Từ 'Đội tuyên truyền' theo Chỉ thị của lãnh tụ Hồ Chí Minh
Ngày 21-12-1944, một ngày trước Lễ thành lập Đội Việt Nam tuyên truyền Giải phóng quân, lãnh tụ Hồ Chí Minh có Chỉ thị về việc thành lập đội. Chỉ thị là Cương lĩnh quân sự của Đảng, không những đề ra những vấn đề cơ bản về nguyên tắc, phương châm xây dựng lực lượng vũ trang (LLVT) cách mạng mà còn là tiền đề lý luận xây dựng QĐND Việt Nam về chính trị; đồng thời là định hướng cho hoạt động CTĐ, CTCT trong suốt quá trình xây dựng, chiến đấu và trưởng thành của Quân đội ta, góp phần xây dựng quân đội vững mạnh về chính trị, tư tưởng và tổ chức, xây đắp nên truyền thống, bản chất cách mạng, tinh thần đoàn kết, ý chí chiến đấu, chiến thắng và tính kỷ luật của Quân đội ta.
Quán triệt Chỉ thị của lãnh tụ Hồ Chí Minh, khoảng 17 giờ ngày 22-12-1944, tại khu rừng nằm giữa hai tổng Trần Hưng Đạo và Hoàng Hoa Thám, đồng chí Võ Nguyên Giáp thay mặt Đoàn thể tuyên bố thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân và nêu rõ một số vấn đề mà Chỉ thị của lãnh tụ Hồ Chí Minh đã xác định cho đội.
Để làm tốt nhiệm vụ của đội quân tuyên truyền, cùng với việc phân công đồng chí Hoàng Sâm-Đội phó Đội du kích Pác Pó làm Đội trưởng, đồng chí Dương Mạc Thạch được phân công làm Chính trị viên của đội. Và CTĐ, CTCT của đội ngay từ khi thành lập đã được tiến hành theo đúng tư tưởng chỉ đạo và trở thành cương lĩnh xây dựng LLVT của Đảng ta.
Trong Chỉ thị thành lập Đội Việt Nam tuyên truyền Giải phóng quân, lãnh tụ Hồ Chí Minh nhấn mạnh: “Tên: Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, nghĩa là chính trị trọng hơn quân sự. Nó là đội tuyên truyền”. Nhiệm vụ chính trị của đội được xác định là công tác tuyên truyền, nhằm xây dựng và tăng cường bản chất giai cấp công nhân, tính nhân dân, tính dân tộc sâu sắc. Tư tưởng này là định hướng cơ bản cho việc thiết lập, củng cố và giữ vững CTĐ, CTCT trong quân đội. Do vậy, ở đâu có hoạt động của bộ đội là ở đó có CTĐ, CTCT.
Từ định hướng trên, trong quá trình xây dựng và phát triển, vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ CTĐ, CTCT ngày càng được xác định rõ và được quy định theo các tiêu chuẩn về biên chế, tổ chức lực lượng cán bộ chính trị, cơ quan chính trị trong toàn quân; quyết định hiệu quả công tác tổ chức giáo dục, xây dựng bản chất giai cấp công nhân, mục tiêu, lý tưởng chiến đấu cho quân đội. Đó cũng là việc xác lập hệ tư tưởng Chủ nghĩa Mác-Lê-nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, các nguyên tắc tổ chức và hoạt động của quân đội trong mối quan hệ với Đảng, Nhà nước và các tổ chức khác trong hệ thống chính trị. Chỉ thị còn là cơ sở để Nhà nước ban hành các bộ luật, điều luật, pháp lệnh, chính sách, điều lệnh, điều lệ, quy chế lãnh đạo và hoạt động CTĐ, CTCT trong quân đội, phù hợp với sự phát triển của tình hình nhiệm vụ qua mỗi giai đoạn cách mạng.
Đặc biệt, Chỉ thị là cơ sở để hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng trong quân đội. Cơ chế đó là cách thức tổ chức, cơ cấu và các chế độ, quy định nhằm bảo đảm sự lãnh đạo trực tiếp và tuyệt đối của Đảng đối với quân đội, quyết định mọi thắng lợi và sự trưởng thành, lớn mạnh của Quân đội ta.
Thực tế, ngay từ khi ra đời, trong biên chế tổ chức của Đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân đã có chi bộ lãnh đạo, có chính trị viên chủ trì hoạt động CTĐ, CTCT bên cạnh người đội trưởng, nhằm giáo dục, xây dựng ý chí quyết tâm chiến đấu, lòng căm thù thực dân, phong kiến; tổ chức sinh hoạt chính trị để chấn chỉnh, rút kinh nghiệm và biểu dương gương chiến đấu dũng cảm, đề cao dân chủ, đoàn kết nội bộ…; cùng với người Đội trưởng hiện thực hóa chủ trương lãnh đạo của Đảng đối với đội. Đây là tiền đề quan trọng để xây dựng và hoàn thiện cơ chế lãnh đạo của Đảng trong quân đội.
75 năm đã qua, Chỉ thị thành lập Đội Việt Nam Tuyên truyền Giải phóng quân của lãnh tụ Hồ Chí Minh vẫn vẹn nguyên giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc; tiếp tục soi sáng cho sự nghiệp xây dựng QĐND cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, xây dựng nền quốc phòng toàn dân vững mạnh, bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN.
