Từ miếng thịt lợn đến giường bệnh

Bệnh viện Đa khoa tỉnh Sóc Trăng, nơi điều trị bệnh nhân nhiễm liên cầu lợn, ca bệnh đầu tiên được ghi nhận tại địa phương trong năm nay. Ảnh: HOÀNG PHÚC

Theo thông tin từ ngành y tế, bà H.T.Y xuất hiện triệu chứng sốt cao, nôn ói, tiêu chảy bắt đầu từ ngày 16/5. Sau nhiều ngày điều trị tại cơ sở y tế tư nhân nhưng không thuyên giảm, bà được chuyển đến Bệnh viện Đa khoa tỉnh Sóc Trăng ngày 18/5 trong tình trạng lơ mơ, sốt cao, xuất huyết dưới da. Các bác sĩ đã lấy mẫu dịch não tủy để xét nghiệm, đến ngày 21/5 cho kết quả dương tính với vi khuẩn Streptococcus suis là tác nhân gây bệnh liên cầu lợn. Hiện bệnh nhân đã phục hồi sau quá trình điều trị tích cực.

Qua điều tra dịch tễ, bà Y là nội trợ trong gia đình, thường xuyên chế biến thức ăn cho 6 người. Trong vòng 2 - 3 ngày trước khi phát bệnh, bà có mua thịt và xương heo từ một khu chợ gần Khu Công nghiệp An Nghiệp, thịt chưa rõ nguồn gốc xuất xứ và không có dấu hiệu kiểm soát kiểm dịch. Dù gia đình khẳng định không ăn tiết canh hay thực phẩm sống, song bà Y là người trực tiếp chặt xương, sơ chế và nấu nướng, có thể đã bị vi khuẩn xâm nhập qua vết thương hở nhỏ trên tay. Các thành viên khác trong gia đình hiện chưa ghi nhận triệu chứng bất thường.

Ngay sau khi nhận được báo cáo về ca bệnh, Trung tâm Kiểm soát bệnh tật tỉnh Sóc Trăng đã phối hợp với Chi cục Chăn nuôi và Thú y, cùng Trung tâm Y tế thành phố Sóc Trăng tiến hành điều tra dịch tễ, truy xuất nguồn gốc thực phẩm, đồng thời xử lý môi trường xung quanh khu vực bệnh nhân sinh sống và nơi mua thực phẩm. Bên cạnh đó, mẫu thực phẩm, dụng cụ chế biến và mẫu môi trường cũng được lấy để kiểm nghiệm, nhằm xác định rõ nguồn lây và chủ động ngăn ngừa lây lan.

Thạc sĩ Nguyễn Văn Phúc - Phó Trưởng Phòng Nghiệp vụ (Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh Sóc Trăng) cho biết: “Vi khuẩn Streptococcus suis là một loại liên cầu khuẩn rất nguy hiểm, có khả năng xâm nhập cơ thể người thông qua các vết trầy xước nhỏ trên da, đặc biệt khi tiếp xúc trực tiếp với thịt lợn sống, giết mổ không an toàn hoặc sử dụng thực phẩm chưa được nấu chín kỹ. Do đó, một khi đã xâm nhập, bệnh có thể diễn tiến nhanh, gây viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, suy đa cơ quan và nguy cơ tử vong rất cao nếu không phát hiện sớm và điều trị kịp thời”.

Thêm vào đó, vi khuẩn Streptococcus suis thường cư trú trong đường hô hấp, đường tiêu hóa và đường sinh dục của lợn. Không những thế, chúng có thể tồn tại lâu trong môi trường như nước, đất, phân lợn và dụng cụ chế biến. Dựa vào đặc điểm lớp vỏ polysaccharid, hiện có 35 tuýp huyết thanh được xác định, trong đó tuýp II là nguy hiểm nhất và thường gặp ở người. Hơn nữa, vi khuẩn này còn có thể xuất hiện ở một số loài động vật khác như lợn rừng, chó, mèo, chim, tuy nhiên lợn nhà vẫn là nguồn lây nhiễm chính. Vì vậy, việc sử dụng thịt lợn chưa qua kiểm dịch hoặc chế biến thực phẩm trong điều kiện mất vệ sinh chính là nguyên nhân phổ biến khiến bệnh lây lan sang người.

Thạc sĩ Phúc phân tích thêm: “Điều đáng lưu ý là vi khuẩn có thể tồn tại trong hạch hạnh nhân của lợn ngay cả sau khi đã được điều trị bằng kháng sinh. Đặc biệt, thời gian ủ bệnh ngắn, từ vài giờ đến ba ngày, khiến người dân dễ chủ quan và chậm trễ trong việc nhận biết triệu chứng ban đầu. Khi bệnh khởi phát, người mắc thường có các biểu hiện như sốt cao, đau đầu, cứng gáy, buồn nôn, giảm thính lực, xuất huyết dưới da, và nếu không được điều trị sớm sẽ rất dễ chuyển sang sốc nhiễm độc, rối loạn đông máu, hôn mê và tử vong”.

Chính vì vậy, mặc dù hiện chưa có bằng chứng cho thấy bệnh có thể lây từ người sang người, nhưng mức độ nguy hiểm của bệnh đòi hỏi người dân phải chủ động thực hiện các biện pháp phòng ngừa. Cụ thể, cần mua thịt lợn có nguồn gốc rõ ràng, đã được kiểm dịch; không giết mổ, tiêu thụ thịt lợn không rõ nguồn gốc, nhất là khi trên tay có vết thương hở. Tuyệt đối không ăn tiết canh, nội tạng sống hay các món tái. Trong quá trình chế biến, cần dùng găng tay, giữ dụng cụ và khu vực chế biến sạch sẽ, tránh để thịt sống tiếp xúc với thực phẩm chín. Người có tiếp xúc với thịt lợn sống cần rửa tay bằng xà phòng sau khi sơ chế. Dụng cụ chế biến thịt sống và thịt chín phải được sử dụng riêng biệt để tránh lây nhiễm chéo.

Từ thực tế ca bệnh tại thành phố Sóc Trăng, ngành Y tế tỉnh khuyến cáo người dân cần nâng cao ý thức phòng bệnh, thay đổi thói quen tiêu dùng thiếu an toàn và kịp thời đến cơ sở y tế khi có dấu hiệu nghi ngờ sau khi tiếp xúc hoặc chế biến thịt lợn sống. Phòng bệnh vẫn là biện pháp hiệu quả và ít tốn kém nhất trước loại vi khuẩn nguy hiểm như Streptococcus suis - mối đe dọa đang âm thầm hiện diện trong chính gian bếp của mỗi gia đình.

HOÀNG PHÚC