Truyền thông y tế - cầu nối giữa ngành y tế và người dân

Truyền thông y tế góp phần thay đổi hành vi, nhận thức của người dân

Trong những năm qua, công tác truyền thông y tế ngày càng khẳng định vai trò thiết yếu trong việc nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi và góp phần bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Theo Bộ Y tế, công tác truyền thông y tế tốt sẽ làm thay đổi hành vi, nhận thức của người dân, từ đó không chỉ bảo vệ, nâng cao sức khỏe mà còn góp phần củng cố niềm tin của nhân dân với hệ thống an sinh xã hội.

Đặc biệt, trong bối cảnh dịch COVID-19 từng diễn biến hết sức phức tạp, công tác truyền thông y tế đã trở thành một trong những nhiệm vụ trọng tâm của toàn ngành. Đây là thời điểm mà người dân có nhu cầu rất lớn về thông tin chính xác, nhanh chóng và đáng tin cậy liên quan đến diễn biến dịch bệnh, các biện pháp phòng chống, điều trị, cũng như những khuyến cáo từ cơ quan chuyên môn. Trong tình hình đó, truyền thông y tế không chỉ đơn thuần là một công cụ thông tin, mà thực sự là một "lá chắn mềm" góp phần kiểm soát và đẩy lùi dịch bệnh.

Bộ Y tế chính thức ra mắt mạng lưới truyền thông ngành y tế vào năm 2024.

Trong nhiều năm qua, ngành y tế Việt Nam không ngừng xây dựng, củng cố mạng lưới truyền thông y tế rộng khắp, lan tỏa từ trung ương đến địa phương; chủ động chia sẻ, trao đổi thông tin y tế giữa các cấp, các ngành. Đồng thời, không ngừng nâng cao chất lượng nội dung truyền thông và đa dạng, đổi mới phương thức, cách thức truyền thông, ứng dụng truyền thông số, truyền thông mới trong các hoạt động truyền thông chính sách nhằm kịp thời nắm bắt, xử lý thông tin…

Một trong những kết quả nổi bật của truyền thông y tế thời gian qua là khả năng phản biện kịp thời và hiệu quả trước các thông tin thất thiệt, tin xấu độc lan truyền trên mạng xã hội. Bằng cách cung cấp thông tin minh bạch, dễ hiểu và có căn cứ khoa học, công tác truyền thông y tế đã góp phần quan trọng vào việc ổn định dư luận, tạo sự đồng thuận xã hội và hỗ trợ công tác lãnh đạo, chỉ đạo của chính quyền các cấp.

Có thể khẳng định, truyền thông y tế không chỉ là “người đưa tin” mà còn là “người giữ nhịp”, giúp kết nối chặt chẽ giữa chính sách và cuộc sống, giữa ngành y tế và người dân. Do đó, những thông tin y tế chính thống cần phải chiếm ưu thế và chủ đạo trong các luồng thông tin xã hội, nhằm tạo sự tin tưởng, đồng thuận của người dân; góp phần tạo sự thống nhất lãnh đạo, chỉ đạo điều hành nhằm thực hiện tốt công tác bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe nhân dân.

Các cơ quan, đơn vị trong ngành đã chủ động, kịp thời ban hành nhiều văn bản chỉ đạo, điều hành về công tác truyền thông, cung cấp thông tin y tế; xây dựng hệ thống truyền thông trong ngành triển khai nhịp nhàng từ cấp trung ương xuống địa phương, giúp tăng cường nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác truyền thông y tế, đặc biệt là truyền thông phòng chống dịch bệnh. Từ đó, tạo nên dòng thông tin chính thống, phản biện lại thông tin giả, tin xấu độc với phương châm truyền thông y tế minh bạch, chính xác, hiệu quả và tin cậy.

Chủ động, linh hoạt trong truyền thông y tế vì sức khỏe cộng đồng

Tại thành phố Cần Thơ, những năm qua, ngành Y tế thành phố cũng luôn quan tâm, đẩy mạnh hoạt động truyền thông bằng nhiều hình thức phong phú, từng bước giúp người dân nâng cao nhận thức, thay đổi hành vi trong bảo vệ sức khỏe cho bản thân, gia đình và cộng đồng.

Công tác truyền thông giáo dục sức khỏe (TTGDSK) được thực hiện đa dạng bằng nhiều hình thức, nội dung có chiều sâu. Hằng năm, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật (CDC) Cần Thơ cùng các bệnh viện, cơ sở y tế trên địa bàn thành phố phối hợp với các cơ quan thông tin đại chúng, báo, đài mở các chuyên mục về y tế, sức khỏe, tọa đàm... Tại tuyến quận/huyện, xã/phường, Trung tâm Y tế và các Trạm Y tế cũng phối hợp tích cực với hệ thống truyền thanh thường xuyên tuyên truyền trên loa xã/phường.

Những đợt cao điểm phòng, chống dịch bệnh, đặc biệt khi dịch COVID-19 diễn biến phức tạp, nhu cầu thông tin y tế của người dân tăng cao, ngành y tế TP. Cần Thơ đã chủ động triển khai nhiều hoạt động truyền thông đa dạng, tập trung vào thông tin chính xác, minh bạch và kịp thời. Các thông điệp về 5K, tiêm vaccine, khai báo y tế, chăm sóc F0 tại nhà... được phổ biến thông qua nhiều kênh: phát thanh, truyền hình, mạng xã hội, pa-nô, áp phích, tờ rơi đến từng khu dân cư, hộ gia đình.

Sở Y tế thành phố và CDC Cần Thơ đã phối hợp chặt chẽ trong việc ban hành các hướng dẫn truyền thông, tổ chức tập huấn cho cán bộ y tế cơ sở và thiết lập hệ thống phản hồi thông tin nhanh chóng. Qua đó, người dân được tiếp cận các khuyến cáo y tế một cách chính thống, đầy đủ và dễ hiểu, góp phần xua tan lo lắng, định hướng hành vi đúng đắn trong phòng, chống dịch.

Cán bộ y tế Cần Thơ tuyên truyền kiến thức phòng bệnh, chăm sóc sức khỏe đến với người dân.

Một điểm nổi bật trong công tác truyền thông y tế tại Cần Thơ là mô hình trạm y tế lưu động - không chỉ cung cấp dịch vụ y tế mà còn làm nhiệm vụ truyền thông trực tiếp tại cộng đồng. Trong mỗi đợt tiêm chủng, nhân viên y tế vừa thực hiện tiêm, vừa tư vấn cho người dân cách theo dõi phản ứng sau tiêm, giải thích về hiệu quả và tính an toàn của vaccine.

Ngoài ra, các cán bộ y tế xã, phường, cộng tác viên dân số cũng đảm nhận vai trò là "cánh tay nối dài" của truyền thông y tế, đến tận các khu phong tỏa, vùng sâu để truyền đạt thông tin, giải thích chính sách, hướng dẫn chăm sóc sức khỏe tại nhà. Chính sự gần gũi, tận tâm ấy đã tạo nên sự đồng thuận cao trong nhân dân, góp phần quan trọng vào công cuộc kiểm soát dịch bệnh trên địa bàn.

Nói về công tác truyền thông y tế tại địa phương, BS.CKI Trường Quốc Chiến, Trưởng khoa TTGDSK, CDC Cần Thơ cho biết: “Cán bộ làm TTGDSK các tuyến không chỉ là những người làm báo chí, truyền thông, mà còn là những bác sĩ chuyên khoa I, chuyên khoa II hoặc thạc sĩ Y tế công cộng, điều dưỡng, kỹ thuật viên, nhân viên y tế được đào tạo bài bản, vừa có nghiệp vụ chuyên môn, vừa có kỹ năng truyền thông cộng đồng. Họ luôn sẵn sàng trong công tác, kể cả làm việc ngoài giờ, khi có dịch bệnh xảy ra hoặc các sự kiện của ngành với chủ trương là TTGDSK luôn đi đầu và tâm huyết với thông điệp “Truyền thông đúng, truyền thông trúng, truyền thông kịp thời”.

Tại tuyến tỉnh, thành phố, trách nhiệm của cán bộ khoa TTGDSK không chỉ làm công tác truyền thông cho riêng CDC mà là truyền thông cho toàn ngành y tế của địa phương, tham gia tập huấn đào tạo kỹ năng TTGDSK tuyến dưới, kiểm tra, giám sát chương trình, tổ chức các sự kiện trong ngành và thực hiện các nhiệm vụ khác tùy theo đặc thù của mỗi đơn vị địa phương. Trong thời gian tới khi sáp nhập các tỉnh/thành, khối lượng công việc của đội ngũ TTGDSK sẽ nhiều hơn với địa bàn rộng, vùng sâu, vùng xa, việc di chuyển tác nghiệp là vấn đề cần được quan tâm đến chế độ, chính sách để động viên tinh thần nhiệt huyết của đội ngũ làm công tác truyền thông”.

Tú Diệp