Ukraine biến thành phòng thí nghiệm vũ khí của phương Tây

Sức biến hóa của Ukraine

Binh sĩ Lữ đoàn bộ binh số 5 của Quân đội Ukraine sử dụng máy bay không người lái. Ảnh: Reuters

Trên chiến trường, Ukraine đã phát triển một số loại pháo đó thành các hệ thống nhắm mục tiêu tự chế, sử dụng phần mềm do phía Kiev sản xuất. Phần mềm kể trên đã biến các máy tính bảng và điện thoại thông minh sẵn có thành các công cụ nhắm mục tiêu tinh vi hiện được sử dụng rộng rãi trong quân đội.

Kết quả, một ứng dụng di động cung cấp hình ảnh vệ tinh và hình ảnh tình báo đã ra đời. Nó giúp các đơn vị ở gần tiến tuyến có thể trực tiếp nhắm mục tiêu theo thời gian thực.

Và vì nó là ứng dụng, không phải là phần cứng, nên thật dễ dàng để cập nhật và nâng cấp nhanh chóng, đồng thời có sẵn cho số lượng lớn người sử dụng. Các quan chức Mỹ cho hay nó đã đem lại hiệu quả cao trong việc hướng hỏa lực của pháo binh Ukraine vào các mục tiêu của Nga.

Ứng dụng nhắm mục tiêu đó là một trong số hàng tá ví dụ về những đổi mới trên chiến trường mà Ukraine đã đưa ra trong gần một năm giao tranh, giúp tìm ra cách khắc phục giá rẻ cho những vấn đề đắt đỏ.

Một quân nhân Ukraine sử dụng tên lửa vác vai Stinger tại mặt trận Bakhmut. Ảnh: AFP

Máy bay không người lái nhỏ, bằng nhựa, vo ve lặng lẽ trên đầu, thả lựu đạn vào quân đội Nga. Máy in 3D sản xuất các phụ tùng thay thế để binh lính có thể sửa chữa các thiết bị hạng nặng ngay tại chiến trường. Các kỹ thuật viên đã biến những chiếc xe bán tải thông thường thành bệ phóng tên lửa di động. Các kỹ sư đã tìm ra cách gắn những tên lửa tinh vi của Mỹ lên các máy bay chiến đấu cũ của Liên Xô như MiG-29, giúp duy trì hoạt động của lực lượng không quân Ukraine suốt nhiều tháng qua.

Ukraine thậm chí đã phát triển vũ khí chống hạm riêng là Neptune, dựa trên các thiết kế tên lửa của Liên Xô có thể nhắm mục tiêu vào hạm đội Nga từ khoảng cách 300km.

Sức biến hóa của Ukraine đã gây ấn tượng với giới chức Mỹ. Họ ca ngợi khả năng của Kiev trong việc đưa ra các giải pháp giá rẻ hơn cho các nhu cầu chiến trường, nhằm lấp đầy những khoảng trống về chiến thuật quan trọng do các loại vũ khí lớn hơn, tinh vi hơn của phương Tây để lại.

Nhiều quan chức và giới phân tích quân sự đều cho rằng Ukraine đã trở thành một phòng thí nghiệm cho giải pháp rẻ nhưng hiệu quả của phương Tây.

Ông Seth Jones, Giám đốc chương trình an ninh quốc tế tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS), đánh giá: “Sự đổi mới của họ cực kỳ ấn tượng”.

Thử nghiệm chiến đấu trong thế giới thực

Các quân nhân Ukraine sử dụng súng máy phòng không tự chế. Ảnh: AP

Trong khi đó, cuộc chiến ở Ukraine cũng mang đến cho Mỹ và các đồng minh cơ hội hiếm có để nghiên cứu xem các hệ thống vũ khí của chính họ hoạt động như thế nào khi được sử dụng với cường độ cao. Giới chức quân sự Mỹ cũng đã theo dõi mức độ thành công của Nga khi sử dụng máy bay không người lái giá rẻ để phá hủy lưới điện Ukraine.

Một nguồn tin thân cận với tình báo phương Tây nhận định Ukraine đã trở thành một phòng thí nghiệm vũ khí theo mọi nghĩa, vì không có thiết bị nào trong số này thực sự được sử dụng trong một cuộc chiến tranh giữa hai quốc gia có nền công nghiệp phát triển. “Đây chính là thử nghiệm chiến đấu trong thế giới thực”, nhân vật giấu tên trên cho biết.

Đối với quân đội Mỹ, cuộc chiến ở Ukraine là một nguồn dữ liệu lớn về các hệ thống của chính họ.

Mỹ đã cung cấp một số hệ thống quân sự cao cấp cho người Ukraine, chẳng hạn như máy bay không người lái Switchblade 300 và tên lửa tấn công các hệ thống radar của đối phương. Nhưng theo một sĩ quan của Mỹ và tổ chức nghiên cứu của Anh, hóa ra chúng lại kém hiệu quả trên chiến trường hơn dự kiến.

Hệ thống HIMARS. Ảnh: AP

Nhưng bệ phóng tên lửa đa nòng M142 hạng nhẹ do Mỹ sản xuất, hay còn gọi là HIMARS, đã đóng vai trò quan trọng đối với thành công của Ukraine.

Một quan chức quốc phòng cho biết Ukraine đã sử dụng nguồn cung tên lửa HIMARS hạn chế của mình để tấn công các sở chỉ huy, trụ sở và kho tiếp liệu và kiểm soát của Nga. Điều đó sẽ khiến các nhà lãnh đạo quân sự phải nghiên cứu trong nhiều năm.

Bên cạnh đó, một thông tin chi tiết quan trọng khác là về lựu pháo M777, loại pháo mạnh mẽ đóng vai trò quan trọng trong sức mạnh chiến trường của Ukraine. Một quan chức quốc phòng khác cho biết, các nòng pháo sẽ mất hiệu quả nếu bắn quá nhiều đạn trong một khoảng thời gian ngắn.

Người Ukraine cũng đã có những đổi mới chiến thuật gây ấn tượng với các quan chức phương Tây. Trong những tuần đầu của cuộc chiến, các chỉ huy Ukraine đã điều chỉnh lại vũ khí để sử dụng cho các nhóm nhỏ bộ binh khi Nga tiến công vào Kiev. Được trang bị tên lửa vác vai Stinger và Javelin, quân đội Ukraine đã có thể đánh xe tăng Nga mà không cần bộ binh ở hai bên sườn.

Mỹ cũng đã nghiên cứu kỹ lưỡng cuộc xung đột này để rút ra những bài học lớn hơn về cách một cuộc chiến tranh giữa hai cường quốc quân sự có thể xảy ra trong thế kỷ 21.

Sĩ quan tác chiến nói rằng một bài học mà Mỹ có thể rút ra từ cuộc xung đột này là pháo kéo – như hệ thống lựu pháo M777 – có thể đã lỗi thời. Những hệ thống đó khó di chuyển nhanh để tránh bị bắn trả, và trong một thế giới mà máy bay không người lái phổ biến như hiện nay, chúng rất khó để che giấu.

Đổi mới trên chiến trường

Những nhà thầu quốc phòng Mỹ cũng đã lưu ý đến cơ hội mới để nghiên cứu và tiếp thị các hệ thống.

BAE Systems cho hay việc Nga sử dụng thành công máy bay không người lái cảm tử đã làm thay đổi cách tập đoàn này thiết kế một phương tiện chiến đấu bọc thép mới cho quân đội Mỹ. BAE đã bổ sung thêm một lớp bọc thép để bảo vệ binh lính khỏi các cuộc tấn công từ trên cao.

Lựu pháo M777 Howitzer khai hỏa. Ảnh: Reuters

Ngoài ra, các cơ quan khác nhau của chính phủ cũng như trong ngành công nghiệp quốc phòng Mỹ đã tìm cách thử nghiệm các hệ thống và giải pháp mới trong cuộc chiến ở Ukraine.

Trong những ngày đầu của cuộc xung đột, Cơ quan Tình báo Không gian Địa lý Mỹ đã gửi 5 máy bay không người lái giám sát hạng nhẹ, có độ phân giải cao, tới Bộ Chỉ huy Chiến dịch Đặc biệt của Mỹ ở châu Âu, trong trường hợp chúng có thể hữu ích cho chiến trường Ukraine. Máy bay không người lái Hexagon đã cho thấy bản chất thử nghiệm vũ khí của cuộc xung đột ở Ukraine.

Tại thời điểm đó, Phó Đô đốc Hải quân Robert Sharp, người đứng đầu cơ quan tình báo trên, thậm chí còn công khai rằng Mỹ đã đào tạo một đối tác quân sự ở châu Âu về hệ thống này.

Bất chấp nỗ lực thúc đẩy mạnh mẽ của một nhóm nhỏ các quan chức Mỹ và ngành công nghiệp bên ngoài, vẫn chưa rõ liệu những máy bay không người lái đó đã tham gia vào cuộc chiến hay chưa.

Trong khi đó, nhiều quan chức tình báo và quân sự nói với CNN rằng thứ mà quân đội Mỹ gọi là máy bay không người lái tấn công rẻ tiền và sử dụng một lần đã trở thành ưu tiên hàng đầu của các nhà thầu quốc phòng. “Tôi ước chúng ta có thể tạo ra một chiếc máy bay không người lái tấn công một chiều trị giá 10.000 USD”, một trong những quan chức này nói.

Đức Trí/Báo Tin tức (Theo CNN)