Từ xóm núi đến 'thành phố trên cao'

Những ngày đầu tái lập tỉnh cũng là thời gian cao điểm của đợt nắng nóng Elnino. Những vườn cây xơ xác vì thiếu nước tưới, nước sinh hoạt cũng thiếu trầm trọng. Dù là trung tâm của tỉnh nhưng khu vực Đồng Xoài chưa có đường nhựa. Những con đường lầm bụi đỏ, có chỗ đất mịn dày cả gang khiến bánh xe máy ngập trong thứ bột mịn đỏ rất khó chịu. Cây lá hai bên đường chỉ có một màu bụi đường. Làm báo nên tôi thường xuyên phải lưu thông trên những con đường ngập bụi, tối về thay bộ đồ nhúng vào thau nước thấy đỏ quạch. Bụi chui vào hốc mắt, vào lỗ tai, vào cả túi quần túi áo. Thế nên đi ngoài đường thật khó phân biệt đàn ông - đàn bà hay già - trẻ, gái - trai, vì ai cũng bịt kín mặt để tránh nắng, gió và bụi.

Đặc thù nghề báo khiến các giác quan của tôi giống như cần ăng-ten trước những điều mới mẻ. Và điều cảm nhận rõ nhất, đến với tôi sớm nhất là sức sống mãnh liệt nơi vùng đất này. Sức sống ấy hiển hiện ở màu đất đỏ như son, ở sự lạc quan của những con người “làm ra làm, chơi ra chơi”, ở sự ngút ngàn của những triền đồi rợp bóng điều, cao su và cây ăn trái. Chợ Đồng Xoài rậm rịch những chuyến xe đưa hàng đến và đi suốt đêm. Nhà trọ cách chợ không xa nên tôi cảm nhận rất rõ cái nhịp sống về đêm của những con người mưu sinh nhờ chợ. Những hình ảnh, âm thanh ngồn ngộn của cuộc sống nơi đây khác hẳn sự trầm lặng ở quê hương tôi và nó khắc vào trí nhớ của tôi. Mùa mưa sầm sập tới vào quãng tháng tư âm lịch. Những cơn mưa miền Đông không giống mưa ở bất cứ nơi nào, đột ngột và xối xả. Chỉ sau vài cơn mưa đầu mùa, những lớp bụi đất dày cợi bám trên từng cành cây, phiến lá được gột sạch, để lộ ra những tầng lá điều, cao su tươi non mơn mởn. Thế mà khi mới vào Đồng Xoài, tôi đã tưởng lá điều và lá cao su có màu đỏ. Những rẫy điều um tùm, tán vươn nhanh, phủ kín các triền đồi không chỉ hứa hẹn một vụ mùa bội thu mà còn cho người ta cảm giác yên bình bởi màu xanh ngút ngàn trải dài, giống như những cánh tay ôm choàng, nối liền những miền quê và trở thành nét đặc trưng riêng biệt của Đồng Xoài và Bình Phước.

Tượng đài chiến thắng Đồng Xoài - Di tích lịch sử quốc gia - Ảnh: Phú Quý

Thoáng chốc đã 26 năm trôi qua. Những gì đang hiện hữu hôm nay trên mảnh đất Đồng Xoài nhiều lúc khiến tôi ngỡ ngàng. Ngày ấy, dù có chiêm bao tôi vẫn không thể mơ có một ngày, cái thị trấn nhỏ miền sơn cước này sẽ trở thành đô thị, mà lại là đô thị thông minh, đô thị tiềm năng của miền Đông “gian lao mà anh dũng”. Ấy là bởi những khó khăn rất đặc thù bày ra trước mắt trong những ngày đầu tái lập tỉnh mà cho dù có lạc quan đến mấy thì từ cấp ủy, chính quyền tỉnh, huyện Đồng Phú và thị trấn Đồng Xoài khi ấy cũng thấy rằng phải mất một thời gian đủ dài; phải có một sự nỗ lực vượt bậc từ cấp ủy, chính quyền đến mỗi người dân cùng sự hỗ trợ của tỉnh, các bộ, ngành Trung ương thì Đồng Xoài mới vượt qua được để trở thành thành phố hôm nay. Những cột mốc đáng nhớ của ngày đầu thành lập thị xã Đồng Xoài (1-1-2000) và 19 năm sau, thành lập thành phố Đồng Xoài (1-12-2018) là những mốc son trong trí nhớ của những người lớn tuổi và cả những người đã chọn Đồng Xoài làm quê hương như tôi.

Năm 2022, TP. Đồng Xoài được công nhận là đô thị thông minh thuộc lĩnh vực “thành phố điều hành, quản lý thông minh” - Ảnh: Phú Quý

Cùng với những mốc son ấy, hình hài một đô thị trẻ, năng động dần được đắp đầy. Đường Hùng Vương - con đường đẹp nhất, được xây dựng đầu tiên trước trung tâm hành chính tỉnh như nét chấm phá đầu tiên của bức tranh đô thị Đồng Xoài. Rồi từng bước một, những tuyến đường mới như Trần Hưng Đạo, Hồ Xuân Hương, Đường 20, Lý Thường Kiệt, gần đây nhất là tuyến đường Đặng Thai Mai, các khu đô thị như The Gold City, Khu dân cư cao su Đồng Phú, Khu dân cư Tiến Hưng, Khu đô thị phức hợp Cát Tường Phú Hưng… cùng với khu vực Quảng trường 23-3 đã và đang tạo nên hình hài một đô thị trẻ.

26 năm trôi qua thật nhanh. Cảm giác hụt hẫng của ngày đầu đặt chân lên mảnh đất Đồng Xoài, khi ấy hãy còn là một thị tứ với số dân chưa tới 25 ngàn người cùng với vô vàn khó khăn đã nhường chỗ cho niềm tự hào về một miền quê đầy triển vọng. Trên những triền đồi nhấp nhô đã được san lấp nhưng vẫn giữ được độ cao cần thiết, tuyến quốc lộ 14 đi qua thành phố, đường Hồ Xuân Hương, đường Lý Thường Kiệt, rồi đường Đặng Thai Mai… giống như những dải lụa màu khoác hờ hững trên vai thiếu nữ, làm cho Đồng Xoài mang một dáng vẻ mộng mơ, huyền hoặc dưới ánh đèn đường khi màn đêm buông xuống. Và niềm yêu thành phố thân thương này đến với tôi qua từng con dốc, từng con đường phủ bóng cây xanh. Dù có nhắm mắt lại, tôi vẫn hình dung ra đường Lê Duẩn với hai hàng cây xà cừ rợp bóng, đường Nguyễn Thị Minh Khai trồng cây bàng Đài Loan, đường Ngô Gia Tự rực sắc hoa bằng lăng tím mỗi độ hè sang, đường 6-1 trồng toàn cây dầu sum suê bóng mát, đường Hà Huy Tập là cây lộc vừng và đường Nguyễn Văn Cừ thì ngan ngát hương hoa sữa.

Nhưng đó chưa phải là tất cả. Đồng Xoài đáng nhớ hơn, ấn tượng hơn khi Đảng bộ, chính quyền và người dân thành phố trẻ này đồng lòng thực hiện Đề án phát triển đô thị thành phố giai đoạn 2021-2025, định hướng đến năm 2030. Theo đó, thành phố quan tâm chỉnh trang đô thị theo hướng hiện đại, nâng cao công tác quản lý nhà nước trên lĩnh vực phát triển đô thị. Năm 2022, UBND thành phố Đồng Xoài đã triển khai nâng cấp, cải tạo 32 tuyến đường với tổng chiều dài hơn 13km. Và tuyến đường Đặng Thai Mai với chiều rộng mặt đường 32m, có dải ngăn cách cứng, có bồn hoa, vỉa hè, hệ thống điện sinh hoạt, đèn chiếu sáng, cấp thoát nước và các hạ tầng kỹ thuật đồng bộ với tổng mức đầu tư gần 69 tỷ đồng đã thể hiện tầm nhìn chiến lược về phát triển kinh tế - xã hội và tạo diện mạo mới cho thành phố trẻ trung, năng động này. Với khát vọng vươn lên, nhiệm kỳ 2020-2025, Đảng bộ thành phố Đồng Xoài đã xác định mục tiêu phát triển “Lấy công nghệ thông tin và truyền thông làm mũi nhọn, dịch vụ đô thị làm then chốt và mở rộng không gian đô thị là nền tảng”, xây dựng Đồng Xoài trở thành động lực phát triển của tỉnh Bình Phước. Theo đó, từ quy hoạch giao thông đến quy hoạch đô thị và xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, viên chức đủ tầm và tận tụy đã được cấp ủy, chính quyền thành phố quan tâm thực hiện. Và ngày 26-11-2022, phiên chợ không dùng tiền mặt đã được tổ chức tại thành phố Đồng Xoài, không chỉ nhằm thay đổi thói quen mua sắm của người dân mà còn là bước đi mạnh dạn trong tiến trình thực hiện xã hội số, kinh tế số.

Toàn cảnh khu vực ngã tư TP. Đồng Xoài hôm nay - Ảnh: Phú Quý

Những ngày này, đi trên những con đường uốn lượn như sóng và rợp sắc cờ hoa chào mừng năm mới, mừng Đảng mừng xuân, tôi chợt nhớ lời nhận xét của Anh hùng Lực lượng vũ trang, Đại tá phi công Nguyễn Thành Trung trong một lần phỏng vấn ông: “Lãnh đạo tỉnh Bình Phước chọn Đồng Xoài làm thủ phủ là rất chính xác, bởi nhìn từ trên cao, Đồng Xoài có vị trí đẹp vào hàng nhất nhì Đông Nam Á”. Tự nhiên, tôi muốn hát to lên bài ca “Đồng Xoài thành phố tôi yêu” của nhạc sĩ Võ Đông Điền: Ta như thấy một thành phố trên cao/ Ta như thấy một Bình Phước mai sau… Ta như thấy từ màu lá cao su/ Ta như thấy lời của gió vi vu/ Ta như thấy một Bình Phước mai sau/ Ta như thấy một thành phố trên cao!

Tháng 12-2022
Linh Tâm