Tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác xây dựng Đảng
Chủ tịch Hồ Chí Minh người đã sáng lập và rèn luyện Đảng ta, người đã khẳng định Đảng là lực lượng duy nhất lãnh đạo và do vậy, Đảng cần phải có sự thay đổi về nội dung, phương thức hoạt động để làm tốt công tác xây dựng Đảng.
Đại hội Đảng toàn quốc đã khẳng đinh xây dựng Đảng ta vững manh cả về chính trị, tư tưởng, tổ chức và đạo đức, đây là tiếp tục những bước tiến mới về mặt nhận thức, là bước chuyển từ những nhiệm vụ tương đối sang những nhiệm vụ khó hơn, Đảng không chỉ lãnh đạo chính quyền mà còn lãnh đạo tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội.
Đây là bước phát triển về chất trong nhiệm vụ lãnh đạo của Đảng, đặt ra hàng loạt những vấn đề đòi hỏi Đảng phải tiếp tục đổi mới, chỉnh đốn, trong điều kiện mới, nội dung lãnh đạo mới, nặng nề và rộng lớn hơn, đòi hỏi Đảng phải có tầm cao trí tuệ, có phương thức lãnh đạo phù hợp với từng giai đoạn lich sử, Đảng phải mạnh cả về chính trị, tư tưởng và tổ chức; đạo đức.
Điều đó đòi hỏi mỗi cán bộ, đảng viên của Đảng phải có những phẩm chất và năng lực mới; không ngừng nâng cao trình độ trí tuệ và bản lĩnh chính trị, đáp ứng yêu cầu cao của thời kỳ hội nhập quốc tế sâu rộng...
Chủ tịch Hồ Chí Minh người anh hùng giải phóng dân tộc, danh nhân văn hóa. Người đã đi xa nhưng nhũng lời Người căn dặn nhắc nhở vẫn luôn in đậm trong ký ức những người dân Việt Nam. Ngay từ khi Đảng ra đời, Người luôn quan tâm chăm lo xây dựng Đảng. Người luôn suy nghĩ, quan tâm, lo lắng nhiều đến những “căn bệnh” phát sinh, nhất là những căn bệnh như quan liêu, hách dịch, lạm quyền, trù dập, ức hiếp quần chúng...
Những căn bệnh đó làm giảm đi sức mạnh và uy tín của Đảng. Chính vì vậy, Người luôn nhắc nhở coi trọng việc xây dựng Đảng ta là đạo đức, là văn minh để có đủ sức mạnh loại trừ được những căn bệnh yếu kém đó.
Để làm tốt công tác Xây dựng Đảng trong điều kiện mới, chúng ta cần thực hiện tốt những lời dạy của Người, những năm qua, Đảng ta đã có nhiều nghị quyết về công tác xây dựng Đảng và cũng đã có nhiều cuộc vận động nhằm xây dựng chỉnh đốn Đảng và coi đó là một việc làm thường xuyên trong công tác xây dựng Đảng, nhằm nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức Đảng như Nghị quyết Trung ương 6 (lần 2) khóa VIII, Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI, XII, XIII), gắn với đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh, mà trọng tâm là vấn đề làm theo.
Văn kiện Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XIII của Đảng cũng đã xác định rõ nhiệm vụ: Xây dựng Đảng trong sạch vững mạnh, nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của Đảng... thực hiện thắng lợi các mục tiêu nhiệm vụ mà nghị quyết đã đề ra.
Không ngừng nâng cao năng lực trí tuệ và trình độ lý luận
Có lý luận dẫn đường và năng lực trí tuệ là yêu cầu đầu tiên của một Đảng cách mạng. Đó là một trong những điều kiện cần thiết để Đảng ta đề ra đường lối lãnh đạo đúng đắn, có khả năng dự báo, nắm chắc tình hình để lãnh đạo nhân vượt qua mọi khó khăn, thử thách, bảo vệ vững chắc độc lập chủ quyền và xây dựng thành công chủ nghĩa xã hội.
Khi cách mạng đã chuyển giai đoạn mới với xu thế hòa bình hợp tác với những khó khăn thuận lợi đan xen, yêu cầu đặt ra là phải có đội ngũ cán bộ, đảng viên có bản lĩnh chính trị, có trình độ trí tuệ ngang tầm của yêu cầu giai đoạn cách mạng mới.
Muốn đạt được những mục tiêu nhiệm vụ đã đề ra, chúng ta phải đương đầu với nhiều khó khăn lực cản từ rất nhiều phía, đó là sự chống phá của các thế lực thù địch, vấn đề diễn biến hòa bình hiện nay với những thủ đoạn mới hơn, tinh vi hơn như sử dụng các phương tiện truyền thông trên mạng để chống phá và những biểu hiện tự diễn biến, tự chuyển hóa trong nội bộ, làm cho niềm tin của của cán bộ, đảng viên và của nhân dân vào Đảng, vào chế độ bị giảm sút.
Trong suốt quá trình lãnh đạo cách mạng, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn chú ý tới nguồn gốc sâu sa của những sự yếu kém trên các mặt công tác, đó là do nhận thức, sự yếu kém về trình độ trí tuệ, bản lĩnh chính trị của đội ngũ cán bộ, đảng viên, đó là bệnh giáo điều, quan liêu, chủ quan...
Người đã khẳng định: Chỉ có lý luận tiên phong và tri thức về nhiều mặt, Đảng mới “dần dần hiểu được quy luật phát triển của cách mạng Việt Nam, định ra được những đường lối, phương châm, bước đi cụ thể của cách mạng xã hội chủ nghĩa thích hợp với tình hình nước ta” (Hồ Chí Minh: Toàn tập, t.8, Nxb CTQG, H., 1996, tr.494).
Trái lại, nếu không có tri thức, không có năng lực trí tuệ thì lúc “gặp mọi việc không biết xem xét cho rõ, cân nhắc cho đúng, xử lý cho khéo. Không biết nhận rõ điều kiện hoàn cảnh khách quan, ý mình nghĩ thế nào làm thế ấy, kết quả thường thất bại” (Sđd, t.4, tr.234).
Không có năng lực trí tuệ và lý luận cao, Đảng cũng không thể giáo dục, thuyết phục và tổ chức quần chúng tiến hành sự nghiệp cách mạng vĩ đại, cách mạng XHCN đi đến thắng lợi hoàn toàn.
Nhìn lại chặng đường sau bao năm đổi mới, chúng ta càng thấy rất rõ nhiệm vụ phải đẩy nhanh, đẩy mạnh sự nghiệp CNH-HĐH đất nước và xây dựng CNXH trong bối cảnh mới, đòi hỏi Đảng ta phải đổi mới nhanh phương thức lãnh đạo, chỉ đạo tổng kết thực tiễn, nắm vững lý luận, tiếp thu tinh hoa trí tuệ của thời đại; nâng cao trình độ văn hóa, khoa học kỹ thuật.
Trình độ trí tuệ , bản lĩnh chính trị được thể hiện trước hết là tính khoa học, tính đúng đắn phù hợp của đường lối, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước; nghĩa là, Đảng phải nâng cao năng lực lãnh đạo, giải đáp đúng và trúng những vấn đề đặt ra trong thực tiễn đời sống.
Năng lực, trí tuệ và bản lĩnh của Đảng còn được thể hiện ở khả năng dự báo trong tương lai, trên cơ sở nắm vững những quy luật khách quan, phân tích được thực trạng tình hình trong nước và quốc tế, đưa ra được những khả năng, điều kiện, phương pháp tập hợp lực lượng nhằm tránh các nguy cơ xấu có thể xảy ra, để thực hiện thành công đường lối, chủ trương của Đảng, tạo sức mạnh tổng hợp của cả hệ thống chính trị làm tốt công tác bảo vệ Đảng, bảo vệ chính quyền.
Coi trọng đổi mới nội dung và phương thức lãnh đạo
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định Đảng ta không có một lợi ích nào khác ngoài lợi ích mạng lại cho nhân dân, cho đất nước... Về mặt nguyên tắc, Đảng chịu trách nhiệm trước nhân dân, trước lịch sử về tất cả những thành công cũng như thất bại của cách mạng; từ khi có chính quyền thì toàn bộ hoạt động của Nhà nước và cả xã hội đều đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng.
Đảng lãnh đạo bằng chủ trương đường lối. Thực tiễn cho thấy, nếu không giải quyết đúng đắn, khoa học các mối quan hệ đó thì Đảng sẽ dễ bao biện, làm thay Nhà nước và các đoàn thể, hậu quả tất yếu là Đảng không tập trung công sức làm tốt chức năng lãnh đạo, vai trò đội tiền phong, là hạt nhân lãnh đạo chính trị. Đảng lãnh đạo tức là làm người dẫn đường, người vạch hướng, thuyết phục và tổ chức quần chúng làm cách mạng, đồng thời là người gương mẫu, tiên phong thông qua đội ngũ cán bộ đảng viên của Đảng.
Đảng lãnh đạo chính quyền có nghĩa là Đảng định ra đường lối, giới thiệu những đảng viên ưu tú của Đảng để nhân dân bầu vào những cương vị chủ chốt, quan trọng của chính quyền các cấp; Đảng tiến hành kiểm tra các cơ quan nhà nước, các tổ chức Đảng và đảng viên trong toàn bộ bộ máy nhà nước; đồng thời giáo dục cán bộ đảng viên gương mẫu, tiên phong sâu sát cơ sở, gần gũi quần chúng, nắm bắt phong trào động viên nhân dân tích cực tham gia thực hiện thắng lợi các chương trình kinh tế - xã hội của địa phương.
Xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong thời kỳ CNH-HĐH
Trong giai đoạn hiện nay CNH-HĐH đã gõ cửa từng nhà, từng gia đình, từng tổ chức và mỗi cá nhân, thời kỳ có thể khẳng định sự bùng nổ như vũ bão của khoa học công nghệ, bên cạnh những mặt tích cực của khoa học công nghệ, còn rất nhiều những tiêu cực ảnh hưởng... dễ dàng lôi cuốn sự hiểu lầm nếu không định hướng dư luận tốt.
Trong những điều kiện ấy, lời dạy của Bác nhắc nhở Đảng ta là Đảng cách mạng, Đảng phải lãnh đạo, chỉ đạo để xây dựng cho được đội ngũ cán bộ đảng viên của Đảng đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, nhất là những đảng viên có chức, có quyền ở các vị trí chủ chốt của hệ thống chính trị các cấp, đòi hỏi phải có phẩm chất đạo đức, có lối sống trong sáng, giản dị, gần gũi quần chúng, đội ngũ này thực sự phải gương mẫu để quần chúng noi theo.
Đảng ta là Đảng cầm quyền, Đảng không chỉ lãnh đạo chính quyền mà còn lãnh đạo tất cả các lĩnh vực của đời sống xã hội. Đảng đặc biệt coi trọng nhiệm vụ làm trong sạch đội ngũ của Đảng. Một mặt, Đảng phải lựa chọn, đào tạo, bồi dưỡng và bố trí những đảng viên có đủ phẩm chất, năng lực vào những cương vị quan trọng, đặc biệt là cán bộ chủ chốt trong hệ thống chính tri.
Mặt khác, Đảng phải kiên quyết loại trừ những phần tử biến chất, những kẻ lợi dụng chức quyền tha hóa về phẩm chất đạo đức... ra khỏi hàng ngũ của Đảng nhằm củng cố niềm tin của Đảng với nhân dân. Nếu Đảng không trong sạch thì nhân dân không tin Đảng, các nghị quyết, chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước không được dân ủng hộ và nếu như bộ máy của Đảng không trong sạch sẽ là môi trường nuôi dưỡng và phát triển chủ nghĩa cá nhân, là nguồn gốc sinh ra chủ nghĩa cơ hội, cục bộ, mất đoàn kết...
Để đội ngũ cán bộ đảng viên của Đảng thực sự trong sạch theo tư tưởng Hồ Chí Minh, Đảng thường xuyên thực hiện nghiêm các nguyên tắc sinh hoạt của Đảng.
Như nguyên tắc tập trung dân chủ, nguyên tắc tự phê bình và phê bình, đổi mới phong cách công tác, “sửa đổi lối làm việc”. Một trong những giải pháp quan trọng trong công tác xây dựng Đảng hiện nay là mỗi cán bộ đảng viên không ngừng nâng ý thức trách nhiệm trong việc tự học tập, tu dưỡng, rèn luyện học tập đạo đức phong cách Hồ Chí Minh, phong cách gần dân, tin dân nói đi đôi với làm, xây dựng đội ngũ cán bộ, đảng viên của Đảng vừa hồng vừa chuyên, chống những “căn bệnh” mà Chủ tịch Hồ Chí Minh nhiều lần đề cập đó là bệnh quan liêu, bệnh hẹp hòi, ích kỷ...
Người đã chỉ rõ những biểu hiện đó là: Không đi sâu, đi sát thực tiễn, không nắm được tình hình cụ thể của ngành hoặc của địa phương mình, không gần gũi quần chúng và học hỏi kinh nghiệm của quần chúng; thích ngồi bàn giấy hơn là đi xuống cơ sở để hiểu dân; thích dùng mệnh lệnh hành chính hơn giải thích cho quần chúng hiểu một cách có lý, có tình” (Xem sđd, tr.73); “khi phụ trách ở một vùng nào thì như một ông “vua con” ở đấy, tha hồ hách dịch, hoạnh họe.
Đối với cấp trên thì xem thường, đối với cấp dưới thì cậy quyền lấn áp. Đối với quần chúng ra vẻ quan cách làm cho quần chúng sợ hãi” (Sđd, tr.72). Phong cách làm việc trách nhiệm, thiếu năng động, báo cáo sai sự thật, điều đó làm ảnh hưởng, làm suy yếu sự đoàn kết thống nhất trong Đảng và làm cho sự lãnh đạo của Đảng, việc điều hành của Nhà nước kém hiệu quả.
Để khắc phục các bệnh đó, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã yêu cầu phải “Sửa đổi lối làm việc”, hình thành tác phong công tác khoa học mà chính Người đã là một tấm gương sáng về phong cách làm việc khoa học gần gũi quần chúng đó.
Phong cách Hồ Chí Minh đó là cần phải đảm bảo các nội dung như các quyết định đưa ra phải được dựa trên cơ sở những luận cứ khoa học và được tập thể bàn bạc dân chủ thống nhất.
Mỗi cán bộ đảng viên trên cơ sở nhận thức đúng đắn vinh dự và trách nhiệm công việc được giao; người cán bộ phải hình dung được nội dung, những công việc cụ thể để xây dựng thành những nhiệm vụ chủ yếu, những chương hành động cụ thể và kế hoạch thật rõ ràng, trong đó xác định rõ chủ thể, trách nhiệm của từng cơ quan, đơn vị, đồng thời rõ mục đích yêu cầu, sau mỗi công việc triển khai thực hiện nên tổng kết đánh giá và phân tích làm rõ những mặt được, chưa được để tìm ra nguyên nhân, rút kinh nghiệm trong quá trình lãnh, chỉ đạo.
Qua đó, kịp thời bổ sung, điều chỉnh những nhiệm vụ giải pháp phù hợp thời gian tới và cũng trong quá trình tổ chức thực hiện nếu phát hiện thấy những vấn đề chưa phù hợp còn vướng mắc thì phải xem xét kỹ lưỡng, nhìn thẳng vào sự thật, nhận trách nhiệm về mình, như vậy mới đảm bảo thực thi đường lối của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước một cách đúng đắn.
Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát, kịp thời phát hiện những mâu thuẫn nảy sinh và tìm cách giải quyết các mâu thuẫn đó
Chủ tịch Hồ Chí Minh đã khẳng định: “Muốn chống bệnh quan liêu, bệnh bàn giấy; muốn biết các Nghị quyết của Đảng có được thi hành không, thi hành có đúng không; muốn biết ai ra sức làm, ai làm qua chuyện, chỉ có một cách, là khéo kiểm soát (Sđd, tr.287)”. Việc kiểm tra, kiểm soát phải có hệ thống, phải làm thường xuyên và người kiểm tra, kiểm soát phải thực sự có uy tín thực hành nghiêm các nguyên tắc, các quy trình, quy định của Điều lệ Đảng và pháp luật của Nhà nước.
Kiểm tra là để phòng ngừa và kịp thời uốn nắn nhũng thiếu sót khuyết điểm, Bác cũng chỉ rõ: Kiểm soát khéo bao nhiêu khuyết điểm sẽ lòi ra hết, kiểm tra để sau khuyết điểm sẽ bớt đi, song, muốn kiểm tra có kết quả tốt phải có hai điều: một là việc kiểm soát phải có hệ thống, phải thường xuyên làm; hai là người đi kiểm soát phải là những người có uy tín... kiểm soát từ trên xuống, một cách nữa là từ dưới lên...
Với quyết tâm cao, chúng ta tin tưởng Đảng ta sẽ lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện tháng lợi các nghị quyết về công tác xây dựng Đảng nhằm không ngừng nâng cao năng lực lãnh đạo và sức chiến đấu của tổ chức Đảng và đảng viên, góp phần củng cố thêm niềm tin của nhân dân với Đảng, xây dựng Đảng ngày càng trong sạch, vững mạnh trong thời kỳ CNH-HĐH đất nước .
