Ukraine nỗ lực xoay chuyển cục diện trước thượng đỉnh Trump-Putin

Theo dự kiến, ngày 15-8 tại bang Alaska (Mỹ) sẽ diễn ra hội nghị thượng đỉnh giữa Tổng thống Nga Vladimir Putin và Tổng thống Mỹ Donald Trump. Thời gian qua đặc biệt sau khi lịch thượng đỉnh được công bố cuối tuần trước, Ukraine đã tích cực làm mọi cách có thể để tác động suy nghĩ của ông Trump theo hướng có lợi cho Ukraine cũng như giành lợi thế trên bàn đàm phán.

Những nỗ lực phút chót của Ukraine

Trên chiến trường, Ukraine căng mình giữ các tuyến phòng thủ trước đà tiến công nhanh và mạnh của Nga ở miền Đông, đặc biệt ở tỉnh Donetsk. Đáng chú ý, vừa qua, Ukraine đã điều lực lượng tinh nhuệ Quân đoàn Azov số 1 của Lực lượng Vệ binh Quốc gia Ukraine tới trấn giữ các cứ điểm phòng thủ ở điểm nóng giao tranh Pokrovsk - thành trì chiến lược ở Donetsk đang bị Nga siết vòng vây một nửa từ đông bắc đến tây nam.

Kiev cũng tăng cường tấn công các cơ sở liên quan dầu mỏ của Nga với mục tiêu nhắm vào nguồn tiền chính Moscow dùng duy trì cuộc chiến ở Ukraine, gây sức ép buộc Nga phải nhượng bộ. Gần đây nhất, hôm 13-8, Ukraine tuyên bố đã nhắm vào trạm bơm dầu Unecha, một nút giao lớn nhất của hệ thống đường ống Transneft Druzhba trải dài khoảng 9.000 km, gây ra một vụ hỏa hoạn lớn.

Tuy nhiên, những ngày gần đây, lực lượng Nga liên tục tuyên bố giành được những khu định cư ở Donetsk cũng như chọc thủng một đoạn phòng tuyến của Ukraine ở TP Dobropillia (tỉnh Donetsk), cách tâm điểm Pokrovsk khoảng 22 km về phía bắc. Đây được coi là thành quả nhanh nhất và đáng chú ý nhất của Nga trong hơn một năm qua, đặt Dobropillia trước nguy cơ thất thủ và đe dọa mở rộng tiến công tới các khu vực khác.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky gặp Thủ tướng Đức Friedrich Merz tại Berlin (Đức) trước khi họp trực tuyến với Tổng thống Mỹ Donald Trump và các lãnh đạo châu Âu. Ảnh: POOL

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky cố gắng khẳng định Nga đang ở thế bất lợi trên chiến trường. Ông Zelensky nói rằng cuộc đột kích ở Dobropillia mang tính chiến thuật và quy mô nhỏ hẹp, chỉ là đòn tâm lý trước thượng đỉnh Trump-Putin. Theo ông Zelensky, Nga đang chịu tổn thất trên chiến trường gấp 3 lần so với Ukraine, khi mỗi ngày có khoảng 1.000 lính Nga thương vong.

Trên mặt trận ngoại giao, ông Zelensky cũng đã tập hợp được sự ủng hộ khi tích cực liên lạc với các đồng minh châu Âu để làm rõ quan điểm của Ukraine về việc chấm dứt xung đột, trong đó có việc Ukraine sẽ không chấp nhận từ bỏ một phần lãnh thổ để đổi lấy lệnh ngừng bắn. Cạnh đó, ông Zelensky thúc đẩy châu Âu tổ chức một cuộc họp với ông Trump mong thống nhất quan điểm giữa ba bên trước thượng đỉnh Nga-Mỹ, tránh kịch bản ông Trump sẽ bị ông Putin thuyết phục làm theo những điều khoản mà Nga đưa ra.

Tín hiệu vui cho Ukraine

Dường như nỗ lực ngoại giao của ông Zelensky đã có thành quả tích cực. Ngày 13-8 Tổng thống Mỹ Donald Trump đã nhất trí với ông Zelensky cùng các lãnh đạo châu Âu về những “lằn ranh đỏ” trong các cuộc đàm phán sắp tới với ông Putin.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky gặp Thủ tướng Đức Friedrich Merz tại Berlin (Đức) trước khi họp trực tuyến với Tổng thống Mỹ Donald Trump và các lãnh đạo châu Âu. Ảnh: FILIP SINGER

Theo đó, trong cuộc họp trực tuyến với lãnh đạo Ukraine và châu Âu, ông Trump dường như có ý rằng muốn Nga-Ukraine đạt được một ngừng bắn vô điều kiện sau cuộc gặp với ông Putin. Ông Trump cũng nói với các đồng minh rằng ông sẽ không đàm phán về các vấn đề lãnh thổ với Nga mà Ukraine phải thảo luận trực tiếp vấn đề này với Nga.

Một điểm thay đổi đáng kể nữa trong quan điểm của ông Trump mà Tổng thống Pháp Emmanuel Macron chỉ ra là ông Trump bày tỏ ủng hộ đối với các đảm bảo an ninh cho Ukraine, trong đó có vai trò của Mỹ.

Hậu quả cuộc giao tranh Nga-Ukraine tại tỉnh Donetsk hồi tháng 6. Ảnh: THE NEW YORK TIMES

Sau cuộc họp với các đồng minh, Tổng thống Trump đã cảnh báo Nga sẽ gánh hậu quả rất nghiêm trọng nếu ông Putin không đồng ý chấm dứt chiến tranh sau cuộc gặp ở Alaska. Ngược lại, nếu cuộc gặp suôn sẻ, ông Trump nói rằng ông muốn tổ chức một cuộc họp cấp cao ba bên, trong đó có sự tham dự của ông Zelensky, để khởi động các cuộc đàm phán hòa bình.

Trước đó, trong một loạt các cuộc điện đàm và cuộc họp, ông Trump và các quan chức cấp cao Mỹ như Phó Tổng thống JD Vance và Ngoại trưởng Marco Rubio, đã bày tỏ sẵn sàng phối hợp chặt với châu Âu để đảm bảo một lệnh ngừng bắn và tiến tới một "thỏa thuận công bằng" nhằm chấm dứt chiến tranh.

Sau cuộc họp giữa Ukraine, Mỹ và châu Âu, Tổng thư ký NATO Mark Rutte nói rằng cuộc họp rất tuyệt vời, cho thấy các bên đều đoàn kết trong nỗ lực chấm dứt chiến tranh và giờ “quả bóng đang ở trong sân của Nga”. Ông Rutte cũng đã nói với ông Trump rằng đề xuất của Nga về việc Ukraine từ bỏ lãnh thổ ở Donetsk để đổi lấy lệnh ngừng bắn sẽ có nghĩa là mở một “con đường cao tốc” để quân đội Nga tiến vào Kiev.

ĐỨC HIỀN