Tuổi thơ nghịch ngợm của Mark Twain

Sinh ra dưới một ngôi sao may mắn - chính xác hơn là một ngôi sao chổi - Mark Twain đã sống sót qua một tuổi thơ phá phách đầy trò nghịch dại, bơi trên sông Mississippi và khám phá hang động cấm. Nhưng khi cha đột ngột qua đời, cậu thiếu niên tinh quái sinh ra tại Missouri buộc phải lớn nhanh trước tuổi.

Không lâu trước khi Mark Twain ra đời, một dải sáng rực rỡ quét qua bầu trời đêm làng Florida, bang Missouri, Mỹ. Đó chính là sao chổi Halley, và phải 75 năm nữa nó mới xuất hiện trở lại.

Một số người sau này coi sự xuất hiện của sao chổi là dấu hiệu từ thiên đàng rằng một đại văn hào đã đến với thế giới. Nhưng với cha mẹ cậu, đây dường như là một điềm xấu khiến họ thấp thỏm.

Samuel Langhorne Clemens sinh non hai tháng. Khi còn nhỏ, cậu gầy gò, xanh xao và ốm yếu đến mức chính mẹ cậu đã phải thú nhận: “Tôi không thấy được triển vọng gì nơi nó cả”. Mọi người đều gọi cậu là “Bé Sammy” vì cậu quá nhỏ bé và mong manh.

Mark Twain năm 15 tuổi. Ảnh: History.

Cha của Sam - ông John Marshall Clemens - là một người nghiêm khắc không biết cười, với ước mơ phất lên trong làm ăn nhưng lại hiếm khi thành công. Khi Sam bốn tuổi, gia đình ngày càng đông đúc của cậu chuyển đến Hannibal, bang Missouri - một thị trấn cảng tấp nập trên bờ sông Mississippi. Đáng buồn thay, vận may của cha cậu không được cải thiện. Nhiều năm sau, Sam nhớ lại rằng ông chưa từng thấy cha cười dù chỉ một lần.

Mẹ của Sam là một kiểu người rất khác. Jane Clemens là người hướng ngoại. Bà yêu âm nhạc, khiêu vũ và kể chuyện. Ngoài Sam là đứa áp út, bà còn sinh sáu người con khác và nhận nuôi mười chín con mèo hoang. Phần nhiều tính cách cởi mở của Sam là thừa hưởng từ bà.

Vì Sam thường ốm liệt giường, Jane đã bồi đắp nên tình cảm mật thiết với con trai. Bà nuông chiều cậu và thường mắt nhắm mắt mở bỏ qua mỗi khi cậu bày trò nghịch ngợm - một việc thường xuyên xảy ra.

Ví dụ, khi không ai để ý, Sam thích lén thả một con rắn sọc không độc nhỏ xíu vào giỏ đồ khâu của mẹ, rồi cười khúc khích khi mẹ mở nắp giỏ và ré lên kinh hãi.

Cậu còn ăn trộm dưa hấu từ ruộng của hàng xóm và tổ chức thi nhổ hạt dưa với các anh chị em. Một lần, Sam cắn phải miếng dưa chưa chín hẳn. Cậu bị cơn đau bụng hành hạ và suýt chết vì ngộ độc.

Một địa điểm in dấu đậm nét trong những cuộc phiêu lưu thời thơ ấu của Sam là dòng sông Mississippi, chỉ cách chỗ Sam ở một dãy nhà. Mỗi ngày có ba con tàu hơi nước đậu bên bờ. Sam thường nghe thấy tiếng còi tàu và mơ về ngày trở thành hoa tiêu rong ruổi trên một trong những con tàu nguy nga đó (nhiều năm sau, Sam sẽ thực hiện được ước mơ của mình và lấy bút danh là Mark Twain, theo một thuật ngữ tàu hơi nước chỉ độ sâu hai sải, tức sâu 3,6 m nước).

Tranh vẽ Tom Sawyer - nhân vật có nhiều nét tương đồng với nhà văn khi là chú bé nghịch ngợm, hiếu động. Ảnh: Englishthrought.

Khi không có tàu đậu quanh bến, Sam thích bơi trên sông Mississippi, dù việc đó bị nghiêm cấm vì nước xiết. Cậu suýt chết đuối mấy lần, nhưng lần nào cũng được các nô lệ gốc Phi làm việc gần đó cứu sống.

Mẹ của Sam không lo lắng lắm về việc cậu mất mạng trên sông. Bà nghĩ Chúa đã chuẩn bị một hình phạt nặng hơn cho đứa trẻ bất trị đến như vậy. “Kẻ sinh ra để bị treo cổ sẽ không gặp tai nạn dưới nước”, bà thường nói.

Khi lớn hơn, Sam tìm được đồng bọn trong thị trấn để cùng chia sẻ những cuộc phiêu lưu trên và quanh dòng sông. Một trong những người bạn thời thơ ấu thân thiết nhất của cậu là Tom Blankenship. Tom có bộ dạng nhọ nhem, nhếch nhác và lúc nào cũng tìm trò gây rối. Sam yêu quý cậu như anh em ruột thịt.

Tom thường trèo qua tường rào sau nhà Sam và huýt sáo làm ám hiệu mở màn cho những cuộc phiêu lưu tai hại của hai đứa. Sau khi Sam lẻn ra khỏi cửa sổ phòng ngủ, cả hai sẽ tụ tập các thành viên còn lại trong băng nhóm: John Briggs và Will Bowen học cùng trường.

Nếu thời tiết đẹp, lũ trẻ sẽ trốn học và “mượn” thuyền của hàng xóm để chèo ra Đảo Rùa. Chúng thường ở đó cả ngày để câu cá, đào trứng rùa và hút tẩu làm từ lõi ngô.

Đôi khi bốn người bạn sẽ giả làm thổ dân, hoặc làm Robin Hood cùng nhóm Bạn - Hữu - Vui - Vẻ, hoặc làm những người săn kho báu đang đi tìm vàng bị cướp biển chôn giấu. Một trong những địa điểm tìm kiếm của cải ưa thích của bọn trẻ là một hang động đá vôi sâu hút.

Cái hang này vốn gieo nỗi kinh hoàng trong tâm trí người dân thị trấn. Theo truyền thuyết địa phương, một bác sĩ điên đã mua lại hang động trên để dùng làm nơi thực hiện những thí nghiệm kinh dị trên xác chết. Người ta đồn rằng thí nghiệm rùng rợn nhất là khi ông ta thử bảo quản thi thể của chính con gái mình trong một ống đồng chứa đầy cồn.

Người ta còn nói rằng quân đội Liên minh Miền Nam đã giấu vũ khí trong hang trong cuộc Nội chiến Mỹ, rằng tên tội phạm Jesse James đã kí tên trên vách hang, và rằng một gã du thủ du thực trong vùng đã từng lạc trong hang, phải ăn thịt dơi để sống sót.

Sam kể với mẹ về những chuyến thăm hang của mình, nhưng bà không mấy để ý. Như mọi người trong thị trấn, bà biết rằng Sam có xu hướng ba hoa.

David Stabler / NXB Kim Đồng