Tuyệt đối không để xảy ra tình trạng tham nhũng chính sách

Ủy ban Pháp luật vừa có báo cáo thẩm tra báo cáo của Chính phủ về tình hình thi hành Hiến pháp, luật, nghị quyết của Quốc hội (QH), pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ QH năm 2022.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng

Nhiều văn bản triển khai chậm, giảm ý nghĩa

Theo báo cáo của Chính phủ, từ tháng 10-2021 đến nay, Chính phủ đã xem xét, cho ý kiến đối với 24 đề nghị xây dựng luật, pháp lệnh, nghị quyết; 19 dự án luật và dự thảo nghị quyết.

Cơ quan thẩm tra của QH đánh giá công tác chỉ đạo, điều hành của Chính phủ trong xây dựng, hoàn thiện thể chế và tổ chức thi hành pháp luật có nhiều chuyển biến tích cực, trở thành công tác trọng tâm, thường xuyên với nhiều đổi mới, sáng tạo hiệu quả, thích ứng với tình hình mới. Đây là cơ sở quan trọng để thúc đẩy phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội trong bối cảnh nước ta phải đối mặt với nhiều thách thức, khó khăn do tình hình dịch COVID-19 và sức ép lạm phát cao, rủi ro thị trường tài chính, tiền tệ gia tăng, chuỗi cung ứng đứt gãy...

Tuy nhiên, Ủy ban Pháp luật cũng chỉ ra các hạn chế, bất cập trong công tác triển khai thi hành pháp luật năm 2022. Đáng chú ý, việc thi hành pháp luật của cơ quan nhà nước, người có thẩm quyền ở một số nơi, một số thời điểm còn chưa tốt, vẫn để xảy ra tham nhũng, tiêu cực gây bức xúc trong dư luận xã hội, làm ảnh hưởng đến niềm tin của người dân vào tính liêm chính của bộ máy thực thi công vụ.

Cạnh đó, tình hình tội phạm và vi phạm pháp luật còn diễn biến phức tạp trong một số lĩnh vực, như: tội phạm liên quan đến công tác phòng, chống dịch COVID-19 gia tăng; việc trục lợi trong tổ chức tiêm vaccine, xét nghiệm COVID-19; lợi dụng việc đưa người Việt Nam ở nước ngoài về nước để trục lợi...

Cơ quan thẩm tra cũng cho rằng Nghị quyết số 30/2021/QH15 của Quốc hội về Kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa XV đã đề ra nhiều quyết sách quan trọng để ứng phó kịp thời, có hiệu quả với diễn biến phức tạp của tình hình dịch COVID-19, sớm ổn định và kiểm soát dịch bệnh, đưa đất nước trở lại trạng thái “bình thường mới”. Trên cơ sở đó, Chính phủ đã rất khẩn trương, kịp thời ban hành văn bản để triển khai thực hiện, với sự vào cuộc của nhiều cơ quan, ban, ngành.

Tuy nhiên, nhiều quy định của các văn bản này chậm được triển khai trên thực tế, đã làm giảm ý nghĩa, mục đích cấp thiết của các giải pháp này, ảnh hưởng tới niềm tin của người dân. Báo cáo dẫn chứng việc giảm thuế giá trị gia tăng (theo Nghị định 15/2022/NĐ-CP), việc thực hiện hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động (theo Nghị quyết 43/2022/QH15)...

Do đó, Ủy ban Pháp luật đề nghị báo cáo rõ nguyên nhân, trách nhiệm của các cơ quan có liên quan, từ đó có giải pháp khắc phục.

Đề nghị không lồng ghép lợi ích nhóm vào văn bản quy phạm pháp luật

Cạnh đó, theo Ủy ban Pháp luật, báo cáo của Chính phủ chưa đánh giá nguyên nhân của việc ban hành 238 văn bản quy phạm pháp luật có quy định trái pháp luật và trách nhiệm của các cơ quan, địa phương trong việc ban hành các văn bản trái pháp luật này.

Ủy ban Pháp luật cũng lưu ý có tình trạng một số dự án luật, nghị quyết đề nghị bổ sung vào Chương trình ngay sát thời điểm họp Quốc hội hoặc “lạm dụng” đề xuất áp dụng quy trình rút gọn làm ảnh hưởng đến chất lượng văn bản.

Một số văn bản dưới luật như thông tư, thậm chí công văn chỉ đạo, điều hành có chứa quy phạm pháp luật, nếu không được kiểm soát chặt chẽ có thể tạo ra những hàng rào kỹ thuật để “che chắn” cho những “lợi ích cục bộ” này.

Trong công tác tổ chức thi hành pháp luật, cơ quan thẩm tra của Quốc hội đề nghị Chính phủ, Thủ tướng chú trọng thể chế hóa và triển khai thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả chủ trương của Đảng về chống tiêu cực ngay trong công tác xây dựng pháp luật, tuyệt đối không để xảy ra tình trạng tham nhũng chính sách, lồng ghép lợi ích nhóm, lợi ích cục bộ của cơ quan quản lý nhà nước trong văn bản quy phạm pháp luật; không bị chi phối, tác động bởi các hành vi không lành mạnh của các tổ chức, cá nhân.

ĐỨC MINH