Trước thềm phong tặng NSND, NSƯT

Tuy nhiên, nhiều nghệ sĩ vẫn hoài nghi với danh sách được vinh danh và một vấn đề khác đang được đặt ra: Nghệ sĩ cần làm gì để xứng đáng với danh hiệu của mình?

Lễ trao tặng danh hiệu NSND, NSƯT lần thứ IX năm 2019

Năm 2022 là lần thứ 11 xét tặng danh hiệu nghệ sĩ. Chúng ta cần đánh giá lại, xem những quy định nào chưa đi được vào đời sống, hay những quy định nào cần đưa thêm vào để giữ được giá trị danh hiệu.

Từ những vụ lùm xùm gần đây, nhất là sau khi 2 nghệ sỹ đi công tác nước ngoài, dính phải nghi án và sự phát biểu không chuẩn mực của một NSƯT cho thấy, cần có những quy định cụ thể để nghệ sĩ ý thức được thái độ, hành vi cần có của mình.

Thậm chí là các quy định để tước danh hiệu khi nghệ sĩ vi phạm chuẩn mực xã hội.

Theo một số NSND, việc được phong tặng danh hiệu đã phần nào chi phối đời sống thường ngày của họ. Nói như NSND Thái Bảo, ngoài năng lực về nghệ thuật, cần phải sống đúng với chuẩn mực đạo đức của một nghệ sĩ khi kết nối nghệ thuật với công chúng.

Một nghệ sĩ có tầm ảnh hưởng đến cộng đồng thì càng cần có sự chuẩn mực, chín chắn nhiều hơn trong hành động, chị bày tỏ.

Ngày nay, mạng xã hội đã “gõ cửa” từng nhà, từng người nên việc phát ngôn trên các trang cá nhân cũng cần chuẩn mực.

Tiếc là nhiều nghệ sĩ đã có danh hiệu được phong tặng không ý thức được điều ấy. Họ quảng cáo sai sự thật, bình luận, đăng tải phát ngôn trên mạng thậm chí còn dưới cả phông văn hóa chung, chệch chuẩn về đạo đức gây ra những bức xúc trong dư luận.

Phải nói rằng, chưa bao giờ niềm tin đối với nghệ sĩ bị lung lay như hiện nay sau những vụ “con sâu làm rầu nồi canh” mà báo chí đã phản ánh.

Càng ngưỡng mộ, thần tượng nghệ sĩ bao nhiêu, khán giả càng hụt hẫng bấy nhiêu sau hàng loạt sự vụ mà các nghệ sĩ đã vướng phải. Mà không ít nghệ sĩ khi có những hành vi sai không dám đứng ra nhận sai và xin lỗi những người đã yêu mến họ.

Khi mà một bộ phận văn nghệ sĩ chưa ý thức được trách nhiệm xã hội của mình, thì những nhà quản lý cần phải có trách nhiệm điều chỉnh bằng việc thay đổi quy định hay điều luật cho phù hợp với những phát sinh trong cuộc sống.

Quy định cụ thể, chặt chẽ, vi phạm bị xử lý nghiêm minh, chắc chắn sẽ không còn nhiều hiện tượng NSND, NSƯT vướng phải các lùm xùm như vừa qua.

Và việc quan trọng, theo góc nhìn của người viết là cần phải thay đổi tiêu chí xét tặng NSND, NSƯT. Cho dù hiện việc xét tặng danh hiệu phải qua 4 hội đồng: Hội đồng cơ sở; Hội đồng cấp tỉnh, thành, bộ; Hội đồng cấp Nhà nước và Hội đồng chuyên ngành những vẫn luôn có điều ra tiếng vào mỗi khi danh sách nghệ sĩ phong tặng được xướng tên.

Đừng dễ dãi theo kiểu “của người phúc ta” trong xét tặng mà quên đi “trách nhiệm” của phải “tròn vai”.

Bởi nếu lọt vào danh sách những người không xứng đáng sẽ mang lại cảm giác bị tổn thương danh dự nghề nghiệp với những nghệ sĩ có tài năng thực sự và buồn lòng nhân dân.

Ngô Đức Hành

.