Ukraine phá hủy A-60 gắn laser của Nga ở Taganrog-Yuzhny

Ngày 25/11, một cuộc tấn công nhằm vào sân bay Taganrog-Yuzhny đã phá hủy A-60, nền tảng thử nghiệm vũ khí laser độc nhất của Nga. Theo video được công bố, đám cháy lớn và các vụ nổ thứ cấp đã bùng phát tại khu vực cơ sở dùng để thử nghiệm, bảo trì máy bay chuyên dụng. Theo Military Watch, đây là tổn thất có giá trị lớn, khó thay thế nhanh.

Military Watch: Máy bay "hàng độc" của Nga gục ngã sau đòn đánh của Ukraine, mất là rất khó thay thế- Ảnh 1.

Tổng quan nhiệm vụ của A-60

A-60 được đưa vào phục vụ từ đầu những năm 1980, phát triển trên khung thân máy bay vận tải Il-76MD. Nền tảng này được sử dụng để nghiên cứu sự phân tán chùm tia laser trong tầng thượng quyển và liên tục được hiện đại hóa song hành với các thế hệ vũ khí năng lượng định hướng mới.

Theo các báo cáo, đến cuối những năm 2010, A-60 đã hoàn tất thử nghiệm một hệ thống vũ khí laser chống vệ tinh. Dù vậy, A-60 không được thiết kế cho vai trò chiến đấu; các hệ thống laser chống vệ tinh dự kiến sẽ tích hợp lên các máy bay chiến đấu như MiG-31 và PAK DP.

Diễn biến tấn công và đặc điểm mục tiêu

Video từ hiện trường cho thấy ngọn lửa lớn thiêu rụi A-60 cùng các vụ nổ thứ cấp tại khu vực cơ sở thử nghiệm, bảo trì. Theo Military Watch, A-60 là một trong các tài sản giá trị nhất trong kho vũ khí Nga nhờ vai trò then chốt trong chương trình vũ khí năng lượng định hướng trên không.

Military Watch: Máy bay "hàng độc" của Nga gục ngã sau đòn đánh của Ukraine, mất là rất khó thay thế- Ảnh 2.

Chiến thuật: UAV tầm xa và nhắm mục tiêu giá trị cao

Theo nguồn này, trong bối cảnh tiền tuyến khó khăn, các đơn vị UAV của Ukraine tiếp tục đạt kết quả trong các đòn tấn công sâu vào lãnh thổ Nga, nhắm vào mục tiêu giá trị cao. Các cuộc tấn công bao gồm cơ sở chế biến dầu mỏ, có khả năng tác động đến xuất khẩu dầu.

Ngày 1/6, chiến dịch Mạng Nhện được cho là đã phá hủy nhiều máy bay ném bom Tu-95MS và Tu-22M3 tại các căn cứ khác nhau, gây tổn thất mà hạm đội hàng không chiến lược Nga có thể mất nhiều năm để phục hồi.

Bối cảnh công nghiệp và khả năng thay thế

Giá trị thực tế của chiếc A-60 sau vụ việc vẫn để ngỏ, do chưa rõ kế hoạch sử dụng tiếp cho thử nghiệm vũ khí laser trên không. Một số nguồn cho rằng hệ thống laser Peresvet đã hoàn tất thử nghiệm, đồng nghĩa A-60 có thể chỉ còn vai trò cho các thế hệ vũ khí xa hơn.

Military Watch nhận định sự tan rã của Liên Xô và mất mát các ngành công nghiệp từng tham gia chế tạo A-60 cùng thiết bị độc đáo đi kèm khiến việc thay thế máy bay này rất khó khăn; Nga có thể phải phụ thuộc lớn vào nguồn linh kiện từ nước ngoài để bù đắp.

Năng lực chống vệ tinh: các chương trình bổ trợ

Theo nguồn, dù công nghiệp quốc phòng Nga suy giảm ở nhiều lĩnh vực kể từ sau Liên Xô, đầu tư vào chiến tranh không gian và hệ thống chống vệ tinh vẫn duy trì mức cao. Bên cạnh laser, Nga phát triển các chương trình tên lửa chống vệ tinh như S-500, S-550 và A-235.

Ở chiều ngược lại, Military Watch cho rằng các lực lượng Ukraine nhận hỗ trợ đáng kể từ nhân sự phương Tây tại thực địa và tiếp cận tình báo vệ tinh, qua đó tạo điều kiện cho các đòn tấn công sâu. Ngành công nghiệp quốc phòng Ukraine được cung cấp lượng lớn linh kiện và tài chính để duy trì sản xuất UAV.

Khuyến nghị từ phương Tây và hệ quả tác chiến

Vào tháng 7, Thiếu tướng Quân đội Đức Christian Freuding kêu gọi Ukraine tăng cường tấn công các sân bay Nga: “Bạn cũng có thể gián tiếp ảnh hưởng đến tiềm năng tấn công của các lực lượng xung kích Nga trước khi chúng được triển khai,” và nhấn mạnh: “Hãy sử dụng các phương tiện chiến tranh đường không tầm xa để tấn công máy bay và sân bay trước khi chúng được sử dụng. Đồng thời, hãy nhắm mục tiêu vào các cơ sở sản xuất vũ khí.”

Đánh giá ngắn

Tác động trực tiếp: mất một nền tảng thử nghiệm vũ khí laser độc nhất, ảnh hưởng đến tiến độ thử nghiệm và tích hợp năng lượng định hướng trên không.
Khó khăn thay thế: rủi ro đứt gãy chuỗi công nghiệp thời Liên Xô có thể kéo dài thời gian khôi phục năng lực.
Bối cảnh chiến dịch: UAV tầm xa tiếp tục được sử dụng để đánh vào mục tiêu có giá trị cao, phù hợp khuyến nghị nhắm vào sân bay và cơ sở công nghiệp quân sự.

CTVX