Trường hợp đặc biệt, lãnh đạo HĐND cấp tỉnh, xã không nhất thiết là đại biểu HĐND
Trong trường hợp đặc biệt, cấp có thẩm quyền được chỉ định nhân sự không phải là đại biểu HĐND giữ các chức danh lãnh đạo HĐND cấp tỉnh, cấp xã mới thành lập sau khi sáp nhập.
Đây là một trong những nội dung trong Kết luận 150 của Bộ Chính trị hướng dẫn xây dựng phương án nhân sự cấp ủy cấp tỉnh thuộc diện hợp nhất, sáp nhập và cấp xã thành lập mới.
Theo đó, Bộ Chính trị giao cho Ban Thường vụ Đảng ủy Quốc hội chỉ đạo, rà soát, sửa đổi các quy định pháp luật có liên quan.
Cụ thể, khi thực hiện việc hợp nhất, sáp nhập đơn vị hành chính (ĐVHC) cấp tỉnh hoặc thành lập mới ĐVHC cấp xã, không bầu cử các chức danh chủ tịch, phó chủ tịch HĐND, UBND; trưởng, phó đoàn đại biểu Quốc hội; trưởng các ban của HĐND và ủy viên UBND theo quy định.
Thay vào đó, giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ, thường trực HĐND cấp tỉnh, cấp xã căn cứ thông báo của cấp ủy có thẩm quyền quản lý cán bộ, tiến hành chỉ định, bổ nhiệm nhân sự đảm nhiệm các chức danh nêu trên.
Trường hợp đặc biệt, cho phép chỉ định nhân sự không phải là đại biểu HĐND giữ các chức danh lãnh đạo HĐND cấp tỉnh, cấp xã mới thành lập.
Kết luận cũng nêu rõ, tại thời điểm hợp nhất, sáp nhập, số lượng phó chủ tịch HĐND, phó chủ tịch UBND và cấp phó của các cơ quan, đơn vị trực thuộc có thể nhiều hơn so với quy định.
Đồng thời, việc phân công, bố trí số lượng cấp ủy viên, ủy viên ban thường vụ, ủy ban kiểm tra cấp ủy có thể nhiều hơn ở một số cơ quan, đơn vị trực thuộc. Tuy nhiên, sau 5 năm, số lượng và việc bố trí nhân sự sẽ thực hiện theo quy định.
Điều 111 Hiến pháp 2013 quy định: Cấp chính quyền địa phương gồm có HĐND và UBND được tổ chức phù hợp với đặc điểm nông thôn, đô thị, hải đảo, đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt do luật định.
Theo Điều 27 Luật Tổ chức chính quyền địa phương 2025 về cơ cấu tổ chức của HĐND quy định: Thường trực HĐND gồm Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND và các ủy viên là Trưởng Ban của HĐND.
Chủ tịch HĐND cấp tỉnh, cấp huyện có thể là đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách. Phó Chủ tịch HĐND các cấp là đại biểu HĐND hoạt động chuyên trách...
Điều 34 quy định, HĐND bầu Chủ tịch, Phó Chủ tịch HĐND, Trưởng Ban của HĐND trong số đại biểu HĐND theo danh sách đề cử chức vụ từng người của Thường trực HĐND.