránh gây phương hại đến quan hệ song phương và hòa bình trên eo biển Đài Loan.

Ngày 13/6, Văn phòng Các vấn đề Đài Loan thuộc Quốc vụ viện Trung Quốc tiếp tục phản đối Mỹ và Đài Loan thiết lập liên lạc chính thức "dưới mọi hình thức".

Người phát ngôn của văn phòng này, ông Mã Hiểu Quang nhấn mạnh chính phủ Mỹ cần tuân thủ chính sách "Một Trung Quốc" và 3 thông cáo chung (các năm 1972, 1979 và 1982) để tránh làm "phương hại đến quan hệ song phương, hòa bình và ổn định khu vực".

Viện Mỹ tại Đài Loan được khai trương vào sáng 12/6. Nhiều quan chức ngoại giao cao cấp phía Mỹ và nhà lãnh đạo Đài Loan Thái Anh Văn đã đến dự buổi lễ. Theo CNN, cơ sở này đóng vai trò như đại sứ quán không chính thức của Mỹ ở Đài Bắc.

Phát biểu tại buổi lễ, Trợ lý Ngoại trưởng về Các vấn đề Giáo dục và Văn hóa Marie Royce mô tả tòa nhà 5 tầng, với tổng chi phí xây dựng hơn 225 triệu USD, mang nhiều ý nghĩa quan trọng.

"Ngôi nhà mới của AIT vừa là một biểu tượng cho sức mạnh quan hệ Mỹ - Đài Loan, vừa là một cơ sở tối tân với nhiều tiềm năng hợp tác lớn hơn trong tương lai", bà nhấn mạnh.

Trong khi đó, bà Thái Anh Văn cho rằng Mỹ và Đài Loan có "sự ràng buộc hợp tác để cùng bảo vệ những giá trị chung và những lợi ích chung". Bà nhấn mạnh: "Không ai có thể chia rẽ được chúng ta nếu hai bên quyết tâm kề vai sát cánh".

Máy bay Đài Loan (dưới) bám sát tiêm kích ném bom H-6 của Trung Quốc. Ảnh: AFP.

Chính sách "Một Trung Quốc" là một trong những nền tảng của quan hệ Mỹ - Trung. Chính quyền Washington chỉ duy trì quan hệ ngoại giao chính thức với Bắc Kinh, thừa nhận Đài Loan là vùng lãnh thổ thuộc Trung Quốc.

Tuy nhiên, Đài Loan vẫn là đồng minh quan trọng của Mỹ tại khu vực. Trong nhiệm kỳ của Tổng thống Donald Trump, các quan hệ không chính thức giữa Mỹ và Đài Loan đang được đẩy mạnh.

Trong những tháng qua, Washington đã nhiều lần chọc giận Bắc Kinh khi cho phép công ty Mỹ bán công nghệ tàu ngầm cho Đài Loan. Lưỡng viện Mỹ cũng thông qua Đạo luật Đi lại với Đài Loan, khuyến khích trao đổi cấp cao giữa Mỹ và Đài Loan.

Một số nội dung trong dự thảo Đạo luật Ủy quyền Quốc phòng 2019, được Ủy ban Quân vụ Thượng viện Mỹ thông qua ngày 24/5, ủng hộ lãnh đạo Lầu Năm Góc tăng cường các hoạt động trao đổi quân sự với Đài Loan.

Đạo luật này còn ủng hộ Lầu Năm Góc điều một tàu bệnh viện đến Đài Loan trong khuôn khổ nhiệm vụ thường niên Đối tác Thái Bình Dương. Hoạt động nhằm cải thiện khả năng lập kế hoạch và sẵn sàng đối phó thiên tai, bản dự thảo cho biết. Đây là lần đầu tiên hoạt động trên được Thượng viện Mỹ đề cập bằng văn bản.

Quan hệ giữa Trung Quốc và Đài Loan trở nên xấu đi đáng kể sau khi nhà lãnh đạo Thái Anh Văn, người ủng hộ thúc đẩy tự chủ và văn hóa bản địa Đài Loan, lên nắm quyền tại Đài Bắc năm 2016.

Trung Quốc coi Đài Loan là một phần lãnh thổ không thể tách rời. Phát biểu trước quốc hội Trung Quốc hồi tháng 3, Chủ tịch Tập Cận Bình tuyên bố sẽ "trừng phạt mọi nỗ lực chia tách lãnh thổ Trung Quốc".

Trung Quốc phô diễn sức mạnh không quân ngoài khơi Đài Loan Các trực thăng tấn công, cường kích H-6K, tiêm kích Su-30 và J-11 của Trung Quốc khai hỏa, phô diễn sức mạnh trong cuộc tập trận ngoài khơi Đài Loan hôm 18/4.

Thanh Danh