Ukraine sắp cạn ngân sách: EU chạy đua phá vỡ thế bế tắc về tài sản Nga bị phong tỏa

Từ trái sang: Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, Tổng thống Phần Lan Alexander Stubb và Chủ tịch Ủy ban Châu Âu Ursula von der Leyen tại cuộc gặp ở Mỹ ngày 18/8/2025. Ảnh: AA/TTXVN

Theo Politico.eu, trong bối cảnh ngân sách của Ukraine dần cạn kiệt, Liên minh châu Âu (EU) đang gấp rút tìm giải pháp sử dụng tài sản Nga bị đóng băng để tài trợ khoản vay khổng lồ 140 tỷ euro cho Kiev. Tuy nhiên, con đường phía trước vẫn còn nhiều chông gai.

Thời hạn eo hẹp

Nguồn tin trên lưu ý, Kiev có thể phải thắt lưng buộc bụng từ tháng 4/2026 nếu không có thêm hỗ trợ tài chính từ EU hoặc Quỹ Tiền tệ Quốc tế (IMF). Các biện pháp dự phòng sẽ bắt đầu bằng việc ứng trước tiền mặt dành cho năm sau, như trả cổ tức từ các ngân hàng quốc doanh. Tiếp theo, chính phủ sẽ tìm cách bán nợ cho các nhà đầu tư với chi phí tài chính cao.

Khi những lựa chọn này cạn kiệt, Kiev sẽ phải cắt giảm ngân sách cho các đô thị và công cuộc tái thiết thiệt hại do tên lửa cùng thiết bị bay không người lái (UAV) của Nga gây ra. Biện pháp cuối cùng - chưa từng xảy ra trong cuộc xung đột hiện tại - là hoãn trả lương cho công chức, bệnh viện, người về hưu và quân đội.

Khoản vay bồi thường và vai trò của IMF

Ủy ban châu Âu, cơ quan điều hành EU, đang tăng gấp đôi nỗ lực thúc đẩy khoản vay bồi thường trị giá 140 tỷ euro cho Ukraine, sử dụng tài sản bị đóng băng của Nga thay vì dựa vào ngân sách riêng của khối. Hầu hết các bộ trưởng tài chính EU đã đồng ý ủng hộ sáng kiến này.

Ủy viên kinh tế EU Valdis Dombrovskis đã cảnh báo các bộ trưởng rằng chi phí của việc không hành động còn lớn hơn nhiều so với hậu quả của việc tiếp tục vay tiền.

IMF cũng đang chuẩn bị gói vay mới khoảng 8 tỷ USD cho Ukraine. Tuy nhiên, việc giải ngân phụ thuộc vào việc EU có đồng ý sử dụng số tiền bị đóng băng của Moskva để tài trợ cho khoản vay lớn hơn hay không - về cơ bản là một sự bảo lãnh cho IMF. Ukraine sẽ không phải trả khoản vay này trừ khi Nga chấm dứt chiến sự và "đồng ý bồi thường".

Những rào cản chính trị

Bỉ vẫn là quốc gia kiên trì nhất, lo ngại rằng việc sử dụng các tài sản bị đóng băng - hiện nằm dưới sự kiểm soát của công ty lưu ký tài chính Euroclear có trụ sở tại Brussels - sẽ khiến nước này phải đối mặt với sự trả đũa của Nga.

Tuy nhiên, Slovakia và Hungary, mới là thách thức thực sự. Cứ 6 tháng một lần, các nước EU cần nhất trí thông qua các biện pháp trừng phạt Nga, trao cho Budapest và Bratislava quyền phủ quyết. Ủy ban châu Âu đang tìm kiếm kẽ hở pháp lý để vô hiệu hóa mối thách thức này, mặc dù một số quan chức EU hoài nghi về khả năng thành công.

Một rủi ro mới xuất hiện là vụ bê bối tham nhũng 100 triệu USD trong ngành năng lượng Ukraine liên quan đến các cố vấn chủ chốt của Tổng thống Volodymyr Zelensky. Hungary và Slovakia có thể lợi dụng vụ bê bối này làm cái cớ để bác bỏ sáng kiến sử dụng tài sản bị phong tỏa của Nga chuyển cho Ukraine, trong khi các quốc gia khác có thể đặt ra điều kiện nghiêm ngặt về cách sử dụng khoản tiền.

Ngay cả khi thỏa thuận đạt được trong EU, một số chính phủ châu Âu như Đức vẫn phải trình lên quốc hội để đảm bảo các cam kết, quá trình này có thể mất hàng tháng.

Tóm lại, Ủy ban châu Âu đang chạy đua với thời gian để đề xuất khoản vay bồi thường trước hội nghị thượng đỉnh các nhà lãnh đạo EU vào ngày 18/12 tới.

Vũ Thanh/Báo Tin tức và Dân tộc