Từ 1-7, thu hồi sổ hộ khẩu khi thay đổi thông tin

Bộ Công an vừa ra văn bản giới thiệu một số nội dung cơ bản và điểm mới của Luật Cư trú năm 2020. Trong đó, đáng chú ý nhất là quy định thay thế việc đăng ký, quản lý thường trú từ sổ hộ khẩu giấy sang phương thức quản lý hiện đại bằng công nghệ thông tin.

Cụ thể, quản lý bằng việc sử dụng mã số định danh cá nhân (12 số trên thẻ căn cước công dân - CCCD) để truy cập, cập nhật, điều chỉnh trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Luật này có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1-7-2021.

Từ 1-7, khi công dân thay đổi thông tin về cư trú thì cơ quan đăng ký cư trú sẽ thu hồi sổ hộ khẩu, sổ tạm trú.

Sổ đã cấp có giá trị đến hết 31-12-2022

Theo Bộ Công an, từ ngày 1-7 sẽ bỏ toàn bộ các quy định về thủ tục cấp đổi, cấp lại sổ hộ khẩu, cấp giấy chuyển hộ khẩu. Những sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã cấp vẫn được sử dụng và có giá trị cho đến hết ngày 31-12-2022. Nếu thông tin trong sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã cấp khác với thông tin trong Cơ sở dữ liệu về cư trú thì sử dụng thông tin trong Cơ sở dữ liệu về cư trú.

Khi người dân đăng ký, khai báo về cư trú dẫn đến thay đổi thông tin trong sổ hộ khẩu, sổ tạm trú thì công an có trách nhiệm cập nhật vào cơ sở dữ liệu, đồng thời thu hồi sổ hộ khẩu, sổ tạm trú và không cấp mới các loại sổ này.

Cũng theo Bộ Công an, Luật cư trú năm 2020 quy định thay thế việc đăng ký, quản lý thường trú từ phương thức thủ công bằng sổ giấy sang phương thức quản lý bằng công nghệ thông tin.

Theo đó, cảnh sát quản lý cư trú sẽ sử dụng mã số định danh cá nhân (số căn cước công dân) để truy cập, cập nhật, điều chỉnh trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư. Thông tin về nơi thường trú của mỗi công dân là dữ liệu số được cập nhật, điều chỉnh trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu về cư trú.

"Việc đổi mới phương thức quản lý này giúp người dân không cần mang theo các loại giấy tờ có chứa thông tin cá nhân đã thể hiện trên Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cũng như không phải sao y chứng thực các loại giấy tờ này khi thực hiện thủ tục hành chính hoặc tham gia giao dịch dân sự mà chỉ cần mang theo thẻ căn cước công dân hoặc cung cấp mã số định danh cá nhân cho cơ quan chức năng", một lãnh đạo Cục Pháp chế và cải cách hành chính tư pháp (gọi tắt là Cục Pháp chế, Bộ Công an) cho biết.

Đến ngày 1-7, Bộ Công an sẽ hoàn thiện Cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư giai đoạn 2. Hệ thống này sẽ tập hợp thông tin cơ bản như họ tên, giới tính, quê quán, dân tộc, tôn giáo, tình trạng hôn nhân, nơi ở hiện tại, nhóm máu, số định danh cá nhân của tất cả công dân Việt Nam. Do đó, từ ngày 1-7 người dân có thể không cần cầm sổ hộ khẩu giấy đi giao dịch. Thậm chí người dân có thể ngồi tại nhà khai báo thủ tục cư trú trực tuyến.

Không thu hồi đồng loạt

Lãnh đạo Cục Pháp chế cho biết chỉ những trường hợp có thay đổi, cập nhật thông tin mới thu hồi sổ hộ khẩu đã cấp, chứ không phải thu hồi đồng loạt. "Chỉ thu sổ hộ khẩu khi người dân đến làm các thủ tục về đăng ký cư trú và thấy các thông tin không chính xác, chứ không phải người dân tự nguyện mang sổ đến nộp.

Ví dụ ông A có hộ khẩu ở quận B, nhưng khi ông A đến đăng ký chuyển sang một địa chỉ khác, khi đó thông tin trong sổ hộ khẩu về nơi thường trú không đúng thì trong quá trình làm thủ tục công an sẽ thu hồi sổ hộ khẩu đó" - vị lãnh đạo này giải thích.

Trước những lo lắng về việc bỏ sổ hộ khẩu sẽ gây khó khăn trong các giao dịch hành chính, đại diện Cục Pháp chế và Cải cách hành chính, tư pháp - Bộ Công an cho rằng việc chuyển đổi quản lý dân cư từ sổ hộ khẩu sang mã số định danh cá nhân hoàn toàn không ảnh hưởng, thậm chí còn giúp việc xử lý các thủ tục hành chính nhanh chóng, thuận tiện hơn.

"Quản lý hộ khẩu vẫn được thực hiện trong cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, vì thế các việc liên quan đến giao dịch đất đai, nhà cửa, y tế, học hành... không ảnh hưởng gì đến phương thức quản lý công dân bằng số định danh cá nhân" - vị đại diện Cục Pháp chế và Cải cách hành chính, tư pháp nhấn mạnh.

Bỏ điều kiện thường trú riêng tại TP trực thuộc trung ương

Bộ Công an đánh giá việc thực hiện quy định điều kiện riêng về đăng ký thường trú tại TP trực thuộc trung ương thời gian qua chưa thực sự hiệu quả vì chỉ hạn chế được lượng người đăng ký thường trú chứ không ngăn được người dân đến lao động, học tập, sinh sống tại các đô thị lớn.

Trái lại, việc đặt ra các điều kiện riêng này làm hạn chế quyền tự do cư trú của công dân, tác động đến quyền, lợi ích của một bộ phận công dân đang sinh sống, làm việc tại các TP lớn chưa đủ điều kiện đăng ký thường trú.

Do đó, Luật cư trú năm 2020 đã bỏ các quy định riêng về điều kiện đăng ký thường trú tại các TP trực thuộc trung ương. Việc đăng ký thường trú tại các tỉnh, TP là như nhau và được áp dụng thống nhất trên toàn quốc.

Mai Anh