Ukraine nhận tên lửa 'sát thủ' phương Tây, chiến đấu cơ Nga lâm nguy

Một quan chức cấp cao của Lầu Năm Góc hôm 20/8 tiết lộ việc Mỹ đang nghiên cứu khả năng cung cấp vũ khí mới cho Ukraine để “tạo ra sự khác biệt trên chiến trường”, nhằm xoay chuyển cục diện xung đột Nga-Ukraine.

Lầu Năm Góc hy vọng rằng, gói viện trợ quân sự mới của Mỹ sẽ tăng cường khả năng của Lực lượng Vũ trang Ukraine (AFU) chống lại ưu thế về hỏa lực của Nga, đặc biệt là việc giành lại quyền kiểm soát trên không.

“Chúng tôi đang nghiên cứu những loại vũ khí mới có thể được cung cấp để đảm bảo thành công của quân đội Ukraine trong việc thay đổi tình hình trên chiến trường ở các khu vực phía nam và phía đông đất nước này” - đại diện Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết tại cuộc họp báo gần đây.

Cũng trong hôm 20/8, Nhà Trắng đã công bố khoản viện trợ quân sự mới trị giá 775 triệu USD cho chính quyền Kiev, với nhiều loại trang bị, vũ khí nhưng đáng chú ý nhất là đạn dược cho các Hệ thống Pháo phản lực Cơ động cao (High Mobility Artillery Rocket System - HIMARS) mã hiệu M142.

Đặc biệt, Mỹ có kế hoạch chuyển giao các hệ thống tên lửa phòng không bán cơ động tiến tiến cho Ukraine, nhằm giúp lực lượng phòng không-không quân Ukraine giành lại quyền kiểm soát trên không, giảm bớt ưu thế của Nga trong hỗ trợ cho lực lượng bộ binh.

Theo thông báo, Nhà Trắng và Lầu Năm Góc dự định sẽ chuyển giao các tổ hợp phòng không cơ động mang tên “Hệ thống Đất đối không tiên tiến Na Uy” (Norwegian Advanced Surface-to-Air Missile System – NASAMS) cho Ukraine trong vòng hai hoặc ba tháng.

Với gói viện trợ này, lần đầu tiên Ukraine nhận được một tổ hợp tên lửa phòng không đích thực của phương Tây, khác với các tổ hợp tên lửa phòng không vác vai (MANPADS) trước đây. NASAMS sẽ là hệ thống phòng không tầm trung hiện đại đầu tiên của phương Tây mà Mỹ nhận được.

Trước đó, Ukraine đã nhận được tới 1.500 tổ hợp tên lửa phòng không cá nhân cơ động FIM-92 Stinger của Mỹ, cùng với đó là 2.700 tên lửa phòng không vác vai Strela của Liên Xô, pháo phòng không tự hành 2 nòng Gepard của Đức và pháo phòng không tốc độ cao HVM Starstreak (Anh).

Hệ thống này cũng hiện đại hơn nhiều so với các hệ thống phòng không tầm trung và tầm ngắn của Kiev, được coi là sự bổ sung đáng kể trong bối cảnh Ukraine đã mất ít nhất 25 bệ phóng tên lửa S-300 và nhiều tổ hợp phòng không tầm trung Buk-M1, khiến khả năng phòng không suy yếu nghiêm trọng.

Được biết, NASAMS là một trong những hệ thống phòng không tầm trung tiên tiến nhất được phát triển ở phương Tây cho đến nay, có khả năng tấn công nhiều mục tiêu trên không, từ máy bay chiến đấu, máy bay trực thăng đến tên lửa hành trình và máy bay không người lái.

Hệ thống do tập đoàn Kongsberg Defence & Aerospace của Na Uy và Raytheon của Mỹ phát triển, bắt đầu đưa vào biên chế từ năm 1998 và đang phục vụ trong quân đội 9 nước. Đây cũng là tổ hợp phòng không bán cơ động duy nhất được Mỹ đặt niềm tin và triển khai để bảo vệ không phận thủ đô Washington.

Hệ thống gồm 3 bộ phận: Radar AN/MPQ-64 Sentinel, tên lửa đất đối không tầm trung tiên tiến (AMRAAM) và Trung tâm Điều phối Hỏa lực (FDC) do Tập đoàn Kongsberg phát triển.

FDC có thể kiểm soát cùng lúc 9 bệ phóng với 54 đạn tên lửa sẵn sàng khai hỏa. Đạn tên lửa NASAMS phiên bản cơ sở AMRAAM có tầm bắn khoảng 25-30 km, với độ chính xác cao. Ngoài ra, tổ hợp này cũng có thể khai hỏa mọi mẫu tên lửa được dùng trên chiến đấu cơ NATO.

Đặc biệt là FDC có thể giúp hệ thống vẫn hoạt động bình thường ngay cả khi một số trận địa bị phá hủy hoặc ngừng hoạt động, giúp tăng khả năng sống sót của trận địa phòng không trước những đòn chế áp phòng không bằng tên lửa diệt radar từ chiến đấu cơ Nga.

Phiên bản NASAMS 2 được trang bị cụm cảm biến quang điện tử, có thể cho phép phát hiện mục tiêu và khai hỏa tên lửa mà không đánh động cảm biến chống radar của đối phương. Mỗi tên lửa AMRAAM đều có đầu dò radar chủ động, giúp bám bắt mục tiêu ngay cả khi nằm ngoài tầm quan sát của radar dẫn bắn.

Biến thể NASAMS 3 được trang bị tên lửa tăng tầm AMRAAM-ER, trong đó sử dụng radar và đầu đạn AIM-120C-7 cùng động cơ tên lửa RIM-162 ESSM. NASAMS 3 cũng có thể khai hỏa đạn đối không tầm ngắn AIM-9X Sidewinder trang bị đầu dò ảnh nhiệt chuyên đối phó tên lửa hành trình.

Giới chuyên gia phương Tây cho rằng phiên bản NASAMS nguyên gốc có thể là phương án khả thi nhất đối với Ukraine, do chúng ít phức tạp, dễ điều khiển và không gặp nhiều rào cản trong xuất khẩu công nghệ.

Như vậy, cùng với hệ thống pháo phản lực HIMARS và hệ thống tên lửa bờ đối hải Harpoon, hệ thống phòng không NASAMS sẽ trở thành một trong 3 mũi đinh ba đối Đất, đối Hải và đối Không của phương Tây, giúp Ukraine chống lại sức mạnh hỏa lực vượt trội của Nga.

Sự xuất hiện của NASAMS cũng có thể giúp Kiev đối phó tốt hơn với đòn tập kích bằng tên lửa hành trình tầm xa, nhất là khi các loại pháo phòng không, tên lửa phòng không tầm thấp và các máy bay tiêm kích Ukraine gặp nhiều khó khăn trong nỗ lực đánh chặn tên lửa hành trình Nga.

Tuy nhiên, theo thông tin đưa ra hồi đầu tháng 7, trong thời điểm hiện tại, Lầu Năm Góc sẽ chỉ cung cấp cho Ukraine 2 hệ thống NASAMS, bởi Mỹ và các đồng minh cũng không được trang bị nhiều hệ thống tên lửa này.

Nếu chỉ được trang bị số lượng ít ỏi, hiệu quả của NASAMS cũng sẽ rất hạn chế bởi phạm vi tấn công của tên lửa hành trình và UAV Nga là rất rộng. Hơn nữa, việc có ít bệ phóng NASAMS cũng khiến chúng rất dễ bị lộ, để Nga có thể tập trung hỏa lực đánh thẳng vào các hệ thống này.

Toàn Thắng