Tư lệnh không quân Ukraine 'bay chức' sau vụ rơi tiêm kích F-16

Ukraine đã mất một phi cơ F-16 đầu tiên vào ngày 26/09. Nguyên nhân vụ rơi vẫn đang còn chưa sáng tỏ.

Không những mất phi công hàng đầu Oleksiy Mes cùng chiếc F-16 quý giá, sự kiện này còn ảnh hưởng tới sĩ khí của quân đội Ukraine khi họ đang đối mặt nhiều áp lực.

"Tôi quyết định thay tư lệnh không quân Mykola Oleshchuk. Tôi vô cùng biết ơn các phi công quân sự của chúng ta", Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cho biết ngày 30/8.

Ông Zelensky không nêu cụ thể lý do sa thải trung tướng Oleshchuk, nhưng đề cập việc quân nhân cần phải được bảo vệ và nhu cầu củng cố ở cấp chỉ huy.

Thiếu tướng Anatoliy Kryvonozhka, chỉ huy Bộ Tư lệnh Không quân Trung tâm, tạm thời đảm nhiệm nhiệm vụ của trung tướng Oleshchuk.

Bộ trưởng Quốc phòng Ukraine Rustem Umerov cho hay quyết định sa thải tướng Oleshchuk không liên quan tới vụ F-16 rơi mà chỉ là "vấn đề luân chuyển nhân sự", nhưng không nói rõ thêm.

Trong một động thái liên quan, bà Mariana Bezugla, phó chủ tịch Ủy ban Quốc phòng Quốc hội Ukraine, hôm 29/8 viết trên mạng xã hội rằng, "tiêm kích F-16 do phi công Oleksiy Mes điều khiển đã bị tên lửa phòng không Patriot bắn hạ do sự thiếu hiệp đồng giữa các đơn vị", nhưng không đưa ra dẫn chứng.

Bà Bezugla cho rằng bắn nhầm đồng đội là điều không thể tránh khỏi trong xung đột, nhưng chỉ trích giới lãnh đạo không quân Ukraine "thiếu phối hợp" nên để xảy ra sự việc.

"Bộ máy ra quyết định không ngừng xuống cấp, thậm chí là sụp đổ như tình hình đang diễn ra ở mặt trận Pokrovsk. Chưa có tướng lĩnh nào bị trừng phạt, tư lệnh không quân Mykola Oleschuk vẫn nắm quyền", bà Bezugla nói thêm.

Ngay sau đó, tướng Oleschuk lên tiếng chỉ trích nghị sĩ Bezugla, khẳng định lực lượng này đang điều tra nguyên nhân vụ rơi F-16 và "không che giấu bất kỳ điều gì".

Khi được đề nghị bình luận về khả năng F-16 bị tên lửa Patriot đồng đội bắn hạ, phát ngôn viên Lầu Năm Góc Sabrina Singh cho rằng đây sẽ là vấn đề do Ukraine công bố.

"Mỹ chưa nhận được đề nghị tham gia điều tra sự việc. Tôi không thể bình luận về khả năng phi công thiệt mạng do bị đồng đội bắn nhầm", bà Sabrina Singh cho hay.

Phi công F-16 thiệt mạng là trung tá Oleksiy Mes, trước đây từng lái MiG-29.

Trước khi gặp tai nạn và thiệt mạng, phi công Mes đã lái chiếc F-16 để phá hủy ba tên lửa hành trình và một UAV.

"Trung tá Oleksiy Mes đã bắn hạ 3 tên lửa hành trình và một máy bay không người lái (UAV) trong nỗ lực đối phó đòn tập kích quy mô lớn của Nga hôm 26/8. Anh đã cứu nhiều người Ukraine, nhưng phải trả giá bằng chính mạng sống của mình", Bộ tư lệnh Không quân Ukraine cho biết hôm 29/8/2024.

Oleksiy Mes nằm trong nhóm phi công Ukraine đầu tiên được huấn luyện vận hành F-16 ở nước ngoài, sau khi Washington duyệt chuyển loại chiến đấu cơ này cho Kiev hồi năm 2023.

Việt Hùng