Tụt hậu với láng giềng, bóng đá Việt Nam đỏ mắt tìm 'thế hệ vàng' mới

Thành công của mỗi đội tuyển thường gắn với các "thế hệ vàng", và bóng đá Việt Nam cũng vậy. Điển hình nhất và mới nhất là lứa cầu thủ sinh từ 1995 đến 1999 giúp chúng ta gặt hái một loạt thành tích.

Lứa "thế hệ vàng" giúp Việt Nam lần đầu giành á quân U23 châu Á

5 năm hào quang cùng "thế hệ vàng"

Khởi đầu là suất tham dự cùng 3 trận đấu quý giá tại vòng chung kết World Cup U20-2017 với các cầu thủ nổi bật như Tiến Linh, Quang Hải, Hoàng Đức, Trọng Đại, Đình Trọng, Thanh Bình, Tấn Tài, Tiến Dũng (thủ môn)...

Nhiều cầu thủ trong số này sau đó khoác áo U23 Việt Nam được bổ sung thêm những Công Phượng, Xuân Trường, Văn Hậu, Duy Mạnh, Đức Huy, Đức Chinh, Thành Chung, Tiến Dũng (hậu vệ)... tiến một mạch tới ngôi á quân U23 châu Á 2018 lịch sử.

Và cũng đa số những cái tên đó được triệu tập đội tuyển quốc gia, kết hợp với các đàn anh Hùng Dũng, Văn Quyết, Anh Đức, Văn Lâm, Trọng Hoàng, Ngọc Hải giúp Việt Nam vô địch AFF Cup 2018 sau 10 năm chờ đợi.

Trong chu kỳ thành công của mình, lứa cầu thủ sinh 1995-1999 còn tạo dấu ấn đậm nét với thành tích hạng tư ASIAD 18, tứ kết Asian Cup 2019, vô địch SEA Games (2019 và 2021), cũng như giúp bóng đá Việt Nam lần đầu tiên góp mặt vòng loại thứ ba World Cup (mùa 2022).

Không thể phủ nhận dấu ấn của HLV trong chuỗi thành công vang dội của bóng đá Việt Nam trong 5 năm (2017-2022) với HLV Hoàng Anh Tuấn - World Cup 2017 và đặc biệt là HLV Park Hang-seo. Song có bột mới gột nên hồ, việc sở hữu lứa "thế hệ vàng" chính là đòn bẩy đưa bóng đá Việt Nam tới giai đoạn hoàng kim nhất lịch sử.

Lao dốc và khoảng trống

Tuy nhiên, vẫn là lứa "thế hệ vàng" đó, khi mà khát vọng lẫn thể lực, phong độ của nhiều cầu thủ giảm sút, thành tích đội tuyển đi xuống thấy rõ.

U23 Việt Nam sau 2 kỳ SEA Games vô địch rơi xuống hạng ba tại đại hội năm 2023. Đội tuyển Việt Nam mất cúp AFF vào tay Thái Lan, sớm dừng chân từ vòng loại thứ hai World Cup 2026 và văng khỏi top 100 FIFA.

Đội tuyển Việt Nam thua 3 trận liên tiếp, không ghi được bàn nào vào lưới Indonesia

Gần hơn, lần đầu tiên trong lịch sử, đội tuyển Việt Nam thua Indonesia liên tiếp 3 trận trong chưa đầy 3 tháng ở hai đấu trường rất quan trọng là vòng loại World Cup 2026 (thua 0-1 lượt đi, 0-3 lượt về) và Asian Cup (thua 0-1), thậm chí còn không ghỉ nổi bàn nào vào lưới đối phương.

Việc một đội tuyển gặt hái thành tích vang dội sau đó lao dốc là điều bình thường trong bóng đá. Và như phân tích ở trên, tất cả phụ thuộc vào việc nền bóng đá đó có thể tạo ra lứa "thế hệ vàng" kế cận, đủ sức gánh vác hay không.

Đây có lẽ là "khoảng trống" lớn mà bóng đá Việt Nam đang phải đối mặt.

Sự tiến bộ của "láng giềng" và nỗi lo kế cận

Không riêng Việt Nam, Thái Lan sau khi trở lại ngôi vô địch AFF Cup 2 kỳ liên tiếp (2020, 2022) cũng đang đối mặt với bài toán kế cận, khi bộ 3 trụ cột Dangda (36 tuổi) - Theerathon (34 tuổi) - Chanathip (31 tuổi) đã bước sang bên kia sườn dốc, dần thay nhau nói lời từ giã đội tuyển quốc gia.

Song so với bóng đá Việt Nam, sự tụt dốc (nếu có) của Thái Lan không quá nghiêm trọng nhờ hệ thống đào tạo trẻ chất lượng, ổn định.

Trong bối cảnh đó, Indonesia đang nổi lên như thế lực mới của bóng đá Đông Nam Á và hiện tượng của bóng đá châu Á khi lần đầu vào vòng loại thứ ba World Cup, lần đầu vào vòng đấu loại trực tiếp Asian Cup.

Nhờ chiến lược đầu tư trọng điểm cho đào tạo trẻ kết hợp chính sách nhập tịch cởi mở, Indonesia đang sở hữu "thế hệ vàng" xuất sắc bậc nhất lịch sử, với sự pha trộn của các cầu thủ gốc Hà Lan, Tây Ban Nha trưởng thành từ bóng đá châu Âu hiện đại cùng những nội binh trẻ tài năng, bản lĩnh nhờ sớm được trui rèn.

Sở hữu "thế hệ vàng", Indonesia đang thăng hoa ở các giải châu lục và khu vực

Ba trận thắng ở cấp đội tuyển quốc gia cùng trận thắng đậm 5-0 tại giải U16 Đông Nam Á của Indonesia trước Việt Nam, không phải ăn may mà dựa trên sự tiến bộ vượt bậc của bóng đá xứ vạn đảo, bên cạnh sự đi xuống của bóng đá Việt Nam.

Sau giai đoạn hoàng kim của lứa 1995-1999, lứa cầu thủ sinh 2000 trở đi vẫn cho thấy khoảng cách lớn so với đàn anh.

Những cái tên hiếm hoi được nhắc tên như Đình Bắc, Văn Khang, Văn Trường, Thanh Bình, Thái Sơn hay Tuấn Tài mới dừng ở dạng tiềm năng, chưa thể khẳng định chỗ đứng cũng như khả năng gánh vác nhiệm vụ ở đội tuyển quốc gia.

Nỗi lo lớn nhất của bóng đá Việt Nam không phải là phong độ hiện tại của đội tuyển quốc gia mà là khoảng trống mênh mông khi nhìn về thế hệ kế cận, nhất là sau thất bại của tuyển U16 và U19 ở giải Đông Nam Á 2024.

Băng Tâm