Từ khối thi sang tổ hợp xét tuyển: Cấp thiết thay đổi nhận thức

Giờ học tại Trường THPT chuyên Lào Cai. Ảnh: NTCC

Nhà trường, giáo viên càng cần nắm rõ điều này để định hướng, tư vấn cho người học.

Lưu ý để bắt kịp đổi mới tuyển sinh

Ông Ngô Thanh Xuân - Hiệu trưởng Trường THPT chuyên Lào Cai (Lào Cai) cho rằng: Hiện vẫn tồn tại một nhận thức lạc hậu trong học sinh và cả giáo viên khi vẫn tư duy “mỗi khối thi cố định gắn với một ngành”, trong khi các trường đại học đã chuyển sang mô hình tổ hợp xét tuyển linh hoạt từ lâu. Vì vậy, cần chuyển nhận thức từ “thi khối” sang “xét tuyển theo tổ hợp” ngay từ lớp 10, lớp 11.

Giáo viên chủ nhiệm, giáo viên bộ môn và thầy cô tư vấn hướng nghiệp cần cập nhật kịp thời thông tin về tuyển sinh của các trường đại học để tư vấn cho học sinh chính xác. Đồng thời, tổ chức các buổi định hướng nghề nghiệp, truyền thông nội bộ trong nhà trường để giúp học sinh hiểu: Mỗi trường đại học có thể chọn tổ hợp khác nhau cho cùng một ngành; không có tổ hợp “truyền thống” cố định; học sinh nên linh hoạt lựa chọn môn học phù hợp năng lực và xu thế ngành nghề.

Đưa lời khuyên tới học sinh THPT khi chọn môn học và định hướng tương lai, ông Ngô Thanh Xuân lưu ý: Trong bối cảnh xét tuyển đa tổ hợp, học sinh đừng “đóng đinh” bản thân vào một tổ hợp duy nhất; hãy lựa chọn tổ hợp học tập từ lớp 10 phù hợp cả năng lực cá nhân và xu thế ngành nghề. Cần xem kỹ thông tin xét tuyển của các trường đại học (trên website hoặc đề án tuyển sinh chính thức) để biết mình cần gì. Đồng thời, tăng cường năng lực tư duy tổng hợp, kỹ năng học nhiều môn (kể cả môn không yêu thích nhưng thuộc tổ hợp tiềm năng) để chuẩn bị tâm thế sẵn sàng chuyển tổ hợp xét tuyển nếu cần.

Ở góc nhìn cơ sở giáo dục đại học, ông Nguyễn Vinh San - Trưởng phòng Hành chính, Trường Đại học Sư phạm, Đại học Đà Nẵng cho biết: Các trường đại học được giao tự chủ trong tuyển sinh, trong đó có toàn quyền xác định phương thức cũng như tổ hợp xét tuyển. Cũng từ đó, số lượng tổ hợp mới xuất hiện ngày càng nhiều. Hàng chục, đến hàng trăm tổ hợp mới được sinh ra tạo điều kiện cho thí sinh có thể linh hoạt lựa chọn theo thế mạnh của mình. Một ngành đào tạo cũng cho phép xác định 3 - 4 tổ hợp xét tuyển.

Tuy nhiên, thực tế thói quen theo các khối thi truyền thống (A, B, C, D) vẫn ăn sâu vào nhận thức của phụ huynh, học sinh. Do đó, khi học, nhiều em chọn 1 trong 4 khối này thay vì theo định hướng nghề nghiệp là chọn ngành, sau đó tìm hiểu và chọn các nhóm tổ hợp tương ứng. Lựa chọn nghề nghiệp và chọn các nhóm môn học cho định hướng nghề nghiệp đó sẽ giúp thí sinh giảm thiểu rủi ro khi các trường có thay đổi về tổ hợp xét tuyển; vì thông thường các trường chỉ thay đổi một trong nhiều tổ hợp xét tuyển của ngành.

Các thay đổi trong chính sách thi cử không chỉ tác động đến thí sinh mà trường đại học cũng bị ảnh hưởng khi buộc phải thay đổi các tổ hợp xét tuyển để phù hợp với định hướng thi cử mới. Theo Chương trình GDPT 2018, các tổ hợp truyền thống như A00, B00 hay C00 sẽ không nhiều thí sinh lựa chọn vì ảnh hưởng bởi việc chọn môn học khi vào THPT.

Giờ ôn thi tại Trường Phổ thông Dân tộc nội trú THPT số 2 Nghệ An. Ảnh minh họa

Trách nhiệm với thí sinh

“Trong bối cảnh tuyển sinh đại học ngày càng đa dạng và linh hoạt, việc định hướng chọn môn học và học tập ở trường THPT có vai trò vô cùng quan trọng đối với người học”. Nhấn mạnh điều này, GS.TS Ngô Thị Phương Lan - Hiệu trưởng Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hồ Chí Minh lưu ý, thí sinh hãy dành thời gian để hiểu rõ bản thân và định hướng nghề nghiệp phù hợp với mình như: Đánh giá năng lực, sở trường và sở thích; tìm hiểu và xác định ngành nghề mơ ước hoặc ngành nghề phù hợp.

Cùng với đó, các em cần lựa chọn tổ hợp môn học ở THPT có chiến lược: Ưu tiên môn thế mạnh và yêu thích; cân nhắc chọn các môn có thể kết hợp thành nhiều tổ hợp khác nhau thay vì chỉ tập trung vào một khối thi truyền thống. Mở rộng lựa chọn với các môn có tính ứng dụng cao như Ngoại ngữ (đặc biệt là Tiếng Anh) và Tin học. Đây là hai môn ngày càng quan trọng và xuất hiện trong nhiều tổ hợp xét tuyển của đa dạng các ngành nghề.

Nói về trách nhiệm của các trường đại học, theo GS.TS Ngô Thị Phương Lan, trước những thay đổi linh hoạt trong Quy chế tuyển sinh đại học, đặc biệt là sự đa dạng của tổ hợp môn xét tuyển, các trường đại học đóng vai trò then chốt trong việc giảm thiểu “cú sốc” và hỗ trợ thí sinh tối đa. Để tuyển sinh đủ, có chất lượng, công tác này cần bám sát chương trình học THPT để xác định các tổ hợp môn xét tuyển hay phương thức xét tuyển.

Các trường đại học cũng cần công bố thông tin tuyển sinh sớm và rõ ràng trên các kênh chính thức để học sinh kịp chuẩn bị. Tăng cường các chương trình/hoạt động tư vấn hướng nghiệp, tư vấn tuyển sinh, giúp học sinh nắm bắt thông tin và định hướng lựa chọn phù hợp. Để không gây sốc cho thí sinh và tạo điều kiện công bằng, các trường vẫn nên duy trì và phát triển phương thức xét tuyển đa dạng để tăng cơ hội cho thí sinh. Nếu có thay đổi, cần lộ trình rõ ràng, tránh việc thay đổi đột ngột, đặc biệt trước những thời điểm quan trọng của học sinh.

Về nội dung này, ông Ngô Thanh Xuân cho rằng, nhà trường cần xác định rõ trách nhiệm “đồng hành cùng học sinh, không gây hoang mang xã hội”. Theo đó, cần công bố sớm và rõ ràng thông tin về các tổ hợp xét tuyển cho từng ngành học, lý tưởng là trước đầu năm học để học sinh có thời gian chuẩn bị.

Đồng thời, cần giữ ổn định tổ hợp xét tuyển trong một giai đoạn dài (ít nhất 3 năm) để học sinh không bị bất ngờ. Nếu thay đổi, cần giải thích lý do rõ ràng, có lộ trình chuyển đổi và truyền thông trước ít nhất 1 năm. Có trách nhiệm phối hợp với sở GD&ĐT, trường THPT trong công tác tư vấn hướng nghiệp, để đồng bộ thông tin và tạo sự chủ động cho học sinh.

Hiếu Nguyễn