Trung tâm Hướng dẫn báo chí nước ngoài - Hành trình 40 năm nỗ lực bền bỉ kể câu chuyện Việt Nam ra thế giới
Bốn mươi năm trôi qua, hành trình ấy vẫn lặng lẽ tiếp nối — một hành trình không tìm kiếm hào quang, nhưng luôn sáng lên bằng niềm tin, tinh thần trách nhiệm và tình yêu sâu sắc dành cho đất nước.
Đoàn phóng viên nước ngoài chụp ảnh trước Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh. (Ảnh: Bảo Chi)
Những người làm báo không cầm bút
Âm thầm đứng sau mỗi bản tin quốc tế về Việt Nam là những con người không cầm bút, không xuất hiện trước ống kính, nhưng lại góp phần quan trọng để thế giới hiểu hơn, yêu hơn đất nước hình chữ S. Họ là những cán bộ của Trung tâm Hướng dẫn báo chí nước ngoài (Trung tâm), đơn vị trực thuộc Cục Phục vụ Ngoại giao đoàn – Bộ Ngoại giao, những người bền bỉ với sứ mệnh kết nối, hỗ trợ, hướng dẫn và đồng hành cùng phóng viên quốc tế trong hành trình kể câu chuyện Việt Nam ra thế giới.
Ở nơi hậu trường, họ lặng lẽ chuẩn bị từng chi tiết, tháo gỡ từng khó khăn, mở ra những điều kiện thuận lợi nhất để mỗi phóng viên quốc tế có thể tác nghiệp trọn vẹn và kể lại câu chuyện Việt Nam bằng sự tôn trọng, trung thực và chân thành hơn.
Bốn mươi năm trôi qua, hành trình ấy vẫn lặng lẽ tiếp nối — một hành trình không tìm kiếm hào quang, nhưng luôn sáng lên bằng niềm tin, tinh thần trách nhiệm và tình yêu sâu sắc dành cho đất nước.
Họ – những “người làm báo không cầm bút” – chính là điểm nhấn đặc thù của công tác thông tin đối ngoại: thầm lặng nhưng hiệu quả, khiêm nhường nhưng bền bỉ, góp phần lan tỏa hình ảnh Việt Nam thân thiện, nhân ái và ngày càng vươn mình mạnh mẽ ra thế giới.
Hình thành từ tầm nhìn chiến lược
Trung tâm Hướng dẫn báo chí nước ngoài được thành lập theo Quyết định số 144/VP ngày 19/10/1983 của Bộ trưởng Bộ Ngoại giao, trong bối cảnh Việt Nam bắt đầu mở rộng quan hệ đối ngoại với các nước trên thế giới. Trung tâm được giao nhiệm vụ kép: Quản lý thống nhất hoạt động của phóng viên nước ngoài không thường trú tại Việt Nam; Tạo điều kiện thuận lợi để họ tác nghiệp đúng quy định, an toàn và hiệu quả.
Trung tâm Hướng dẫn báo chí nước ngoài đưa một đoàn báo chí quốc tế đi khảo sát. (Nguồn: Trung tâm Hướng dẫn báo chí nước ngoài)
Ngay sau khi được thành lập, Trung tâm nhanh chóng trở thành đầu mối phối hợp giữa các cơ quan quản lý trong nước và báo chí quốc tế, đặt nền móng cho hoạt động hướng dẫn, hỗ trợ phóng viên nước ngoài không thường trú tại Việt Nam.
Đến năm 2020, nhiệm vụ này được chuyển giao cho Cục Phục vụ Ngoại giao đoàn, và Trung tâm được tái cấu trúc thành phòng chuyên trách, mở ra một giai đoạn hoạt động mới – chuyên nghiệp, thống nhất và linh hoạt hơn.
Dấu ấn trên mặt trận thông tin đối ngoại
Hơn 40 năm qua, chứng kiến sự thay đổi, chuyển mình của đất nước, Trung tâm đã trực tiếp phối hợp và hỗ trợ báo chí quốc tế trong các sự kiện mang tầm vóc lịch sử như: Hội nghị cấp cao APEC 2006 tại Hà Nội, 2017 tại Đà Nẵng - nơi hàng nghìn phóng viên từ hơn 40 quốc gia quy tụ, Hội nghị thượng đỉnh Hoa Kỳ – Triều Tiên năm 2019 tại Hà Nội, Hội nghị thượng đỉnh ASEAN và các Hội nghị Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN (AMM); Đại lễ Kỷ niệm 50 năm Giải phóng miền Nam – Thống nhất đất nước và 80 năm Quốc khánh 2/9; Đại hội đồng Liên minh Nghị viện Thế giới (IPU); Đại lễ Vesak Liên hợp quốc, Hội nghị thượng đỉnh Đông Á (EAS)…
Trung tâm đã hướng dẫn phóng viên tháp tùng hàng trăm chuyến thăm của Lãnh đạo cấp cao các nước đến Việt Nam. (Nguồn: Trung tâm Hướng dẫn báo chí nước ngoài)
Trung tâm đã hướng dẫn phóng viên tháp tùng hàng trăm chuyến thăm của Lãnh đạo cấp cao các nước đến Việt Nam theo lời mời của Đảng và Nhà nước ta, trong đó phải kể đến chuyến thăm của Tổng thống Hoa Kỳ Barack Obama (2016) và Tổng thống Joe Biden (2023) – những dấu mốc quan trọng mở ra chương mới trong quan hệ Việt – Mỹ; các chuyến thăm của Chủ tịch Tập Cận Bình năm 2023 và năm 2025 đánh dấu ý nghĩa chiến lược trong quan hệ Việt – Trung; chuyến thăm của lãnh đạo các nước Hàn Quốc, Nhật Bản, Australia, Pháp, Malaysia, New Zealand, Singapore, Thái Lan… và sắp tới là Hội nghị Ký kết Công ước Liên hợp quốc về chống tội phạm mạng (UN Cybercrime Convention) 2025 tại Hà Nội, dấu mốc khi Việt Nam lần đầu đăng cai ký một hiệp ước toàn cầu.
Bên cạnh các hoạt động hướng dẫn báo chí tại các sự kiện lớn của đất nước, hàng năm Trung tâm hỗ trợ hàng trăm lượt phóng viên quốc tế từ nhiều hãng thông tấn, báo chí như: CNN, BBC, NHK, Reuters, AP, AFP, CNA, NBC News, CBS News… đến Việt Nam tác nghiệp trong các lĩnh vực văn hóa, du lịch, kinh tế, giáo dục và đời sống xã hội.
Hàng năm, Trung tâm hỗ trợ hàng trăm lượt phóng viên quốc tế từ nhiều hãng thông tấn, báo chí. (Nguồn: Trung tâm Hướng dẫn báo chí nước ngoài)
Công việc bắt đầu từ khâu tiếp nhận đề nghị, xử lý thủ tục thị thực, xây dựng chương trình, liên hệ các cơ quan, địa phương đến tư vấn nội dung, giới thiệu nhân vật và hỗ trợ hậu cần, mọi chi tiết đều do cán bộ Trung tâm đảm nhiệm. Điều đó đòi hỏi không chỉ phải giỏi ngoại ngữ, am hiểu đất nước mình, mà còn cần sự dẻo dai, bản lĩnh và tinh thần cống hiến bền bỉ, lặng lẽ mà tận tụy.
Từ hành trình đòi công lý cho nạn nhân chất độc da cam
Tuy nhiên, hành trình làm việc của họ không chỉ có niềm tự hào, tiếng cười mà còn không ít mồ hôi, nước mắt.
Là một dân tộc kiên cường, bền bỉ trong cuộc đấu tranh dựng nước và giữ nước, chiến tranh đã để lại hậu quả vô cùng nặng nề và tàn khốc cho đất nước chúng ta, nơi đã từng bị rải xuống hơn 71,8 triệu lít có tạp chất dioxin, và có tới hơn 4,8 triệu người Việt Nam bị phơi nhiễm, trong đó có khoảng 3 triệu người là nạn nhân (theo VAVA Việt Nam).
Trong nhiều năm, Trung tâm đã xây dựng chương trình, hướng dẫn cho rất nhiều đoàn phóng viên quốc tế về địa phương để đưa tin về công tác khắc phục hậu quả chiến tranh như: Đài truyền hình NHK, Đài truyền hình Ryukyu Asahi (Okinawa, Nhật Bản), Tạp chí Spiegel (Đức), đoàn phóng viên Hoa Kỳ thực hiện phóng sự mang tên Legacy of Peace, Swiss Radio (Thụy Sỹ) từng hai lần vào thực hiện phóng sự về nạn nhân da cam và hợp tác Việt – Mỹ trong xử lý dioxin tại sân bay Đà Nẵng.
Phóng viên quốc tế phỏng vấn một nạn nhân của chất độc da cam. (Nguồn: Trung tâm Hướng dẫn báo chí nước ngoài)
Phóng viên của Swiss Radio sau chuyến đi đã xuất bản cuốn Chiến tranh không bao giờ kết thúc (tạm dịch từ tiếng Đức) và rất nhiều hãng thông tấn khác để truyền tải những hình ảnh chân thực nhất, nêu bật nỗi đau và nghị lực của các gia đình nạn nhân chất độc da cam.
Một Thứ trưởng của Bộ Ngoại giao cũng đã từng đề cập câu chuyện đau thương này khi tiếp xúc với nạn nhân chất độc da cam: “đau xót, thương cảm cho đồng bào phải chịu hậu quả chất độc da cam, nỗi ám ảnh in sâu trong tâm trí”. Bất cứ ai nếu trực tiếp có mặt tại hiện trường đều sẽ xúc động mạnh, không kìm được nước mắt, trong đó có cả các phóng viên quốc tế và cán bộ của Trung tâm.
Chính những hình ảnh đó, cùng với sự nguy hiểm khi phải đồng hành cùng đoàn phóng viên tác nghiệp tại khu vực rà phá bom mìn hết sức nguy hiểm đã càng thôi thúc họ phải nỗ lực hơn nữa, và phần nào những đóng góp thầm lặng của Trung tâm Hướng dẫn báo chí nước ngoài cũng góp phần trong thành công của “Hành trình tìm công lý cho các nạn nhân chất độc da cam/dioxin”.
Dưới sức ép vô cùng lớn của truyền thông quốc tế và chính truyền thông của Hoa Kỳ cùng với sự nỗ lực không biết mệt mỏi của Hội Nạn nhân chất độc da cam/dioxin Việt Nam (VAVA), tính đến nay, Chính phủ Hoa Kỳ đã chi 173 triệu USD tham gia khắc phục hậu quả ở Việt Nam.
Đây là phần thưởng, niềm tự hào lớn nhất mà mỗi cán bộ nhân viên của Trung tâm cảm nhận được sau sự cống hiến thầm lặng, bền bỉ được các thế hệ đi trước rèn giũa, truyền ngọn lửa nhiệt huyết - tinh thần không thể thiếu của mỗi cán bộ Trung tâm.
Đổi mới để lan tỏa hình ảnh Việt Nam hiện đại và chuyên nghiệp
Trong bối cảnh truyền thông quốc tế phát triển nhanh và đa chiều, Trung tâm Hướng dẫn báo chí nước ngoài tiếp tục xác định mục tiêu nâng cao chất lượng phục vụ, đẩy mạnh ứng dụng công nghệ hiện đại, và tăng cường phối hợp liên ngành để hỗ trợ phóng viên quốc tế nhanh chóng, hiệu quả và chuyên nghiệp hơn.
Không chỉ là đầu mối kỹ thuật, Trung tâm còn là “cầu nối chiến lược” của Bộ Ngoại giao trong công tác thông tin đối ngoại – nơi góp phần định hình hình ảnh Việt Nam trong mắt bạn bè quốc tế như một quốc gia đáng tin cậy, nhân ái và giàu bản sắc.
Trung tâm tiên phong trong chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ hiện đại trong quản lý, cấp phép và hướng dẫn phóng viên quốc tế. (Nguồn: Trung tâm Hướng dẫn báo chí nước ngoài)
Không chỉ là đơn vị hỗ trợ tác nghiệp, Trung tâm Hướng dẫn báo chí nước ngoài còn tham gia tích cực trong việc tham mưu và hoàn thiện khung pháp lý cho hoạt động báo chí quốc tế tại Việt Nam – góp phần xây dựng một môi trường truyền thông minh bạch, thuận lợi và chuyên nghiệp.
Trung tâm tiên phong trong chuyển đổi số, ứng dụng công nghệ hiện đại trong quản lý, cấp phép và hướng dẫn phóng viên quốc tế; đồng thời mở rộng kênh truyền thông trực tuyến để nâng cao hiệu quả thông tin đối ngoại, giúp hình ảnh Việt Nam lan tỏa mạnh mẽ và nhanh nhạy hơn trên bản đồ truyền thông toàn cầu.
“Chúng tôi không chỉ hỗ trợ phóng viên tác nghiệp, mà còn giúp họ hiểu, thấu cảm và kể lại câu chuyện Việt Nam bằng sự tôn trọng và chân thành nhất”, ông Lương Hoàng Giáp, Giám đốc Trung tâm Hướng dẫn báo chí nước ngoài.
Các cán bộ của Trung tâm không chỉ hỗ trợ phóng viên tác nghiệp, mà còn giúp họ hiểu, thấu cảm và kể lại câu chuyện Việt Nam bằng sự tôn trọng và chân thành nhất. (Nguồn: Trung tâm Hướng dẫn báo chí nước ngoài)
Kế thừa truyền thống – Gắn kết để phát triển
Tiếp nối truyền thống của các thế hệ đi trước, tập thể Trung tâm hôm nay luôn phát huy tinh thần chủ động, tận tụy, đoàn kết và trách nhiệm, không ngừng học hỏi và đổi mới để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao.
Những kết quả đạt được là minh chứng cho sự quan tâm, chỉ đạo sát sao của Lãnh đạo Bộ Ngoại giao, Lãnh đạo Cục Phục vụ Ngoại giao đoàn,cùngsự hỗ trợ và phối hợp chặt chẽ của các đơn vị trong và ngoài Bộ, đặc biệt là Vụ Thông tin Báo chí, Cục Lễ tân Nhà nước và Phiên dịch đối ngoại, các Vụ khu vực, các Sở Ngoại vụ,và các cơ quan chức năng liên quan.
Chính nhờ sự phối hợp hiệu quả ấy, Trung tâm đã và đang duy trì phong cách làm việc chuyên nghiệp, tinh thần trách nhiệm cao và tính chủ động trong mọi hoạt động.
Chủ động – Chuyên nghiệp – Hội nhập
Từ những bước đi thầm lặng ban đầu đến hành trình bền bỉ hôm nay, Trung tâm Hướng dẫn báo chí nước ngoàiđã và đang viết nên một câu chuyện đẹp – câu chuyện của những con người tận tâm, khiêm nhường, gắn bó với nghề bằng tình yêu đất nước và niềm tin vào sức mạnh của truyền thông chân chính.
Bốn mươi năm – một chặng đường không có ánh đèn sân khấu, nhưng rực sáng bằng tinh thần cống hiến và khát vọng đưa hình ảnh Việt Namvươn xa,đến với thế giới bằng sự thật, lòng tin và thiện chí.
