Từ vụ giảm án sai cho Phan Sào Nam: Ra quyết định trái pháp luật có thể phải ngồi tù tới 12 năm

Liên quan đến vụ việc nhiều lãnh đạo TAND tỉnh Quảng Ninh bị kỷ luật do giảm án tù sai cho Phan Sào Nam, nhiều người đặt câu hỏi: Cá nhân có hành vi vi phạm trong việc xét giảm thời hạn chấp hành án phạt tù sẽ bị xử lý ra sao?

Dưới góc độ pháp lý, theo Luật sư Lê Hồng Vân – Đoàn Luật sư Hà Nội, về điều kiện để được xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù, Điều 6, Điều 8 Thông tư liên tịch 02/2013/TTLT-BCA-BQP-TANDTC-VKSNDTC hướng dẫn thi hành quy định về giảm thời hạn chấp hành án phạt tù đối với phạm nhân quy định, điều kiện để được xét giảm thời hạn chấp hành án phạt tù đối với phạm nhân có mức án 5 năm gồm:

Phạm nhân đã chấp hành được 1/3 thời hạn phạt tù và phải có ít nhất 6 tháng hoặc 2 quý liền kề thời điểm xét giảm được xếp loại từ khá trở lên; Nếu thuộc trường hợp đặc biệt được xét giảm thời hạn chấp hành án phạt tù thì phạm nhân phải “lập công” hoặc phạm nhân mắc bệnh hiểm nghèo, hay đã quá già yếu.

Bên cạnh đó, Điều 3 Thông tư liên tịch 02/2013/TTLT-BCA-BQP-TANDTC-VKSNDTC về nguyên tắc xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù cũng nêu rõ, việc xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù cần tuân thủ quy định của pháp luật…; Phải căn cứ vào kết quả xếp loại chấp hành án phạt tù, tính chất và mức độ phạm tội, độ tuổi và các đặc điểm nhân thân khác của phạm nhân.

Ngoài ra, những phạm nhân phạm tội lần đầu, cải tạo tốt, lập công chuộc tội được xét, đề nghị và quyết định mức giảm cao hơn những phạm nhân khác. Những phạm nhân bị kết án tử hình được ân giảm xuống tù chung thân, phạm nhân có nhiều tiền án, nhân thân xấu, lưu manh, côn đồ, tái phạm nguy hiểm thì phải có nhiều thời gian thử thách hơn và phải xem xét rất chặt chẽ với mức giảm thấp hơn so với phạm nhân khác.

Cơ quan thi hành án hình sự Công an cấp tỉnh, Cơ quan thi hành án hình sự cấp quân khu, Giám thị trại giam, trại tạm giam thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng chỉ được đề nghị giảm thời hạn chấp hành án phạt tù theo đúng danh sách và mức giảm đã được Hội đồng thẩm định của Cơ quan thi hành án Công an cấp tỉnh, cấp quân khu, Thủ trưởng Cơ quan quản lý thi hành án hình sự thuộc Bộ Công an, Bộ Quốc phòng duyệt.

Phan Sào Nam tại phiên tòa hồi cuối năm 2018

Đối chiếu quy định trên, Luật sư Hồng Vân cho rằng, cơ quan có thẩm quyền thực hiện việc đề xuất, ban hành quyết định xét giảm thời hạn chấp hành hình phạt tù đối với phạm nhân khi chưa đủ điều kiện có thể bị xem xét là hành vi xâm phạm sự đúng đắn của hoạt động tố tụng và thi hành án.

Nếu đủ dấu hiệu cấu thành tội phạm, cá nhân vi phạm có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội “Ra quyết định trái pháp luật”.

Điều 371 BLHS 2015 quy định, người nào có thẩm quyền trong hoạt động tố tụng, thi hành án ra quyết định mà mình biết rõ là trái pháp luật gây thiệt hại về tài sản từ 50 -dưới 200 triệu đồng, hoặc gây thiệt hại đến lợi ích hợp pháp của Nhà nước, tổ chức, cá nhân, nếu không thuộc một trong các trường hợp quy định tại các điều 368-370, 377 và 378 thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng - 3 năm.

Phạm tội gây ảnh hưởng xấu đến an ninh, trật tự, an toàn xã hội thì bị phạt tù từ 2-7 năm. Phạm tội thuộc 1 trong các trường hợp quy định tại Khoản 3 Điều này thì bị phạt tù từ 7-12 năm. Ngoài ra, người phạm tội còn bị cấm đảm nhiệm chức vụ nhất định từ 1-5 năm.

Cũng theo Luật sư Hồng Vân, hành vi ra quyết định trái pháp luật được hiểu là hành vi của người có thẩm quyền ban hành quyết định mà biết rõ là không đúng với quy định pháp luật, gây thiệt hại đến lợi ích của Nhà nước, gây ảnh hưởng xấu đến ANTT, nên cần bị xử lý nhanh chóng, kịp thời, “đúng người, đúng tội” nhằm đảm bảo sự nghiêm minh của pháp luật.

H.L