Trường cao đẳng, trung cấp không nên ký với hàng trăm doanh nghiệp lấy số lượng

Vấn đề này được nhiều chuyên gia thẳng thắn nhìn nhận tại Đại hội đại biểu Hội Giáo dục nghề nghiệp TPHCM nhiệm kỳ I (2025-2030), trong bối cảnh nhu cầu nhân lực có kỹ năng của thành phố đang bước vào giai đoạn tăng tốc.

Ông Trương Anh Dũng, Cục trưởng Cục Giáo dục nghề nghiệp và Giáo dục thường xuyên (Bộ GD-ĐT), cho biết thời gian qua, nhiều cơ sở giáo dục nghề nghiệp đã chủ động đổi mới, tiếp cận chương trình đào tạo theo chuẩn quốc tế, tham gia đào tạo liên kết nước ngoài, thi tay nghề ASEAN và thế giới.

Tuy nhiên việc chuẩn hóa trên diện rộng vẫn còn hạn chế, mức độ đạt chuẩn giữa các nhóm trường chưa đồng đều. Điều này khiến chất lượng đào tạo và khả năng đáp ứng thị trường lao động còn chênh lệch. Vì vậy, ngành giáo dục nghề nghiệp đặt mục tiêu đến năm 2030 có 80% cơ sở được nâng cấp, hiện đại hóa, đủ năng lực đào tạo theo chuẩn quốc tế.

Ông Trương Anh Dũng, Cục trưởng Cục Giáo dục nghề nghiệp và Giáo dục thường xuyên (Bộ GD-ĐT)

Theo ông Dũng trong bối cảnh chuyển dịch cơ cấu lao động mạnh mẽ, chuyển đổi số và kỹ năng số không còn là lựa chọn mà là yêu cầu bắt buộc đối với các cơ sở giáo dục nghề nghiệp. Bộ GD-ĐT đang xây dựng khung pháp lý nhằm đồng bộ hóa dữ liệu người học, người dạy và cơ sở đào tạo, kết nối trực tiếp với hệ thống tuyển sinh và thị trường lao động.
“Đào tạo nghề không thể tách rời doanh nghiệp - đơn vị sử dụng lao động. Việc kết nối không nên chỉ dừng ở khâu tiếp nhận học sinh thực tập, mà doanh nghiệp cần tham gia sâu hơn vào thiết kế chương trình, giảng dạy, đánh giá kỹ năng và tuyển dụng. Chỉ khi đó mới hình thành được hệ sinh thái kỹ năng nghề bền vững giữa trường học - doanh nghiệp - hiệp hội nghề nghiệp”, ông Dũng nói.

Ở góc độ cơ sở đào tạo, ông Đặng Minh Sự, Hiệu trưởng Trường Trung cấp Bách khoa Toàn Cầu, cho rằng liên kết trường nghề - doanh nghiệp hiện nay vẫn còn nặng về hình thức. Không ít trường ký kết với hàng trăm doanh nghiệp nhưng hầu như không có hoạt động triển khai cụ thể. “Không nên ký hàng trăm biên bản ghi nhớ mà không làm được gì. Điều quan trọng là mỗi trường cần một số doanh nghiệp đối tác đủ sâu, đủ cam kết để cùng xây dựng chuẩn năng lực, đồng thiết kế học liệu và tham gia đánh giá người học”, ông Sự nêu quan điểm.

Theo ông, thay vì chạy theo số lượng đối tác, các trường nghề cần tập trung vào chất lượng hợp tác. Khi doanh nghiệp thực sự đồng hành, người học sẽ được tiếp cận công nghệ, quy trình sản xuất và yêu cầu nghề nghiệp sát thực tế hơn.

Từ góc nhìn thị trường lao động, ông Trần Anh Tuấn, Phó Chủ tịch Hội Giáo dục nghề nghiệp TPHCM, nhận định thành phố đang bước vào giai đoạn bùng nổ nhu cầu nhân lực, với dự báo cần từ 800.000 đến 1 triệu lao động mới trong giai đoạn 2025-2030. Các lĩnh vực dịch vụ, công nghiệp công nghệ cao, logistics, kinh tế số và năng lượng xanh sẽ chiếm khoảng 70% nhu cầu tuyển dụng.

Tuy nhiên, một điểm nghẽn lớn hiện nay là hệ thống thông tin thị trường lao động chưa được kết nối đầy đủ giữa trường nghề, doanh nghiệp và các trung tâm dịch vụ việc làm. Doanh nghiệp vẫn chưa được tích hợp sâu vào cơ sở dữ liệu chung, khiến công tác dự báo và điều phối nguồn nhân lực thiếu chính xác.

Theo ông Tuấn, TPHCM cần đầu tư mạnh mẽ hơn cho hạ tầng số trong lĩnh vực nhân lực, xây dựng phần mềm quản lý dữ liệu cung - cầu lao động kết nối trực tiếp với doanh nghiệp và các cơ sở đào tạo.

Nhiều chuyên gia cho rằng, trong bối cảnh cạnh tranh nhân lực ngày càng gay gắt, giáo dục nghề nghiệp không cần những cái bắt tay cho đủ số, mà cần những mối liên kết đủ sâu, đủ bền. Khi doanh nghiệp thực sự bước vào nhà trường và nhà trường đào tạo sát nhu cầu thị trường, người học mới có thể đi thẳng từ giảng đường đến việc làm.

Lê Huyền