Trung Quốc sắp đánh thuế VAT các sản phẩm tránh thai để thúc đẩy sinh con, gây tranh cãi
Tỷ lệ sinh tại Trung Quốc lao dốc, chính quyền đang tung ra nhiều biện pháp để thúc đẩy sinh con. Thông tin mới nhất cho thấy, từ ngày 1/1/2026, thuốc và dụng cụ tránh thai sẽ bị đánh thuế VAT 13%.
Chính phủ Trung Quốc đang áp dụng nhiều biện pháp chính sách mới để khuyến sinh, thúc đẩy tăng dân số. Ảnh: Xinhua.
Các sản phẩm tránh thai thai sẽ bị đánh thuế VAT
Từ ngày 1/1/2026, Luật thuế giá trị gia tăng Trung Quốc chính thức có hiệu lực, thay thế quy định tạm thời hiện hành. Đáng chú ý theo luật mới, thuốc và dụng cụ tránh thai sẽ không còn nằm trong danh mục sản phẩm được miễn thuế và sẽ chịu mức thuế VAT 13%. VAT (giá trị gia tăng) là thuế gián thu, nên người tiêu dùng cuối cùng sẽ là bên gánh chịu.
Theo trang Đệ nhất Tài Kinh (Yicai) ngày 1/12, từ khi quy định VAT tạm thời được ban hành năm 1993, thuốc và dụng cụ tránh thai luôn nằm trong diện miễn thuế – do Trung Quốc triển khai chính sách kế hoạch hóa gia đình. Việc miễn thuế giúp “kiểm soát tăng trưởng dân số quá nhanh”. Nhưng nay chính sách dân số đã thay đổi mạnh, Trung Quốc chuyển sang khuyến sinh, nên ưu đãi thuế này cũng bị điều chỉnh theo.
Năm 2021, Trung Quốc ban hành "Quyết định về việc tối ưu hóa chính sách sinh đẻ nhằm thúc đẩy phát triển dân số cân bằng", quy định một cặp vợ chồng có thể sinh ba con, bãi bỏ các biện pháp hạn chế như thu phí hỗ trợ xã hội và bãi bỏ các hình phạt liên quan, đồng thời thực hiện các biện pháp hỗ trợ sinh con chủ động. Năm 2025, Trung Quốc bắt đầu áp dụng hệ thống trợ cấp chăm sóc trẻ em, cung cấp cho trẻ sơ sinh tổng cộng 10.800 NDT (khoảng 40 triệu VND) trong ba năm. Ngoài ra, chính phủ sẽ miễn học phí cho trẻ mẫu giáo trong năm cuối.
Trong khi đó, một số chuyên gia được phỏng vấn cho biết một số chính sách ưu đãi thuế lỗi thời và bất hợp lý cần được loại bỏ. Trong bối cảnh đó, việc bãi bỏ chính sách miễn thuế VAT đối với thuốc và dụng cụ tránh thai có thể làm tăng nguồn lực tài chính tương ứng để đầu tư vào các lĩnh vực chính sách nói trên nhằm khuyến khích và giảm chi phí sinh nở.
VAT là loại thuế lớn nhất của Trung Quốc. Số liệu từ Bộ Tài chính cho thấy, trong 10 tháng đầu năm nay, thu thuế VAT đạt 5.885,8 tỷ NDT, tăng 4% so với cùng kỳ năm trước.
Từ ngày 1/1/2026, thuốc và các dụng cụ tránh thai sẽ bị đánh thuế VAT mức 13%. Ảnh: Yicai.
Doanh nghiệp và các kênh công ích bị ảnh hưởng
Theo phân tích: một doanh nghiệp sản xuất bao cao su có doanh số 500 triệu NDT/năm sẽ phải trả thêm 65 triệu NDT tiền thuế sau khi áp mức 13%. Đáng lo ngại nhất là các kênh phân phối cho mục đích y tế cộng đồng. Đại diện một trung tâm kiểm soát dịch bệnh cho biết: ngân sách mua sắm không tăng tương ứng, nên số lượng phát miễn phí có thể bị cắt giảm khoảng 20% trong năm tới.
Một chuyên gia tài chính cho rằng điều chỉnh này có thể giúp tăng thêm 2 tỷ NDT tiền thuế mỗi năm – đủ để chi trả trợ cấp nuôi con 10.800 NDT cho khoảng 185.000 trẻ sơ sinh.
Tuy nhiên thông tin này lập tức gây tranh cãi: “Dụng cụ tránh thai đâu chỉ để ngừa có thai, còn phòng ngừa bệnh truyền nhiễm kia mà”; “Tăng giá thuốc tránh thai thì tỷ lệ sinh sẽ tăng ư?”; “Đây mới là các vấn đề cốt lõi: thu nhập thấp, áp lực công việc, thiếu hỗ trợ nuôi con”.
Các chuyên gia cũng cho rằng tăng chi phí tránh thai không giúp tăng sinh. Một ý kiến viết: Nói tăng giá bao cao su sẽ thúc đẩy sinh sản – đúng là khôi hài. Trong bối cảnh chi phí nuôi con mỗi năm lên tới hàng trăm nghìn tệ, việc người dân phải trả thêm vài chục tệ tiền tránh thai chẳng có nghĩa lý gì so với chi phí giáo dục, nhà ở, trông trẻ…Điều khiến người trẻ không dám sinh không phải vì bao cao su quá rẻ, mà vì áp lực nuôi con, gánh nặng kinh tế và lo âu trong quá trình trưởng thành của trẻ.
Đặc biệt, nhóm thu nhập thấp và phụ nữ mắc bệnh phải dùng thuốc tránh thai dài hạn sẽ chịu ảnh hưởng nặng nề. Với người điều trị hội chứng buồng trứng đa nang, việc tăng giá thuốc sẽ kéo chi phí điều trị lên cao, thậm chí có người vì áp lực kinh tế phải giảm liều dùng, gây hại cho sức khỏe.
Nhiều ý kiến cho rằng chính sách cần tập trung vào gốc rễ của vấn đề: giảm chi phí khám thai, mở rộng bảo hiểm y tế cho các dịch vụ sức khỏe sinh sản, cải thiện trợ cấp và dịch vụ nuôi trẻ, chống phân biệt đối xử với phụ nữ có thai trong môi trường làm việc, bảo đảm quyền lợi nghỉ thai sản… Đây mới là những giải pháp thực sự có tác dụng đối với khủng hoảng sinh sản hiện nay.
