Từ kế hoạch đến hành động, Nậm Có quyết tâm tạo chuyển biến trong công tác giảm nghèo

Xã Nậm Có thuộc huyện Mù Cang Chải (tỉnh Yên Bái cũ) là một trong những huyện nghèo thuộc danh sách huyện nghèo, xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo giai đoạn 2021-2025 được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt tại Quyết định số 353/QĐ-TTg, thuộc diện được hỗ trợ triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025 theo Quyết định số 90/QĐ-TTg ngày 18/01/2022 của Thủ tướng Chính phủ.

Từ ngày 1/7/2025, thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, xã Nậm Có, tỉnh Lào Cai được giữ nguyên hiện trạng từ xã Nậm Có thuộc huyện Mù Cang Chải, tỉnh Yên Bái (cũ).

Xã Nậm Có là một xã vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn của tỉnh Lào Cai, tổng diện tích tự nhiên là 20.160,33 ha, tổng số hộ dân là 1.746 hộ với 9.588 nhân khẩu. Xã có 11 thôn, 93% là đồng bào dân tộc Mông, dân cư phân tán, giao thông đi lại còn nhiều khó khăn.

Diện mạo xã Nậm Có có thay đổi rõ rệt khi thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững. Ảnh: UBND xã cung cấp

Huy động nguồn lực Chương trình mục tiêu quốc gia để thúc đẩy giảm nghèo

Trao đổi với phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, ông Sùng Thành Công - Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Nậm Có (tỉnh Lào Cai) cho biết, xác định giảm nghèo là nhiệm vụ trọng tâm, năm 2025, xã Nậm Có phấn đấu giảm tỷ lệ hộ nghèo còn 46,82%, tương đương giảm 8,51%, với 134 hộ, đồng thời giảm tỷ lệ hộ cận nghèo còn 0,34%.

Để đạt được mục tiêu này, xã Nậm Có đã cụ thể hóa chủ trương thành các kế hoạch hành động rõ ràng, phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội và đặc thù vùng cao của địa phương. Trên cơ sở đó, chính quyền xã chủ động huy động, lồng ghép hiệu quả nguồn lực từ Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững, bảo đảm triển khai đồng bộ, có trọng tâm, trọng điểm.

Các giải pháp được tập trung vào hỗ trợ nhà ở cho hộ nghèo, cấp cây trồng, con giống phù hợp, hướng dẫn và chuyển giao kỹ thuật sản xuất, từng bước thay đổi phương thức canh tác truyền thống. Song song với đó, xã quan tâm đầu tư hạ tầng kinh tế - xã hội, đẩy mạnh đào tạo nghề, tạo sinh kế và việc làm ổn định cho người dân, góp phần nâng cao thu nhập, cải thiện đời sống và tạo nền tảng cho giảm nghèo lâu dài. Cụ thể chương trình được thực hiện như sau:

Căn cứ vào Quyết định số số 475/QĐ-UBND ngày 14/7/2025 của Ủy ban nhân dân tỉnh Lào Cai về kế hoạch vốn ngân sách nhà nước thực hiện các chương trình mục tiêu quốc gia, giai đoạn 2021-2025 và năm 2025, trên địa bàn tỉnh Lào Cai. Tổng kế hoạch vốn đã giao đợt 1, năm 2025 là 3.009 tỷ đồng.

Với nguồn vốn phân bổ đợt 1, xã thực hiện các dự án, như sau:

Dự án 1: Hỗ trợ đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội các huyện nghèo, các xã đặc biệt khó khăn vùng bãi ngang, ven biển và hải đảo. Trong đó, duy tu, sửa chữa 3 nhà văn hóa của thôn Nậm Pẳng, Tu San, Tà Ghênh. Hiện nay đã xong các bước tư vấn, khảo sát, thiết kế, xây dựng dự toán, các quyết định phê duyệt phương án thực hiện và đang triển khai thi công các hạng mục của công trình.

Dự án 2: Đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo. Hiện nay, xã đã thực hiện xong bước phê duyệt thực hiện dự án hỗ trợ phát triển cộng đồng chăn nuôi trâu, bò, đã quyết định phê duyệt danh sách các hộ dân được hưởng hỗ trợ dự án, các hộ dân đã đi xem con giống để lựa chọn con giống đảm bảo theo tiêu chuẩn của dự án. Tuy nhiên, Tổ cộng đồng chưa ký hợp đồng và nhận bàn giao con giống, do một số hộ dân chưa lựa chọn được con giống theo tiêu chuẩn.

Dự án 3: Hỗ trợ phát triển sản xuất, cải thiện dinh dưỡng. Hiện nay, xã đã thực hiện xong bước phê duyệt thực hiện dự án hỗ trợ phát triển cộng đồng chăn nuôi trâu, bò, đã quyết định phê duyệt danh sách các hộ dân được hưởng hỗ trợ dự án, các hộ dân đã đi xem con giống để lựa chọn con giống đảm bảo theo tiêu chuẩn của dự án.

Dự án 4: Phát triển giáo dục nghề nghiệp, việc làm bền vững. Hiện đã phê duyệt dự án và xây dựng dự toán kinh phí.

Nguồn vốn đợt 2 là 3.400 tỷ đồng được giao thực hiện các dự án thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững dựa vào Quyết định số 1886/QĐ-UBND ngày 06/11/2025 của Ủy ban nhân dân tỉnh Lào Cai về việc phân bổ chi tiết dự toán kinh phí sự nghiệp thực hiện các Chương trình mục tiêu quốc gia năm 2025 tỉnh Lào Cai (đợt 2).

Trong đó, với Dự án 1: Hỗ trợ đầu tư phát triển hạ tầng kinh tế - xã hội các huyện nghèo, xã thực hiện duy tu sửa chữa các công trình sau đầu tư.

Dự án 2: Đa dạng hóa sinh kế, phát triển mô hình giảm nghèo, hiện đã phê duyệt dự án và từng bước thực hiện triển khai các hoạt động của dự án.

Xã Nậm Có tích cực trong công tác tuyên truyền thay đổi nhận thức người dân. Ảnh: UBND xã cung cấp

Phát huy vai trò ban chỉ đạo và ban phát triển thôn trong giảm nghèo bền vững

Ông Công đánh giá, trong công tác chỉ đạo, điều hành, ban chỉ đạo giữ vai trò nòng cốt, quyết định hiệu quả triển khai các tiểu dự án và dự án thuộc chương trình. Ban chỉ đạo không chỉ thực hiện chức năng điều phối chung mà còn trực tiếp theo dõi, kiểm tra, đôn đốc tiến độ thực hiện, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc phát sinh trong quá trình triển khai ở cơ sở. Thông qua cơ chế phân công nhiệm vụ rõ ràng, trách nhiệm được gắn với từng cá nhân, đơn vị, công tác tổ chức thực hiện đi vào nề nếp, bảo đảm đúng mục tiêu, đúng đối tượng thụ hưởng.

Song song với đó, vai trò của ban phát triển thôn được phát huy mạnh mẽ, trở thành cầu nối quan trọng giữa chính quyền và người dân. Các ban phát triển thôn tham gia trực tiếp vào quá trình rà soát, lập danh sách đối tượng thụ hưởng, giám sát việc thực hiện hoạt động hỗ trợ, góp phần kiểm soát tiến độ, hạn chế tình trạng bỏ sót hoặc chồng chéo trong quá trình triển khai. Việc lồng ghép ý kiến của ban phát triển thôn cũng giúp bảo đảm tính công khai, minh bạch và công bằng giữa các hộ dân.

Thông qua việc nắm bắt sát thực tế đời sống và nhu cầu của người dân, các đề xuất đầu tư từ thôn, bản được lựa chọn, sàng lọc kỹ lưỡng, bảo đảm phù hợp với điều kiện địa phương và đáp ứng đúng nguyện vọng của bà con. Cách làm này vừa nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn lực vừa tăng sự đồng thuận, tạo niềm tin để người dân tích cực tham gia, đồng hành cùng chính quyền trong quá trình thực hiện các mục tiêu của chương trình giảm nghèo bền vững.

Mặc dù đạt được những kết quả tích cực, tuy nhiên, sau khi thực hiện mô hình chính quyền địa phương hai cấp và sáp nhập tỉnh, một số văn bản chỉ đạo, hướng dẫn chung của tỉnh ban hành chưa kịp thời, ảnh hưởng nhất định đến quá trình tổ chức thực hiện ở cơ sở.

Bên cạnh đó, công chức phòng kinh tế phụ trách chương trình còn thiếu kinh nghiệm, dẫn đến lúng túng, vướng mắc trong quá trình triển khai. Đặc biệt, đội ngũ công chức cấp xã hiện phải kiêm nhiệm thêm nhiều nhiệm vụ mới, song biên chế và nhân lực chưa được bổ sung tương xứng, khiến công việc ở nhiều lĩnh vực bị chồng chéo, một số nội dung và dự án triển khai chưa bảo đảm tiến độ theo kế hoạch.

Xã Nậm Có bảo đảm đưa nguồn vốn hỗ trợ đến đúng mục tiêu, đúng đối tượng thụ hưởng. Ảnh: UBND xã cung cấp

Để khắc phục những tồn tại và nâng cao hiệu quả chương trình trong thời gian tới, Chủ tịch Ủy ban nhân dân xã Nậm Có chia sẻ, trong thời gian tới, Ủy ban nhân dân xã sẽ tiếp tục chỉ đạo phòng Kinh tế và phòng Văn hóa xã đẩy nhanh tiến độ giải ngân các tiểu dự án, dự án thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững. Đồng thời, xây dựng kế hoạch kiểm tra, giám sát việc triển khai thực hiện các dự án của chương trình trên địa bàn.

Cùng với đó, tiếp tục nghiên cứu các văn bản và cập nhật văn bản hướng dẫn của Trung ương, tỉnh để thực hiện triển khai dự án đảm bảo đúng quy trình, thủ tục giải ngân và thanh quyết toán nguồn vốn theo quy định của pháp luật.

Ngoài ra, tăng cường công tác kiểm tra, giám sát sau khi thực hiện dự án để đảm bảo tính hiệu quả của dự án và xử lý kịp thời những rủi ro của dự án nếu có. Tăng cường sự tham gia của người dân, cộng đồng, xã hội, các đoàn thể và tổ chức, cá nhân trong việc hỗ trợ nguồn lực về kỹ thuật và tài chính để thực hiện hoàn thành các dự án, tiểu dự án, nội dung thành phần của chương trình.

Nguyễn Hoàng