Từ vụ Ngân 98: Đứng tên hộ có thể phải trả giá cực đắt

Điều tra xác định Ngân 98 là người lập Công ty ZuBu, đưa mẹ ruột là Trần Thị Thanh đứng tên giám đốc và giao cho Mã Tuấn Vũ - nhân viên của vợ chồng Ngân - quyền sử dụng tài khoản ngân hàng của công ty, đồng thời đứng tên chủ hộ và chủ tài khoản của ZuBu Shop.

Ngân 98 khai rằng không biết sản phẩm trên sai phạm pháp luật, mà tin tưởng vào các giấy tờ, kiểm nghiệm được công bố do đơn vị sản xuất đưa cho. Hàng hóa được vận chuyển từ Hà Nội vào công ty, còn mình thì vì tin nên bán. Ngân 98 còn khai "bản công bố đó nhà máy gửi thẳng cho mẹ em. Em nhờ mẹ ký, rồi mẹ gửi lại cho họ".

Trên thực tế, cơ quan điều tra xác định, Ngân 98 là người điều hành toàn bộ hoạt động sản xuất, kinh doanh, tài chính và hưởng lợi.

Ngân 98 bị khởi tố, bắt tạm giam.

Nói về lý do để bà Trần Thị Thanh đứng tên đại diện công ty, Ngân 98 khai rằng, bản thân thường lưu diễn, khi đối tác đưa giấy tờ không kịp ký, nên để mẹ đứng tên, ký giùm giấy tờ.

Bà Trần Thị Thanh (53 tuổi) - mẹ của Ngân 98 là giám đốc, đại diện pháp luật của Công ty TNHH TM-DV ZuBu trong giai đoạn từ tháng 5.2021 đến tháng 10.2024. Đây cũng là thời kỳ công ty này đưa ra thị trường số lượng lớn sản phẩm có dấu hiệu kém chất lượng, hàng giả như viên thảo mộc giảm cân Super Detox X3, X7, X1000 và viên rau củ Collagen. Mọi hoạt động buôn bán, điều phối hàng hóa và dòng tiền của công ty ZuBu đều do Ngân 98 trực tiếp điều hành.

Do đó, Công an TP.HCM đã triệu tập, lấy lời khai bà Trần Thị Thanh để làm rõ vai trò liên quan. Ngoài ra, cơ quan công an cũng xác định ông Võ Ngọc H (bố ruột Ngân 98) là người đứng tên một trong các tài khoản nhận tiền chuyển khoản từ khách hàng của ZuBu Shop.

Trước thông tin này, nhiều ý kiến thắc mắc: Người đại diện theo pháp luật trong các công ty do Ngân 98 điều hành có bị xử lý hay không?

Trao đổi với phóng viên Một Thế Giới, Luật sư Trần Minh Hùng, Đoàn Luật sư TP.HCM cho rằng nếu kết quả điều tra xác định rằng hai pháp nhân nói trên được thành lập và sử dụng làm nơi để tiêu thụ buôn bán hàng giả, che giấu nguồn gốc xuất xứ của sản phẩm hoặc có hành vi trốn thuế, thì pháp nhân có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự.

Các tội danh có thể kể đến là “tội sản xuất, buôn bán hàng giả” tại điều 192 và “tội trốn thuế” tại điều 200 của Bộ Luật Hình sự 2015 sửa đổi, bổ sung 2025. Người đại diện pháp luật (bà Trần Thị Thanh và ông Mã Tuấn Vũ) sẽ bị truy cứu trách nhiệm cá nhân, nếu biết rõ hành vi sai phạm trên, chỉ đạo hoặc hưởng lợi tích từ hành vi vi phạm.

Trong trường hợp bà Trần Thị Thanh và ông Mã Tuấn Vũ chỉ đứng tên trên danh nghĩa, không liên quan cũng không tham gia điều hành, không hưởng lợi ích, và có chứng cứ chứng minh bị lợi dụng, thì cơ quan điều tra có thể xem xét không truy cứu trách nhiệm hình sự; nhưng vẫn có thể bị xử lý hành chính hoặc buộc chịu trách nhiệm dân sự liên đới nếu gây thiệt hại cho người tiêu dùng.

Luật sư Trần Minh Hùng, Đoàn Luật sư TP.HCM

Với trách nhiệm dân sự, ông Hùng cho hay căn cứ theo điều 597 Bộ Luật dân sự 2015 quy định: Pháp nhân phải bồi thường thiệt hại do người của mình gây ra trong khi thực hiện nhiệm vụ được pháp nhân giao. Nếu pháp nhân đã bồi thường thiệt hại thì có quyền yêu cầu người có lỗi trong việc gây thiệt hại phải hoàn trả một khoản tiền theo quy định của pháp luật.”

Do đó, theo ông Hùng, người tiêu dùng bị thiệt hại có quyền yêu cầu pháp nhân bồi thường thiệt hại theo quy định của pháp luật dân sự.

Ngoài ra, luật sư Hùng cho rằng nếu các pháp nhân có hành vi vi phạm quy định về quản lý sản xuất, ghi nhãn dán bao bì, công bố chất lượng sản phẩm sai, dù không cấu thành tội phạm, thì vẫn bị xử lý hành chính tại điều 11 về “Hành vi buôn bán hàng giả mạo nhãn hàng hóa, bao bì hàng hóa” của Nghị định 98/2020/NĐ-CP sửa đổi, bổ sung Nghị định 24/2025/NĐ-CP.

Theo luật sư Đặng Văn Cường, Trưởng Văn phòng Luật sư Chính pháp, cơ quan điều tra sẽ làm rõ nhận thức vai trò của từng người.

Theo đó, tất cả những người tham gia vào quy trình sản xuất, buôn bán mà biết sản phẩm không đảm bảo chất lượng nhưng vẫn thực hiện đều bị xử lý hình sự về tội sản xuất buôn bán hàng giả là thực phẩm.

Trường hợp khởi tố với nhiều người, người nào quản lý, điều hành, phân công người khác thực hiện hành vi phạm tội sẽ được xác định là người chủ mưu, phải chịu trách nhiệm chính đối với toàn bộ hành vi phạm tội của những người khác và đối với hậu quả do hành vi phạm tội gây ra.

Do vậy, những người đứng tên giùm, được thuê quản lý điều hành có thể vẫn phải chịu trách nhiệm, nếu biết đây là hành vi vi phạm pháp luật nhưng vẫn giúp sức cho đối tượng chủ mưu.

Lam Thanh