Tuyên bố tự chữa khỏi ung thư, người phụ nữ lừa cả thế giới

Cuốn sách kể lại câu chuyện có thật về Belle Gibson, một người có tầm ảnh hưởng ở Australia, nổi tiếng vì tuyên bố đã tự chữa khỏi ung thư giai đoạn cuối bằng phương pháp “tự nhiên”, không cần hóa trị - điều mà sau này bị phanh phui là hoàn toàn bịa đặt. Cô xây dựng cả một đế chế truyền thông và thương hiệu ứng dụng sức khỏe toàn diện (The Whole Pantry) dựa trên lời nói dối này.

Belle Gibson. Nguồn: 29secrets.

Một loạt lời dối trá và niềm tin bị lợi dụng

Hai tác giả Beau Donelly và Nick Toscano là phóng viên của tờ The Age và The Sydney Morning Herald đã dày công điều tra, phỏng vấn, thu thập tài liệu và tiếp cận nhiều nguồn tin để tái hiện lại vụ việc một cách khách quan, chi tiết.

Câu chuyện đánh bại ung thư của Belle Gibson bắt đầu vào năm 2009. Cô nói khi đó mình hai mươi tuổi và đang làm việc tại một công ty thì bắt đầu bị mất trí nhớ, thị lực giảm và đi lại khó khăn. Gibson nói những lo lắng của mình bị bác sĩ gạt đi và rằng cô ta được kê thuốc chống suy nhược.

Không lâu sau đó, cô ta bảo mình bị đột quỵ ở chỗ làm, và các xét nghiệm cho thấy cô ta mắc bệnh ung thư não giai đoạn cuối. Cô ta bảo bác sĩ tiên lượng mình còn sống được bốn tháng.

Gibson kể mình đã chịu đựng hóa trị và xạ trị trong hai tháng, nhưng quyết định dừng phương pháp điều trị kiệt sức này sau khi ngất xỉu ở một công viên nội thành gần bệnh viện.

Cô ta bắt đầu tìm hiểu thế giới các phương thuốc thay thế và những thuộc tính giải độc của chanh, điều gợi cho cô ta nghĩ về tầm quan trọng của một chế độ ăn uống lành mạnh.

Sau đó Gibson chu du khắp nước để tìm thuốc chữa, và bắt đầu công cuộc chữa bệnh cho mình bằng dinh dưỡng và chăm sóc sức khỏe toàn diện, bao gồm “muối, vitamin và phương pháp điều trị Ayurvedic”3, liệu pháp xoa bóp không xâm lấn, liệu pháp oxy, rửa ruột kết và rất nhiều phương pháp trị liệu khác nữa.

Và rồi bốn năm sau, cô ta bảo mọi thứ đang làm đều phát huy tác dụng. Cô ta xuất hiện trên Instagram vừa khi ứng dụng chia sẻ hình ảnh đó dần phổ biến, đăng bài với tư cách một bệnh nhân ung thư tự chữa lành cho mình theo cách thuận tự nhiên.

Cô ta đã chạm trúng một vấn đề lớn. Trang cá nhân trên mạng xã hội của cô ta bùng nổ, và cô ta nhanh chóng có được mấy trăm nghìn người theo dõi. Từ đó, Gibson quyết định tạo ra “ứng dụng đầu tiên trên thế giới về sức khỏe và chăm sóc sức khỏe toàn diện”.

Ứng dụng đó được tải xuống hơn 200.000 lần trong tháng đầu tiên ra mắt, và gã khổng lồ công nghệ Apple đã đến gõ cửa nhà cô. Các giải thưởng và những hợp đồng sách tầm quốc tế nhanh chóng nối gót. Tiền đổ về, và truyền thông đổ xô đưa tin về câu chuyện.

Nổi lên từ một người không tên tuổi, Gibson bắt đầu thu hút sự chú ý ở Australia, Mỹ và Anh trong vòng vỏn vẹn 18 tháng, trở thành một trong những nhân vật theo đuổi lối sống lành mạnh nổi tiếng nhất thế giới.

Bản tiếng Việt sách Người phụ nữ lừa cả thế giới do Nhà xuất bản Trẻ thực hiện. Ảnh: ML.

Sự thật được phanh phui

Tuy nhiên, như Donelly và Toscano kể lại, mọi thứ đều dựa trên một loạt lời dối trá. Gibson không hề mắc ung thư.

Danh tiếng Instagram của Gibson bắt đầu bị những người mắc bệnh ung thư não thực sự đặt câu hỏi trực tuyến, và các blogger bắt đầu đặt câu hỏi về tính xác thực của những tuyên bố về bệnh ung thư của cô. Trong nhóm thân cận, Gibson đã phải đối mặt với những người bày tỏ sự nghi ngờ, nhưng cô lại tìm cách trốn tránh bằng sự mơ hồ và né tránh.

Về mặt thương mại, những câu hỏi bắt đầu được đặt ra về tính chính xác của tuyên bố cô sẽ quyên góp một khoản lợi nhuận đáng kể trên toàn cầu cho các tổ chức từ thiện: Gibson từng khẳng định rằng 95% số tiền thu được từ ứng dụng của cô được dùng cho từ thiện.

Vào tháng 3 năm 2015, mọi thứ bắt đầu trở nên tồi tệ. Tập đoàn truyền thông Fairfax đã đăng tải câu chuyện “Một doanh nhân truyền thông xã hội, người đã nổi tiếng nhờ câu chuyện sống sót sau căn bệnh ung thư của mình, đã không nộp hàng nghìn đôla gây quỹ đã hứa cho tổ chức từ thiện”.

Sự sụp đổ của Gibson đến từ một loạt giấy tờ tài chính sai lệch. Gibson đã phải vào cuộc để kiểm soát thiệt hại. Ban đầu, nhiều người theo dõi cô đã lên tiếng bảo vệ cô, nghi ngờ có âm mưu của các tập đoàn dược phẩm lớn và các tập đoàn y khoa lớn, nhưng sau đó, làn sóng dư luận đã chuyển sang bất lợi. Gibson từ chỗ được yêu mến trở thành bị chỉ trích. Sự hủy hoại và truy tố đã cận kề. Cuối cùng, Gibson thừa nhận rằng cô chưa bao giờ bị ung thư.

Vào thời điểm đó, Giám đốc Cơ quan Tiêu dùng đã bắt đầu một vụ kiện tụng kéo dài chống lại Gibson tại Tòa án Liên bang, dẫn đến phán quyết của Thẩm phán Mortimer: Gibson đã có hành vi sai trái, gây hiểu lầm và lừa đảo, cũng như hành vi vô lương tâm. Điều này dẫn đến các thủ tục thực thi pháp luật kéo dài chống lại cô.

Người phụ nữ lừa cả thế giới không chỉ bóc trần câu chuyện của Gibson mà còn mở rộng ra những góc khuất trong ngành công nghiệp sức khỏe - nơi cảm xúc, niềm tin và sự hy vọng dễ bị lợi dụng. Sách cũng cảnh báo về quyền lực của mạng xã hội và những người có tầm ảnh hưởng: Gibson không chỉ lừa dối công chúng mà còn cả các hãng lớn như Apple, Penguin Books. Khi niềm tin vào người có tầm ảnh hưởng vượt quá ranh giới của kiểm chứng khoa học, đó là cả một sự nguy hiểm cho xã hội.

Nếu bạn quan tâm đến sự thật đằng sau những người có tầm ảnh hưởng trên mạng, ngành công nghiệp sức khỏe toàn diện và dinh dưỡng tự nhiên, cách truyền thông và mạng xã hội có thể bị thao túng,… thì Người phụ nữ lừa cả thế giới là một cuốn sách nên đọc. Nó vừa là một câu chuyện cảnh tỉnh, vừa là minh chứng cho sức mạnh (và sự nguy hiểm) của thông tin sai lệch khi lan truyền không kiểm soát.

Minh Châu