Tự tin đi làm mà không cần bằng đại học

Nhiều người trẻ tại Mỹ đang tìm hướng đi khác thay vì phải học đại học và có khoản nợ sinh viên. Ảnh minh họa: Cottonbro Studio/Pexels.

Khi thị trường việc làm và nhu cầu của người lao động thay đổi, ngày càng có nhiều công việc dựa trên kỹ năng thay vì phụ thuộc vào bằng cấp cụ thể.

Theo khảo sát được thực hiện với hơn 600 nhân sự Mỹ thuộc Gen Z (sinh năm 1997-2013) hồi tháng 7/2023, do Business Insider phối hợp cùng công ty nghiên cứu thị trường YouGov, xu hướng này đang ngày càng phổ biến.

Chỉ 39% nhân sự được hỏi cho biết việc nâng cao trình độ học vấn là quan trọng với họ.

Joseph Fuller, giáo sư tại Đại học Harvard (Mỹ) và đồng lãnh đạo chương trình Managing the Future of Work, cho biết những năm gần đây, việc thảo luận và quan tâm đến giá trị của bằng cấp đại học đã trở thành một chủ đề được thảo luận rộng rãi, đặc biệt do tình trạng gia tăng đột ngột của nợ sinh viên.

"Lần đầu tiên sau một thời gian dài, khoảng cách thu nhập giữa những người tốt nghiệp đại học và những người không có bằng cấp đại học đã bị thu hẹp đáng kể”, giáo sư nói thêm.

Theo thống kê, hơn 40 triệu người Mỹ đang có khoản nợ sinh viên, con số này đã lên đến 1,7 nghìn tỷ USD. Điều này khiến nhiều người đang cân nhắc về giá trị của việc đầu tư vào giáo dục đại học, đặc biệt là khi phải đối mặt với việc nợ học phí có thể lên đến hàng trăm nghìn USD.

Heather đang làm kỹ thuật viên chụp lát cắt (MRI): Ảnh: Business Insider.

Kỹ thuật viên chụp MRI
Heather, 24 tuổi

Heather (24 tuổi) đang làm kỹ thuật viên chụp cộng hưởng từ (MRI) với mức lương 36 USD/giờ.

Bên cạnh việc làm nhân viên y tế, cô cũng kiếm tiền thông qua TikTok bằng cách chia sẻ cuộc sống của một kỹ thuật viên MRI.

Trao đổi với Business Insider, Heather cho biết cô không muốn trở thành bác sĩ hoặc y tá, nhưng cô muốn làm việc trong lĩnh vực y tế.

Hiện tại, cô đang làm việc bán thời gian để trả học phí tại trường cao đẳng cộng đồng, nơi cô đã được cấp bằng cao đẳng về lĩnh vực Medical Imaging, chẩn đoán y học bằng cách xem qua hình cấu trúc và chức năng của cơ thể con người, và sau đó tiếp tục học lên cao bằng chương trình chứng chỉ MRI.

Không phải lo lắng về những khoản vay sinh viên đã giúp Heather tiết kiệm được nhiều hơn. Nhân viên y tế cho biết cô hoàn toàn có khả năng tổ chức đám cưới mà không lo nợ nần, thậm chí sắp mua một ngôi nhà mới.

Nếu theo học đại học, khả năng cao Heather không thể chi trả sinh hoạt phí, cũng không có tiền để mua một chiếc xe hơi mới ngay sau khi tốt nghiệp.

“Thật tuyệt vời khi tôi không nợ học phí sinh viên", cô nói.

Heather cho rằng nhiều phụ huynh vẫn còn ép buộc con cái học đại học, ngay khi những bạn trẻ còn chưa biết mình muốn làm gì trong tương lai. Theo cô, đây là cách tiếp cận độc hại đối với những người trẻ mới tốt nghiệp trung học mà chưa xác định được hướng đi cho mình.

Cô nhấn mạnh sự quan trọng của mối quan hệ trong việc tìm kiếm việc làm. Sự kết nối và hỗ trợ từ người quen có thể giúp mở ra nhiều cơ hội nghề nghiệp.

Bên cạnh đó, cô khuyến khích người trẻ Mỹ nên xem xét việc đăng ký học tại trường nghề hoặc trường cộng đồng địa phương để giảm thiểu chi phí.

Sadie Shaw kiếm thêm thu nhập từ việc làm nội dung trên TikTok và bán kế hoạch tập luyện trực tuyến. Ảnh minh họa: Ivan Samkohv/Pexels.

Quản lý cửa hàng
Sadie Shaw, 22 tuổi

Năm 2019, Sadie Shaw (22 tuổi) bỏ học đại học sau 2 tháng và hiện vẫn có việc làm ổn định mà không cần đến bằng cử nhân.

Hiện tại, cô đang làm quản lý cửa hàng tại Plato's Closet, một shop bán quần áo đã qua sử dụng, đồng thời kiếm thêm thu nhập từ việc làm nội dung trên mạng xã hội và bán kế hoạch tập luyện trực tuyến.

Người phụ nữ này cho biết cô nhận ra mình có thể tự học được những kiến thức trong các khóa học về tiếp thị và khởi nghiệp mà không cần phải trả hàng nghìn USD cho trường đại học.

5 năm sau khi bỏ học đại học, cô vẫn đang kiếm thu nhập đủ để phục vụ cho lối sống của mình.

"Đối với tôi, việc không vướng nợ nần là điều tuyệt vời. Nhiều người bạn khác của tôi đang ôm nợ sinh viên đến 100.000 USD chỉ để có một công việc được trả mức lương 60.000 USD/năm. Tôi biết ơn và may mắn vì mình không phải đối mặt với điều đó", Shaw nói thêm.

Derek Sims cảm thấy biết ơn vì không có khoản nợ sinh viên. Ảnh: Business Insider

Nhân viên bán hàng
Derek Sims

Derek Sims là một ví dụ khác về sự thành công mà không cần có bằng cấp. Anh không hoàn thành việc học đại học, nhưng lại có một sự nghiệp đa dạng với đủ các công việc khác nhau.

Sims cho biết anh lái xe tải, lái xe buýt, chuyên viên chuyển đổi tài liệu, chuyên viên vận hành… Hiện tại thanh niên này đang làm nhân viên bán hàng cho một đại lý tiếp thị.

Tương tự, người đàn ông này biết ơn vì anh không phải lo lắng về khoản nợ sinh viên. Số tiền nợ quá lớn là lý do hàng đầu khiến anh từ bỏ việc học đại học.

“Tôi không thích nợ sinh viên, đặc biệt là sau khi tôi bị sa thải từ công việc trước đó. Hiện tại, tôi cảm thấy mình đã có một sự nghiệp tuyệt vời và thành công bằng cách chỉ tập trung vào lĩnh vực bán hàng, thay vì vào đại học để rồi học quá nhiều thứ nhưng chẳng phục vụ cho công việc của tôi", anh nói.

Sims cũng đề xuất một số lời khuyên để tìm kiếm việc làm, như tận dụng các nguồn tài nguyên trực tuyến miễn phí trên mạng để học các kỹ năng, từ bán hàng đến tối ưu hóa công cụ tìm kiếm.

Đồng thời, anh cũng nhấn mạnh rằng không nên "ngần ngại nhờ vào sự hỗ trợ". Hiện nay có nhiều mạng lưới và các chương trình đạo tạo nghề đang ra sức giúp đỡ người lao động không có bằng cử nhân tại Mỹ.

Thiên An