Trung tâm giao thông thông minh giám sát tổng thể đường cao tốc trên cả nước

Hiện nay cả nước đã đưa vào khai thác 2.268 km đường cao tốc, phấn đấu 3.000 km vào năm 2025 và 5.000 km vào năm 2030. Chính phủ đã đặt ra mục tiêu đến cuối năm 2025, 100% các tuyến cao tốc được lắp đặt Trung tâm Quản lý hệ thống giao thông thông minh (ITS); hình thành các trung tâm tích hợp quản lý, điều hành giao thông đô thị thông minh; hệ thống thu phí điện tử không dừng (ETC) ở các trạm thu phí.

Trung tâm giao thông thông minh dự kiến sẽ hỗ trợ điều phối, ứng phó khẩn cấp khi xảy ra sự cố, thiên tai trên đường cao tốc.

Đánh giá về hệ thống ITS hiện nay, Cục Đường bộ Việt Nam cho hay, hệ thống quản lý, điều hành giao thông thông minh tuy đã được lắp đặt trên một số tuyến cao tốc nhưng thiếu kết nối liên tuyến, chưa có cơ quan cấp quốc gia tích hợp dữ liệu để tối ưu điều hành. Các trung tâm điều hành giao thông (TMC) tuyến chỉ phục vụ riêng lẻ, công nghệ chưa đồng bộ, chưa có đầy đủ các công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), hệ thống giao thông thông minh hợp tác (C-ITS), dữ liệu lớp (Big Data) và dữ liệu chưa được chuẩn hóa, phân tích tập trung. Những hạn chế này đã làm giảm khả năng dự báo, điều tiết luồng phương tiện, xử lý sự cố liên vùng, tối ưu hóa hạ tầng và hỗ trợ ra quyết định chiến lược.

Cục Đường bộ Việt Nam cho rằng, để đồng bộ hóa hệ thống, khai thác tối đa dữ liệu phục vụ quản lý Nhà nước, hỗ trợ doanh nghiệp và người dân, Việt Nam cần học tập kinh nghiệm các nước như Hàn Quốc, Trung Quốc với mô hình quản lý 2 cấp – quốc gia và đô thị, cùng hạ tầng dữ liệu tập trung. Về quy mô, Cục Đường bộ Việt Nam đề xuất xây dựng Trung tâm quản lý điều hành giao thông thông minh tích hợp dữ liệu từ cao tốc, quốc lộ và mạng lưới đường địa phương.

Hệ thống này sẽ khai thác nền tảng ITS Core, tích hợp dữ liệu từ camera giám sát, thiết bị đo lưu lượng và tốc độ, dữ liệu thu phí điện tử (ETC), kiểm soát tải trọng xe, cùng thông tin về sự cố, ùn tắc, tai nạn và tình trạng đường theo thời gian thực. Không chỉ dừng ở việc quản lý, Trung tâm sẽ hỗ trợ điều phối, ứng phó khẩn cấp khi xảy ra sự cố, thiên tai hay các sự kiện đặc biệt. Đặc biệt, Big Data và AI sẽ được ứng dụng để phân tích hành vi giao thông, dự báo tai nạn, ùn tắc, tối ưu vận hành và điều phối phương tiện giữa các tuyến, kể cả trong hệ thống giao thông công cộng…

Lãnh đạo Cục Đường bộ Việt Nam cho hay, Trung tâm Quản lý hệ thống giao thông thông minh (ITS) quốc gia sẽ được xây dựng với mục tiêu nâng cao hiệu quả quản lý, giám sát tổng thể toàn bộ hệ thống đường cao tốc trên cả nước. Từ nền tảng dữ liệu tập trung, Trung tâm có thể hoạch định, đưa ra các chỉ đạo mang tính vĩ mô như xây dựng phương án phòng, chống thiên tai – lũ lụt, hay điều tiết giao thông từ xa, hạn chế nguy cơ ùn tắc cục bộ. Cục Đường bộ Việt Nam dự kiến bố trí một khu vực riêng ngay tại Trung tâm để phóng viên có thể cập nhật thông tin về giao thông. Đồng thời, Cục cũng đặt mục tiêu xây dựng một kênh truyền hình chuyên biệt nhằm cung cấp thông tin thời gian thực cho tài xế và người tham gia giao thông.

Phạm Huyền