UAV Ukraine nhắm vào mắt xích đạn dược Nga

Mắt xích quan trọng của Nga

Các đợt tập kích đêm 25/7 nhằm vào Nhà máy Hóa chất Nevinnomyssk và Nhà máy Thuốc súng Kotovsky của Nga không chỉ là một tổn thất chiến thuật mà còn thể hiện sự thay đổi chiến lược trong tính toán giao tranh hiện đại, nơi kỹ thuật, hóa học và công nghệ không người lái hội tụ trên chiến trường.

Nhà máy Nitơ Nevinnomyssk tại vùng Stavropol Krai không chỉ đơn thuần là nơi sản xuất phân bón. Theo ông Andrii Kovalenko, quan chức cấp cao thuộc Trung tâm Chống Thông tin sai lệch của Ukraine, cơ sở này là nguồn cung then chốt cho ngành công nghiệp quốc phòng Nga, đặc biệt là sản xuất đạn pháo, bom thả từ trên không và tên lửa phóng loạt (MLRS).

Ảnh minh họa: depositphotos.com

Công suất sản xuất của nhà máy ở quy mô cực lớn với hơn một triệu tấn amoniac và hơn một triệu tấn amoni nitrat mỗi năm - hai thành phần cốt lõi trong sản xuất thuốc nổ và chất đẩy. Những hóa chất này được tổng hợp bằng các quy trình kỹ thuật hóa học quy mô lớn vừa phục vụ nông nghiệp, vừa ứng dụng trong quốc phòng.

Ngoài ra, nhà máy còn sản xuất axit nitric, melamine, methanol và kali nitrat - các hóa chất có thể được chuyển đổi phục vụ chế tạo thuốc nổ quân sự và nhiên liệu tên lửa.

Các thông tin từ chuỗi cung ứng hiện tại ngày càng cho thấy tầm quan trọng chiến lược của các cơ sở như vậy. Amoni nitrat của Nga - từng là mặt hàng xuất khẩu lớn toàn cầu đã ghi nhận mức tăng giá tới 230% kể từ năm 2021 do những gián đoạn liên quan đến xung đột và các lệnh cấm xuất khẩu. Với tư cách là nhà sản xuất lớn nhất thế giới, năng lực duy trì sản xuất đạn dược của Nga phụ thuộc chặt chẽ vào các nhà máy như Nevinnomyssk.

Trong giai đoạn 2022 - 2024, nhà máy này được cho là đã chuyển tới 38.000 tấn axit axetic và gần 5.000 tấn axit nitric cho nhà máy đạn dược Sverdlov - những thành phần thiết yếu để tổng hợp các chất nổ mạnh như RDX và HMX, được sử dụng trong đầu đạn tên lửa và các hệ thống pháo.

Nhà máy thuốc súng Kotovsky tại Tambov là một trong những nhà máy quốc phòng lâu đời và quan trọng nhất của Nga. Nhà máy này có chuyên môn trong sản xuất nhiều loại thuốc súng cho các vũ khí nhỏ, pháo, hệ thống tên lửa phóng loạt (MLRS) và tên lửa chiến thuật, đồng thời đóng vai trò then chốt cho khả năng sẵn sàng sản xuất của hàng chục doanh nghiệp quốc phòng Nga.

Theo đánh giá của quan chức Ukraine Andrii Kovalenko: “Thực tế là cả Grad lẫn Smerch đều không thể khai hỏa" nếu thiếu nguồn cung từ nhà máy này, Sản phẩm từ nhà máy được đưa trực tiếp vào chuỗi cung ứng của các hệ thống pháo phản lực thời Liên Xô, vốn vẫn là nền tảng hỏa lực của Nga hiện nay.

Kỷ nguyên tác chiến mới

Khả năng của Ukraine trong việc tấn công những mục tiêu nằm sâu khoảng 650 km bên trong lãnh thổ Nga cho thấy năng lực tác chiến bằng UAV của Kiev đã bước vào giai đoạn trưởng thành. Hiện tại, Ukraine sở hữu nhiều loại thiết bị không người lái, từ các UAV cảm tử góc nhìn thứ nhất (FPV) giá rẻ có khả năng tấn công chính xác, đến các hệ thống cánh cố định với tầm hoạt động trên 3.000 km.

Các phương tiện này được tích hợp điều hướng bằng AI và khả năng nhận diện mục tiêu, đồng thời có thể được thiết kế phục vụ nhiệm vụ trinh sát, ném bom hoặc tiếp sóng thông tin liên lạc. Một bước đột phá khác là khái niệm "UAV mẹ", theo đó sử dụng máy bay không người lái cánh cố định để thả và điều phối nhiều UAV cảm tử nhỏ, tạo ra các đòn tấn công đa hướng, phối hợp chặt chẽ với nhau, vượt ngoài khuôn khổ học thuyết phòng không truyền thống và tận dụng các khoảng trống trong hệ thống tác chiến điện tử của đối phương.

Các hệ thống phòng không của Nga mặc dù được đánh giá là mạnh nhưng chúng vẫn chưa thể thích nghi với môi trường đe dọa mới này. Bộ Quốc phòng Nga thông báo đã phá hủy 105 UAV trong không phận Nga ngày 25/7, tuy nhiên, truyền thông địa phương tại Nevinnomyssk ghi nhận có tới 37 vụ “va chạm” xảy ra trong khu vực và các đoạn video do nhân chứng ghi lại xác thực các vụ nổ tại nhà máy hóa chất trên.

Các bầy đàn UAV ngày càng tinh vi, một số được điều khiển bằng AI, số khác sử dụng cáp quang để tránh bị gây nhiễu, đã cho thấy điểm yếu của cả tên lửa đánh chặn truyền thống lẫn phương pháp gây nhiễu điện tử thông thường. Các hệ thống vi sóng công suất cao như Leonidas do Mỹ phát triển được coi là một biện pháp đối phó tiềm năng, song mức độ sử dụng còn hạn chế và hiệu quả thực tế của chúng trước các chiến thuật UAV đang liên tục thay đổi vẫn chưa được kiểm chứng rõ ràng trên chiến trường.

Một phần lý do khiến việc xây dựng cơ chế phòng thủ chống lại UAV bầy đàn trở nên phức tạp là do hệ thống UAV của Ukraine có khả năng thích ứng cao. Chẳng hạn, các FPV thương mại có thể dễ dàng được lắp ráp, gắn đầu đạn RPG-7 và triển khai hàng loạt với chi phí chỉ bằng một phần nhỏ so với vũ khí thông thường có sức công phá tương đương.

Các dây chuyền sản xuất trong nước của Ukraine hiện được cho là đang chế tạo từ 12.000 - 15.000 FPV/tháng. Tỷ lệ tích hợp linh kiện sản xuất nội địa vào hệ thống ngày càng cao, góp phần giảm phụ thuộc vào nguồn cung nước ngoài và tăng khả năng tác chiến bền vững.

Các cuộc tấn công như thế này có tầm quan trọng chiến lược rất lớn. Bằng cách tấn công vào các mắt xích trong mạng lưới sản xuất đạn dược của Nga, bao gồm hóa chất và vật liệu nổ, Ukraine đang tận dụng công nghệ để bù đắp bất lợi về lực lượng. Việc làm gián đoạn sản xuất amoni nitrat và thuốc súng có tác động dây chuyền lên toàn bộ ngành công nghiệp quốc phòng Nga, ảnh hưởng từ sản xuất đạn pháo đến nguồn dự trữ nhiên liệu cho tên lửa.

Như nhiều chuyên gia quốc phòng từng nhận định, các cuộc tấn công vào tổ hợp công nghiệp - quân sự của Nga có thể tạo ra tác động lớn về chiến lược - điều đang được khẳng định qua nhịp độ và quy mô ngày càng tăng của các cuộc không kích bằng UAV do Ukraine thực hiện sâu trong lãnh thổ Nga.

Vì vậy, các cuộc tập kích ngày 25/7 có thể được xem là biểu tượng cho một kỷ nguyên tác chiến mới khi mà sự kết hợp giữa kỹ thuật hóa học, công nghệ không người lái và chiến thuật phá vỡ chuỗi cung ứng trở thành yếu tố quyết định trên chiến trường hiện nay.

Kiều Anh/VOV.VN (biên dịch) Theo: Modern Engineering Marvels