TS Trần Anh Tuấn: Không nên để công chức tự viết đơn thôi việc

Đánh giá về hoạt động của mô hình chính quyền địa phương 2 cấp sau hơn hai tháng triển khai, TS Trần Anh Tuấn, Chủ tịch Hiệp hội khoa học hành chính Việt Nam, nguyên Thứ trưởng Bộ Nội vụ, cho rằng mô hình này cơ bản bước đầu đã đi vào hoạt động đúng hướng, đúng các quy định của Đảng, phù hợp với Hiến pháp và pháp luật.

Chính quyền địa phương 2 cấp hiện nay đang nhanh chóng chuyển dần sang chính quyền số, chính quyền kiến tạo và phục vụ nhân dân.

Nền hành chính số đã tiếp tục được xây dựng với việc ứng dụng công nghệ số, xây dựng nền tảng dữ liệu quốc gia, phát triển nguồn nhân lực số... để phục vụ người dân và phát triển kinh tế tư nhân, phù hợp với kinh tế số, xã hội số.

TS Trần Anh Tuấn.

Theo ông Tuấn, mặc dù mới vận hành được hai tháng, có không ít khó khăn, rào cản nhưng mô hình chính quyền địa phương 2 cấp đã cho thấy đây là một mô hình tiến bộ, phù hợp với xu thế phát triển của đất nước và yêu cầu của thời đại, được Nhân dân và dư luận tin tưởng. “Đây không chỉ là chính quyền địa phương gần dân, sát dân và phục vụ nhân dân mà còn là chính quyền kiến tạo, thúc đẩy sự phát triển” - ông Trần Anh Tuấn nhấn mạnh.

Đánh giá, phân loại cán bộ theo 2 nhóm

. Phóng viên: Sau sáp nhập, nhiều địa phương cấp xã phản ánh chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức chưa đáp ứng trong một số lĩnh vực ở thời điểm này, hoặc cán bộ, công chức bị quá tải. Đơn cử, bộ phận 1 cửa trước đây chỉ phục vụ cho quy mô một xã nhưng hiện tại công năng sử dụng của một điểm lại cho 5 xã. Vậy giải pháp nào để đảm bảo về mặt con người, nâng cao năng lực cho cán bộ, công chức ở cấp xã, thưa ông?

+ TS Trần Anh Tuấn: Theo tôi, cần tập trung vào mấy việc. Thứ nhất, lãnh đạo chính quyền địa phương phải đánh giá, phân loại cán bộ, công chức ở cấp xã theo hai nhóm, gồm nhóm giữ lại làm việc và nhóm giải quyết chính sách theo diện tinh giản biên chế.

Không nên để công chức tự viết đơn để thôi việc, vì như vậy sẽ dễ bị mất những người giỏi và có năng lực.

Để xác định được người làm việc tốt, hiệu quả phải sử dụng các công cụ như đánh giá 360 độ, KPI (chỉ số hiệu suất chính), OKR (mục tiêu và kết quả then chốt) vào đánh giá những nội dung định lượng được, để bảo đảm tính khách quan, công bằng và chính xác.

Về dài hạn, để căn cơ, Chính phủ cần tập trung xây dựng danh mục vị trí việc làm đối với các đơn vị thuộc chính quyền địa phương ở xã, phường để làm căn cứ xác định biên chế đầy đủ, phù hợp với phạm vi quản lý, khối lượng công việc, đặc điểm hoạt động... của từng đơn vị hành chính xã, phường.

Cùng với đó, tiếp tục cho tuyển dụng công chức đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, vị trí việc làm vào trong các đơn vị của chính quyền địa phương cấp xã. Đẩy mạnh việc tổ chức các khóa bồi dưỡng nâng cao năng lực lãnh đạo quản lý, kỹ năng hành chính và thực thi công vụ do các nhóm cán bộ, công chức cấp xã.

Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh đã tổ chức bồi dưỡng trực tiếp tại Trụ sở Học viện và trực tuyến toàn quốc đến 3.321 điểm cầu cho hơn 67.000 cán bộ, công chức chủ chốt ở cấp xã. Đây là một hoạt động hay, ý nghĩa trong bối cảnh hiện nay.

Còn về vấn đề bộ phận 1 cửa trong điều kiện quy mô các xã, phường mới thành lập, chúng ta thấy Chính phủ đã ban hành Nghị định 118 về thực hiện thủ tục hành chính theo cơ chế một cửa, một cửa liên thông tại bộ phận một cửa và cổng dịch vụ công quốc gia kịp thời trong chính quyền địa phương 2 cấp.

Trong đó, tôi đánh giá có một điểm rất hay là Trung tâm phục vụ hành chính công cấp tỉnh và cấp xã tiếp nhận thủ tục hành chính không phụ thuộc vào địa giới hành chính trong phạm vi cấp tỉnh; cộng với phong trào Bình dân học vụ số.

Tất nhiên, quá trình thực hiện chúng ta sẽ tiếp tục phát hiện những khó khăn và tìm các giải pháp để hoàn thiện các mô hình phục vụ hành chính công này.

. Thực tế cho thấy chúng ta vẫn còn một số hạn chế về hạ tầng cơ sở. Một số địa phương còn thiếu hoặc có trụ sở xuống cấp, chật hẹp, phân tán; trung tâm hành chính công xa, chưa thuận lợi cho người dân. Tuy nhiên, khi sáp nhập, số lượng trụ sở dôi dư lại tương đối lớn. Đây có phải là một nghịch lý hay không? Chúng ta sẽ giải bài toán này thế nào thưa ông?

+ Tôi nghĩ đây không phải là một nghịch lý. Mọi cái mới khi ra đời bao giờ cũng gặp khó khăn và thách thức, nhận thức được như vậy để tìm cách vượt qua.

Chúng ta đều biết chính quyền địa phương cấp xã khi bước vào hoạt động đều có trụ sở và các phương tiện làm việc. Các trụ sở đều được sử dụng từ trụ sở của cấp huyện và cấp xã trước đây. Tất nhiên, nếu là trụ sở của cấp xã trước thì có hơi chật.

Từ 10.035 đơn vị hành chính cấp xã sáp nhập giảm xuống 3.321 thì đương nhiên sau khi sử dụng cho chính quyền địa phương mới sẽ còn dôi dư tương đối. Vấn đề là số dôi dư này phải có phương án sử dụng, chuyển giao, hóa giá, chuyển sang làm trường học... để không bị lãng phí.

Còn Trung tâm hành chính công xã thì cần đẩy mạnh Bình dân học vụ số và số hóa các hoạt động của chính quyền địa phương cấp xã để mọi người dân không nhất thiết phải đến Trung tâm hành chính công vẫn được phục vụ chu đáo.

Các bộ ngành cần cử công chức thạo việc, có kinh nghiệm về hỗ trợ theo đề nghị của địa phương để tháo gỡ các khó khăn.

Quyền hạn phải thực sự gắn trách nhiệm thực hiện

. Còn các bộ, ngành, cơ quan chức năng ở Trung ương sẽ thực hiện trách nhiệm của mình như thế nào để cùng các địa phương vượt qua những khó khăn trong vận hành bộ máy?

+ Tôi cho rằng các bộ, ngành, cơ quan chức năng ở Trung ương có trách nhiệm nghiên cứu đề xuất với Chính phủ hoặc cấp có thẩm quyền những giải pháp tháo gỡ khó khăn, nhất là liên quan đến phân định thẩm quyền, phân cấp trong quyết định các vấn đề của địa phương, nhất là nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội và điều kiện để thực hiện như tài chính ngân sách, biên chế.

Ngoài ra, các bộ ngành cần cử công chức thạo việc, có kinh nghiệm về hỗ trợ theo đề nghị của địa phương tháo gỡ những khó khăn.

. Thời gian tới, để mô hình mới hoạt động đạt mục tiêu hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả, theo ông nên tập trung vào những giải pháp nào?

+ Tôi cho rằng cần tập trung thực hiện một số giải pháp.

Thứ nhất, tiếp tục rà soát để hoàn thiện thể chế pháp luật, quy định rõ ràng, cụ thể hơn nữa nhiệm vụ, quyền hạn của chính quyền địa phương cấp xã; giải quyết bất cập trong phối hợp công việc giữa xã và cơ quan chuyên môn cấp tỉnh.

Thứ hai, tiếp tục thực hiện tư tưởng đó là việc của địa phương để địa phương quyết, làm và chịu trách nhiệm. Quyền hạn phải thực sự gắn trách nhiệm thực hiện.

Thứ ba, thực hiện đánh giá, phân loại cán bộ công chức để nâng cao chất lượng đội ngũ thông qua việc giữ lại người giỏi, tuyển dụng người tài và giải quyết chính sách dôi dư. Đồng thời, quan tâm bồi dưỡng nâng cao năng lực cho cán bộ, công chức cấp xã.

Thứ tư, ứng dụng công nghệ số, trí tuệ nhân tạo vào mọi hoạt động hành chính để phục vụ nhân dân tốt hơn.

Thứ năm, việc cử công chức từ các bộ ngành về để hỗ trợ địa phương vừa qua là một cách làm hay nhưng phải căn cứ vào đề nghị của địa phương cần hỗ trợ ở lĩnh vực nào, ngành nào và cần cử những công chức có năng lực thì mới thực sự giúp được cho địa phương.

. Xin cảm ơn ông.

ĐỨC MINH