Tuyển sinh đại học 2025: Liệu có lạm phát điểm chuẩn?

Điểm chuẩn kịch sàn

Quy chế tuyển sinh đại học (ĐH) 2025 với các điểm mới về điểm cộng và quy đổi điểm tương đương được kỳ vọng sẽ khắc phục được tình trạng “lạm phát” điểm chuẩn diễn ra ở một số ngành/trường trong những năm gần đây khi điểm chuẩn cao vẫn trượt nguyện vọng 1. Nhưng thực tế, mùa tuyển sinh năm nay tiếp tục lặp lại kỷ lục 30 điểm ở 6 ngành gồm Sư phạm tiếng Anh, Sư phạm tiếng Trung cùng ở ĐH Huế và Trường ĐH Ngoại ngữ, ĐH Quốc gia Hà Nội; ngành Quan hệ quốc tế của Học viện Khoa học quân sự; ngành Y khoa của Học viện Quân y. Đáng nói, kỳ thi tốt nghiệp THPT năm nay, cả nước chỉ có 9 thí sinh đạt 30/30 điểm. Vậy vì sao điểm chuẩn lại kịch trần?

Thí sinh dự thi tốt nghiệp THPT 2025. Ảnh: Đức Hòa

Ngoài lý do chỉ tiêu ít và sức hút ngành cao, nguyên nhân chính là quy định quy đổi chứng chỉ ngoại ngữ quốc tế và cộng điểm thưởng. Thí sinh có IELTS từ 7.0 trở lên được tính 10 điểm tiếng Anh; các chứng chỉ như SAT, ACT, A-Level cũng được ưu tiên. Một số trường còn cộng điểm cho học lực giỏi, tổng mức cộng tối đa 3/30 điểm.

Với khối trường quân đội, thí sinh đạt 8.0 IELTS trở lên được quy đổi thành 10 điểm ngoại ngữ. Thí sinh đăng ký vào trường quân đội được cộng điểm khuyến khích nếu có giải quốc gia, quốc tế. Nhóm được điểm cộng còn gồm những em đạt học lực giỏi, hạnh kiểm tốt 3 năm, đồng thời đạt một trong các tiêu chí: giải ba cấp tỉnh; có IELTS 5.5 hoặc tương đương; điểm SAT 1.068/1.600 hoặc ACT 18 trở lên.

Từ năm 2025, học sinh giỏi cấp tỉnh không được cộng điểm ưu tiên chính thức mà chỉ cộng điểm ưu tiên đối với giải học sinh giỏi cấp quốc gia, quốc tế. Tuy nhiên, chính sách này được tất cả các trường ĐH trên cả nước áp dụng nên điểm khác biệt lớn nhất khiến các ngành này đạt điểm kịch trần là vì quy định cộng điểm/quy đổi điểm đối với chứng chỉ IELTS. Trong xu thế nhiều thí sinh và gia đình đầu tư cho việc học ngoại ngữ và thi lấy chứng chỉ quốc tế thì việc mỗi trường quy định một cách khác nhau góp phần khiến bức tranh điểm chuẩn ĐH 2025 nhiều biến động, gây bối rối cho các thí sinh và dư luận xã hội.

Bên cạnh đó, nhiều ngành cũng gần có mức điểm chuẩn tuyệt đối trong năm nay là ngành Lịch sử - Địa lý của Trường ĐH Giáo dục, ĐH Quốc gia Hà Nội (29,84 điểm) và ngành Sư phạm Lịch sử của Trường ĐH Sư phạm Hà Nội (29,06 điểm). Trường ĐH Công nghệ thông tin (ĐH Quốc gia TPHCM) có ngành Trí tuệ nhân tạo lấy 29,91 điểm với phương thức xét tuyển thẳng và ưu tiên xét tuyển. Các ngành học khác của trường cũng có mức điểm chuẩn cao như Khoa học dữ liệu (29,14 điểm); Khoa học máy tính (28,9 điểm); Thiết kế vi mạch (28,8 điểm).

Khó khăn cho thí sinh, nhà trường

Trong các mùa tuyển sinh trước, từng có ngành lấy điểm chuẩn kỷ lục: năm 2017, Học viện An ninh nhân dân ngành Ngôn ngữ Anh tuyển nữ đạt 30,5 điểm; năm 2020-2021, ngành Hàn Quốc học (Trường ĐH Khoa học Xã hội và Nhân văn – ĐH Quốc gia Hà Nội) lấy 30/30 ở tổ hợp C00; năm 2021, Trường ĐH Hồng Đức cũng lấy 30,5 điểm ngành Sư phạm Ngữ văn chất lượng cao.

Trong thực tế, hầu như rất hiếm thí sinh nào đạt điểm thi tối đa 30/30 nhưng do được cộng điểm ưu tiên nên mới đạt hoặc vượt ngưỡng 30/30. Xét ngay trong 1 môn thi như năm 2025, kỳ thi tốt nghiệp THPT không có thí sinh điểm 10 môn Ngữ văn, cả nước chỉ có 141 thí sinh đạt điểm 10 môn Tiếng Anh nhưng điểm chuẩn vẫn chạm ngưỡng khiến thí sinh điểm cao vẫn trượt nguyện vọng 1.

Theo PGS.TS Đỗ Văn Dũng - nguyên Hiệu trưởng Trường ĐH Sư phạm Kỹ thuật TPHCM, việc thí sinh đạt điểm cao vẫn trượt ĐH mong muốn chủ yếu xuất phát từ cơ cấu phân bổ chỉ tiêu và sự chênh lệch về phương thức tuyển sinh. Trong đó, tỷ trọng chỉ tiêu cho các phương thức thay thế ngày càng lớn dù có quy đổi điểm qua bách phân vị. Nhiều trường có thể đã dành nhiều chỉ tiêu cho xét học bạ, tuyển thẳng và các kỳ thi riêng nên chỉ tiêu cho phương thức xét điểm thi tốt nghiệp THPT giảm mạnh, dẫn tới tình trạng “cung ít - cầu nhiều”, đặc biệt ở các ngành “hot” như Trí tuệ nhân tạo, Bán dẫn, Công nghệ thông tin, Kinh tế, Luật…, từ đó dẫn tới điểm chuẩn có thể lên tới 28 - 30 điểm.

Chuyên gia này cũng nhận định khi điểm chuẩn cao bất thường sẽ loại bỏ nhiều thí sinh có tiềm năng. Những học sinh vùng sâu, vùng xa bị thiệt thòi khi ít có điều kiện tham gia các kỳ thi riêng, thi các chứng chỉ quốc tế… Về phía các trường ĐH, khi chênh lệch về chất lượng đầu vào sẽ gây khó khăn trong đào tạo sau này.

Hàn Minh