Trung Quốc sợ hãi trước sự mở rộng mù quáng các dự án cơ sở hạ tầng hậu Covid-19 tại nhiều địa phương

Các chính quyền địa phương của Trung Quốc đã được yêu cầu kiềm chế không mở rộng các dự án cơ sở hạ tầng một cách liều lĩnh. Ảnh: Xinhua

Cơ quan lập pháp hàng đầu của Trung Quốc đã kêu gọi các chính phủ khu vực thiếu tiền mặt tại Trung Quốc không nên "mở rộng một cách mù quáng" các dự án cơ sở hạ tầng do lo ngại về rủi ro tài chính gia tăng bắt nguồn từ việc kích thích virus corona trị giá hàng nghìn tỷ nhân dân tệ vào năm ngoái.

Ủy ban tài chính và kinh tế của Đại hội nhân dân toàn quốc (NPC) cho biết trong quá trình xem xét việc thực hiện và lập kế hoạch ngân sách rằng: “Một số chính quyền khu vực đang phải đối mặt với gánh nặng nợ nần chồng chất, trong khi vẫn có những khoản nợ tiềm ẩn gia tăng mới. Chúng tôi phải thúc đẩy việc biên soạn và xuất bản các bảng cân đối của chính quyền địa phương.”

Ủy ban cũng xác định một số vấn đề liên quan, bao gồm ảnh hưởng của nguồn thu tài khóa không đủ đối với hoạt động và áp lực ngày càng tăng lên hệ thống lương hưu, theo chi tiết của đánh giá được Tân Hoa xã công bố hôm thứ 3 vừa qua.

Nợ chính phủ ở Trung Quốc đạt tổng cộng 46,55 nghìn tỷ nhân dân tệ (7,1 nghìn tỷ USD) vào cuối năm 2020, bao gồm 20,89 nghìn tỷ do chính quyền trung ương nợ và 25,66 nghìn tỷ nhân dân tệ của chính quyền địa phương.

Khối lượng nợ tương đương với 45,8% tổng sản phẩm quốc nội (GDP) của năm ngoái, nhưng vẫn ở dưới mức cảnh báo 60% mà các tổ chức quốc tế đưa ra.

Tuy nhiên, do các khoản nợ tiềm ẩn thường được chôn vùi trong hồ sơ của các công ty nhà nước hoặc các mối quan hệ đối tác công tư, rủi ro có thể lớn hơn nhiều so với số liệu nợ chính thức.

Trung Quốc đang cảnh giác cao độ đối với những rủi ro rõ ràng về “tê giác xám” bắt nguồn từ việc gia tăng nợ nần, vốn đã tăng lên sau khi các chính quyền địa phương đổ tiền vào các dự án cơ sở hạ tầng để khởi động nền kinh tế sau tác động kinh tế ban đầu của đại dịch.

Cựu bộ trưởng tài chính Lou Jiwei đã chỉ trích các cơ quan quản lý tài chính của đất nước vào cuối năm ngoái, nói rằng họ đã bỏ qua những rủi ro hệ thống.

Trong báo cáo công việc của mình vào tuần trước, chính phủ đã cắt giảm tỷ lệ thâm hụt tài khóa xuống 3,2% GDP trong năm nay từ 3,6% vào năm 2020.

Chính phủ cũng giảm hạn ngạch phát hành trái phiếu cho mục đích đặc biệt của chính quyền địa phương xuống 3,65 nghìn tỷ nhân dân tệ từ mức 3,75 nghìn tỷ nhân dân tệ vào năm ngoái và quyết định không phát hành bất kỳ trái phiếu “Covid-19” mới nào trong năm nay sau khi bán 1 nghìn tỷ nhân dân tệ chứng khoán vào năm ngoái.

Bộ tài chính cho biết, để ngăn ngừa rủi ro tài chính, Bắc Kinh sẽ thiết lập một nền tảng quốc gia để giám sát nợ và thông tin tài chính của địa phương. Hạn ngạch phát hành trái phiếu địa phương sẽ được phân bổ cẩn thận để ngăn ngừa rủi ro tài chính ngày càng trầm trọng ở một số khu vực và một số dự án hiện tại sẽ được kiểm toán.

Quy mô tích lũy của trái phiếu mục đích đặc biệt, không bao gồm trong tính toán tỷ lệ thâm hụt tài khóa được NPC phê duyệt, đạt mức kỉ lục 13,07 nghìn tỷ nhân dân tệ vào cuối tháng 1, cao hơn mức phát hành trái phiếu chung là 12,9 nghìn tỷ nhân dân tệ.

Hôm thứ 2, cơ quan xếp hạng Moody đã cảnh báo Trung Quốc về hồ sơ tài khóa suy yếu và gánh nặng nợ nần gia tăng của chính quyền các tỉnh đang đè nặng lên nền kinh tế và các tổ chức được chính phủ hỗ trợ.

Moody đã trích dẫn trường hợp của Hồ Nam, một tỉnh ở miền Trung Trung Quốc được Ngân hàng Thế giới hỗ trợ để đạt được sự bền vững về tài khóa, nơi phần lớn nợ là kết quả của việc đầu tư quy mô lớn vào công nghiệp, cơ sở hạ tầng và bất động sản trong những thập kỷ qua.

Khoản nợ lớn của tỉnh, bao gồm nợ trực tiếp cũng như nợ do các phương tiện tài trợ vay thay mặt chính quyền địa phương trong tỉnh, tổng cộng là 1,6 nghìn tỷ nhân dân tệ vào cuối năm 2019, chiếm 160% doanh thu tài chính của tỉnh - cao hơn đáng kể hơn các tỉnh khác.

Zhang Xiaojing, Giám đốc Viện tài chính thuộc Học viện Khoa học Xã hội Trung Quốc, cho biết Bắc Kinh phải từ bỏ mô hình tăng trưởng dựa trên nợ bằng cách hạn chế các chính quyền địa phương, doanh nghiệp nhà nước và các tổ chức tài chính.

Theo ông. Chính quyền địa phương nên tìm kiếm động lực tăng trưởng mới từ sự đổi mới.

Zhang đề xuất xử lý tài sản của chính quyền địa phương, ước tính khoảng 75,6 nghìn tỷ nhân dân tệ và giới thiệu các quỹ đầu tư bất động sản để quản lý cơ sở hạ tầng của họ.

Ông nói trong một bài giảng do Quỹ Pushan Thượng Hải tổ chức rằng: “Các chính quyền địa phương nên xử lý một cách hợp lý cổ phần, hoặc giới thiệu vốn tư nhân thông qua cải cách sở hữu hỗn hợp để thu hẹp thâm hụt của họ.”

Huy Hoàng