Tưới tiên tiến, sử dụng hiệu quả nguồn nước

Tưới tiên tiến

Tính toán tiềm năng

Bình Thuận là vùng có lượng mưa thấp, phân bổ không đồng đều. Bên cạnh, dung tích các hồ chứa nhỏ, khiến vấn đề đảm bảo nguồn nước sản xuất, sinh hoạt của các địa phương trong tỉnh rất khó khăn. Hội thảo “ứng dụng khoa học công nghệ phục vụ sử dụng hiệu quả nguồn nước, đẩy mạnh tưới tiên tiến, tiết kiệm nước cho cây trồng khu vực Nam Trung bộ” là nội dung do Tổng cục Thủy lợi (Bộ Nông nghiệp và PTNT) phối hợp với Sở Nông nghiệp và PTNT Bình Thuận tổ chức mới đây, đã cùng bàn luận, đưa ra một số giải pháp để ứng phó với thời tiết cực đoan do biến đổi khí hậu.

Theo TS. Nguyễn Đình Vượng - Viện Khoa học Thủy lợi Miền Nam, nghiên cứu về nguồn nước trên lưu vực sông La Ngà, sông Lũy và phụ cận cho thấy, trừ vùng Đức Linh, Tánh Linh, việc khai thác nước ngầm hiện nay không được khuyến khích. Nguyên nhân, do nguy cơ ảnh hưởng đến môi trường sống của con người, khi mực nước ngầm giảm xuống, gây xâm nhập mặn và những tiềm ẩn khác không thể lường trước được. Gần đây nhất là sản xuất vụ hè thu 2019, do nắng nóng kéo dài, mưa đến chậm và ít hơn so với các năm trước, nên tình trạng thiếu hụt nguồn nước xảy ra trên diện rộng.

Đánh giá về hiện trạng hệ thống công trình thủy lợi trên địa bàn tỉnh, nhiều đại biểu cho rằng, các công trình thủy lợi trên địa bàn tuy nhiều, nhưng phần lớn là đập dâng và ao bàu nhỏ, ít có khả năng điều tiết dòng chảy. Hàng năm vào mùa khô, khi sông suối khô cạn thì đa số các công trình này không còn nước. Ngoài ra, mâu thuẫn sử dụng nước giữa thủy điện, nông nghiệp và phòng tránh thiên tai vẫn còn, nên chưa tận dụng hết được nguồn nước xả của thủy điện. Mặt khác, nhiều công trình thủy lợi đã xuống cấp nhưng nguồn kinh phí không đáp ứng đủ yêu cầu duy tu, sửa chữa, dẫn đến năng lực tưới của công trình không đảm bảo như thiết kế.

Giải pháp sử dụng bền vững nguồn nước

Theo đánh giá của Bộ Nông nghiệp và PTNT, hiện cả nước có trên 270.000 ha cây trồng cạn được áp dụng tưới tiên tiến, tiết kiệm nước. Giải pháp này thu hút tham gia ngày càng nhiều doanh nghiệp và nông dân, mang lại hiệu quả rõ rệt về nhiều mặt. Riêng tại Bình Thuận, diện tích tưới tiên tiến trên cây trồng cạn tăng từ 5.182 ha năm 2014 lên gần 18.000 ha vào năm 2018, riêng thanh long trên 12.000 ha, đạt 41% diện tích canh tác. Việc làm thế nào để tưới tiên tiến, sử dụng hiệu quả nguồn nước vẫn đang được tỉnh quan tâm triển khai.

Cụ thể là việc đánh giá thực tế nguồn nước ở đầu mối tại các hệ thống công trình thủy lợi, trữ nước. Song song, thực hiện tốt việc quản lý, phân phối và điều tiết nước hợp lý, tiết kiệm, hiệu quả. Kiểm tra hiện trạng từng hệ thống thủy nông, tiến hành sửa chữa công trình, tu bổ, nạo vét kênh mương các cấp, bể hút các trạm bơm, đảm bảo thông suốt nguồn nước. Các địa phương có khả năng xảy ra hạn hán,phòngnông nghiệp và PTNT vận động bà con chuyển đổi cây trồng trên những diện tích cao, cuối các cấp kênh thường xảy ra khô hạn, không có nguồn nước bơm hỗ trợ. Đồng thời, sản xuất lúa kém hiệu quả sang trồng các cây trồng khác ít sử dụng nước. Trong trường hợp nắng hạn kéo dài, cần ưu tiên cấp nước cho sinh hoạt, bố trí vận hành các trạm bơm chống hạn, trạm bơm dã chiến…Song song, nối mạng chia sẻ nguồn nước bằng các tuyến kênh chuyển nước lưu vực, các kênh. Về định hướng phát triển tưới tiên tiến, tiết kiệm nước cho cây trồng cạn, tỉnh đề ra mục tiêu tăng bình quân 1.500 ha/năm. Song song, nhân rộng các mô hình lúa SRI để tiết kiệm nước cho thanh long, rau, cỏ, cây dược liệu.

Đến giữa tháng 8/2019, tổng dung tích của 17 công trình hồ chứa vừa và lớn trên lưu vực sông La Ngà - sông Lũy và phụ cận là 78,62/258,988 triệu m3, đạt 30,4% so với thiết kế, thấp hơn trung bình nhiều năm cùng kỳ.

Trung Lương