Từ vụ cựu Thứ trưởng bị truy tố đến khung tử hình: Khi nào được coi là nhận hối lộ nhiều lần?

Phạm tội 2 lần trở lên là thực hiện một tội phạm mà trước đó chủ thể đã phạm tội đó ít nhất là một lần và chưa bị xét xử. Đây là trường hợp một người đã phạm ít nhất 2 lần về cùng một tội phạm (cùng một tội danh) và cả hai lần đó đều chưa bị xét xử - Luật sư Nguyễn Thanh Hà - Đoàn Luật sư Hà Nội cho biết.

Các lần phạm tội đó có thể có cùng đối tượng hoặc khác đối tượng, có thể thuộc cùng khung hình phạt hoặc thuộc các khung hình phạt khác nhau. Phạm tội 2 lần trở lên là tình tiết có thể được quy định là dấu hiệu định khung hình phạt tăng nặng ở một số tội phạm hoặc là tình tiết tăng nặng trách nhiệm hình sự ở các tội còn lại.

Người phạm tội thực hiện từ hai lần hành vi nguy hiểm cho xã hội bị luật hình sự cấm, mỗi lần thực hiện hành vi có đầy đủ các dấu hiệu của một cấu thành tội phạm độc lập và tội phạm đó do cùng một điều hoặc cùng một khoản tương ứng quy định trong BLHS.

Tội phạm này vẫn còn thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự và người phạm tội phải bị đưa ra xét xử cùng một lần - nghĩa là các hành vi phạm tội trước đó chưa bị đưa ra xét xử lần nào.

Như vậy, nhận hối lộ 2 lần trở lên là trường hợp có từ 2 lần nhận hối lộ trở lên, mỗi lần nhận hối lộ đều đã cấu thành tội phạm và nay bị đưa ra xét xử cùng một lúc, không phụ thuộc vào khoảng cách thời gian từ lần phạm tội trước đến lần phạm tội sau.

Tuy nhiên, chỉ coi là phạm tội 2 lần trở lên nếu tất cả những lần phạm tội đó chưa bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Nếu trong các lần phạm tội đó, chỉ có 1 lần phạm tội nhận hối lộ, còn các lần khác chỉ là vi phạm kỷ luật hoặc đã bị xét xử hoặc đã hết thời hiệu truy cứu trách nhiệm hình sự thì không được tính để xác định là phạm tội nhận hối lộ 2 lần trở lên.

Cựu thứ trưởng Bộ Ngoại giao Tô Anh Dũng bị cáo buộc 37 lần nhận hối lộ

Còn theo Luật sư Lê Hồng Vân, với Tội nhận hối lộ, người phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau thì bị phạt tù 20 năm, tù chung thân hoặc tử hình:

Của hối lộ là tiền, tài sản hoặc lợi ích vật chất khác trị giá 1 tỷ đồng trở lên. Trường hợp các cơ quan tiến hành tố tụng không tự mình xác định được giá trị tài sản hoặc lợi ích vật chất khác thì phải trưng cầu giám định (định giá);

Gây thiệt hại về tài sản 5 tỷ đồng trở lên: Là trường hợp ngoài hành vi phạm tội nhận hối lộ, người phạm tội nhận hối lộ còn gây thiệt hại (khác) về tài sản 5 tỷ đồng trở lên.

Khi quyết định hình phạt đối với người phạm tội nhận hối lộ, nếu người phạm tội có ít nhất 2 tình tiết giảm nhẹ, không có tình tiết tăng nặng, thì Tòa án có thể quyết định một hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt được áp dụng nhưng phải trong khung hình phạt liền kề nhẹ hơn của điều luật (từ 15-dưới 20 năm tù).

Nếu người phạm tội lần đầu là người giúp sức trong vụ án đồng phạm nhưng có vai trò không đáng kể thì Tòa án có thể quyết định một hình phạt dưới mức thấp nhất của khung hình phạt được áp dụng nhưng không bắt buộc phải trong khung hình phạt liền kề nhẹ hơn của điều luật (dưới 15 năm tù).

Nếu người phạm tội có nhiều tình tiết tăng nặng, không có tình tiết giảm nhẹ thì có thể đối diện án tử hình.