Trung Quốc tăng cường cạnh tranh với Starlink khi bắt đầu sản xuất chòm sao vệ tinh G60

Đây là dấu hiệu cho thấy Trung Quốc đang đẩy mạnh tham vọng khai thác tiềm năng của ngành công nghiệp công nghệ vũ trụ, đồng thời gia tăng cạnh tranh với Starlink của SpaceX.

Nhà máy sản xuất kỹ thuật số nằm trong khu công nghiệp G60 Starlink, chuyên sản xuất và ứng dụng vệ tinh thương mại, do chính quyền thành phố Thượng Hải hậu thuẫn. Theo chính quyền quận Tùng Giang, nhà máy này đã sản xuất vệ tinh thương mại đầu tiên của mình hôm 29.12.

Chính quyền quận Tùng Giang cho biết đến năm 2024, nhà máy sẽ phóng và vận hành ít nhất 108 vệ tinh để cung cấp các dịch vụ thương mại ban đầu, đồng thời cũng sẽ xây dựng một chuỗi công nghiệp đầy đủ có thể cạnh tranh toàn cầu vào 2027.

Theo Cao Jin, Tổng giám đốc của Shanghai Gesi Aerospace Technology - công ty nhà nước được thành lập vào năm 2022 để vận hành nhà máy ở G60 Starlink, nhà máy này dự kiến có công suất sản xuất 300 vệ tinh mỗi năm.

Cao Jin cho biết thêm, với khả năng sản xuất hàng loạt của nhà máy, thời gian cần thiết để chế tạo một vệ tinh sẽ giảm từ khoảng 2 đến 3 tháng xuống còn 1 ngày rưỡi, song vẫn thấp hơn tốc độ sản xuất 6 vệ tinh hàng ngày của Starlink thuộc SpaceX - công ty do Elon Musk điều hành.

Trung Quốc đã tăng cường nỗ lực để phát triển thị trường vệ tinh thương mại, dự kiến sẽ đóng một vai trò quan trọng trong công nghệ tiên tiến giữa sự cạnh tranh đang gia tăng với Mỹ.

Dự án G60 Starlink gồm 12.000 vệ tinh, cùng với mạng lưới quốc gia Guo Wang với 13.000 vệ tinh hiện đang xây dựng, được nhiều người coi là câu trả lời của Trung Quốc với Starlink.

Dự án G60 Starlink được khởi động vào năm 2016, với việc chính quyền Thượng Hải công bố kế hoạch cụm vệ tinh hồi 2021.

Tính đến tháng 7, chính quyền quận Tùng Giang cho biết sẽ phóng gần 1.300 vệ tinh vào quỹ đạo trong giai đoạn đầu của dự án.

G60 là tên đường cao tốc chạy qua một số thành phố sản xuất ở vùng đồng bằng sông Dương Tử, một trong những trung tâm kinh tế của Trung Quốc. Nơi đây hội tụ các nhà sản xuất công nghệ cao, gồm công nghệ viễn thám, dữ liệu lớn, trung tâm điện toán và doanh nghiệp truyền thông lượng tử.

Chòm sao vệ tinh G60 cũng là mắt xích quan trọng trong ngành thông tin hàng không vũ trụ, nơi có chuỗi công nghiệp gồm vệ tinh, dịch vụ ứng dụng dữ liệu, trí tuệ nhân tạo (AI) và học sâu để hỗ trợ xử lý lượng dữ liệu khổng lồ do vệ tinh thu thập.

Dữ liệu thu thập sau đó có thể được áp dụng rộng rãi cho giao thông, năng lượng, thông tin liên lạc và quân sự sau khi được phân tích bằng phân tích dữ liệu lớn trên mặt đất.

Theo nghiên cứu của China Fortune Securities vào tháng 8, ngành thông tin hàng không vũ trụ Trung Quốc dự kiến sẽ đạt 44,69 tỉ nhân dân tệ (6,26 tỉ USD) vào năm 2025, tăng từ 29,3 tỉ nhân dân tệ trong 2021.

Dự án G60 Starlink cùng với mạng lưới quốc gia Guowang được nhiều người coi là câu trả lời của Trung Quốc cho Starlink - Ảnh: Shutterstock

Cuối tháng 11, Trung Quốc tuyên bố đã hoàn thành việc thiết lập ban đầu mạng lưới liên lạc vệ tinh quỹ đạo Trái đất tầm cao đầu tiên, dự kiến sẽ cung cấp dịch vụ internet vệ tinh nhanh chóng trong biên giới của mình và ở một số quốc gia thuộc Sáng kiến Vành đai và Con đường.

Theo một chuyên gia truyền thông ở Bắc Kinh (thủ đô Trung Quốc), dự án này có thể là giải pháp thay thế cho Starlink.

Tờ Tân Hoa Xã đưa tin China Aerospace Science and Technology Corporation (Tập đoàn Khoa học và Công nghệ Hàng không Vũ trụ Trung Quốc), công ty mẹ của nhà khai thác vệ tinh, cho biết mạng lưới này sẽ cung cấp dịch vụ internet cho các ngành công nghiệp từ hàng không, điều hướng đến các dịch vụ khẩn cấp và năng lượng.

Mạng này bao gồm các vệ tinh có khả năng truyền tải cao như ChinaSat 16, 19 và 26. Theo nhà điều hành mạng, các vệ tinh bao phủ Trung Quốc cùng các khu vực của Nga, Đông Nam Á, Mông Cổ, Ấn Độ, Ấn Độ Dương và Thái Bình Dương, gồm cả phần lớn khu vực nằm trong Sáng kiến Vành đai và Con đường.

Sáng kiến Vành đai và Con đường là chiến lược của Trung Quốc nhằm tăng cường liên kết và kết nối cơ sở hạ tầng trên khắp châu Á, châu Phi, châu Âu.

Tổng công suất các vệ tinh có khả năng truyền tải cao của Trung Quốc được cho sẽ vượt quá 500 Gbps vào năm 2025.

Trung Quốc đã trở thành quốc gia đầu tiên cung cấp smartphone có tính năng gọi vệ tinh vào mùa hè này khi gã khổng lồ công nghệ Huawei ra mắt điện thoại 5G kết nối với các vệ tinh có quỹ đạo tầm cao 36.000 km.

Sun Yaohua, Phó giáo sư về khoa Kỹ thuật thông tin và Truyền thông tại Đại học Bưu chính Viễn thông Bắc Kinh, cho biết do khoảng cách xa so với mặt đất nên các vệ tinh có quỹ đạo tầm cao nằm ở vị trí tương đối cố định so với thiết bị kết nối với chúng, do đó mỗi vệ tinh có phạm vi bao phủ rộng hơn nhiều so với các vệ tinh có quỹ đạo tầm thấp.

Sun Yaohua đã so sánh mạng vệ tinh quỹ đạo tầm cao của Trung Quốc với Starlink, bao gồm cả các vệ tinh quỹ đạo tầm thấp được sản xuất hàng loạt. Ông cho biết mạng vệ tinh quỹ đạo tầm cao của Trung Quốc yêu cầu ít vệ tinh hơn để phủ sóng và không gặp vấn đề gì khi một thiết bị được kết nối chuyển đổi giữa các vệ tinh, mang lại độ ổn định cao hơn.

Mạng Starlink cung cấp dịch vụ vệ tinh internet tốc độ cao, chi phí thấp. Starlink hiện có hơn 5.000 vệ tinh trên quỹ đạo Trái đất tầm thấp 550 km.

“Các vệ tinh có quỹ đạo tầm thấp có lợi thế là tốc độ liên lạc cao hơn và độ trễ tải truyền thấp, nhờ có ít mất tín hiệu trên quãng đường ngắn hơn. Chúng được đặt ở vị trí thuận lợi hơn cho các hoạt động kinh doanh như video HD trực tuyến và giao dịch tài chính. Hệ thống quỹ đạo tầm thấp cũng có một mạng lưới linh hoạt hơn, không phụ thuộc vào một vệ tinh duy nhất và có thể tiếp tục hoạt động nếu một vệ tinh bị hỏng. Song nếu một vệ tinh có quỹ đạo tầm cao bị hỏng, nó sẽ ảnh hưởng lớn đến toàn bộ mạng lưới”, Sun Yaohua nói.

Ông nói thêm rằng chi phí của một vệ tinh quỹ đạo tầm thấp sẽ ít hơn nhiều, đặc biệt là khi SpaceX có thể tận dụng việc sản xuất vệ tinh hàng loạt để bổ sung vào chòm sao Starlink.

“Tuy nhiên, sự phối hợp giữa các vệ tinh quỹ đạo tầm cao và quỹ đạo tầm thấp sẽ là xu hướng chung toàn cầu trong tương lai. Trong đó vệ tinh quỹ đạo tầm cao sẽ là xu hướng chung để phủ sóng cơ bản và vệ tinh quỹ đạo thấp sẽ nâng cao hoạt động hoặc khu vực. Hệ thống vệ tinh quỹ đạo tầm cao của Trung Quốc tương đối phát triển. Những vệ tinh quỹ đạo tầm thấp vẫn đang phát triển và chắc chắn sẽ mạnh mẽ hơn trong tương lai”, Sun Yaohua cho biết thêm.

Cũng theo Sun Yaohua, Trung Quốc sẽ cần đầu tư vào mạng vệ tinh quỹ đạo tầm thấp để triển khai công nghệ 6G và cạnh tranh với các vệ tinh Starlink trong việc sử dụng không gian, vì quỹ đạo vệ tinh và tần số vô tuyến là nguồn tài nguyên “đến trước được phục vụ trước”.

“Việc vận hành và quản lý hệ thống vệ tinh rất phức tạp. Kinh nghiệm cần được tích lũy qua thực tế. Mạng lưới vệ tinh quỹ đạo tầm cao này sẽ không chỉ tạo điều kiện thuận lợi cho người dân Trung Quốc liên lạc trong các quốc gia thuộc Sáng kiến Vành đai và Con đường mà còn cung cấp kinh nghiệm trong việc bảo trì và vận hành hệ thống vệ tinh. Điều này quan trọng với sự phát triển trong tương lai của internet vệ tinh Trung Quốc”, Sun Yaohua nói.

Báo cáo cho biết ngành thông tin hàng không vũ trụ chiếm 73% thị phần thương mại vũ trụ toàn cầu, đạt khoảng 384 tỉ USD vào năm 2022.

Sơn Vân