Ukraine tập kích cảng Primorsk, Nga mất 'huyết mạch' năng lượng

Ukraine vừa mở một mũi tấn công táo bạo khi triển khai máy bay không người lái tập kích cảng dầu Primorsk ở tây bắc Nga. Đây là lần đầu tiên cảng xuất khẩu chủ lực này bị ghi nhận trúng hỏa lực, buộc hoạt động bốc dỡ dầu tạm thời gián đoạn.

Theo hai nguồn tin trong ngành và Quân đội Ukraine, loạt UAV đã tấn công trong đêm 11 rạng sáng 12/9, gây ra hỏa hoạn và phá hủy một số hạng mục tại cảng. Sự cố khiến tiến trình bốc dỡ dầu phải dừng lại trong buổi sáng hôm sau, dù chưa rõ khi nào hoạt động có thể khôi phục hoàn toàn.

Cơ quan an ninh Ukraine (SBU) xác nhận chiến dịch, cho biết UAV đã gây ra các đám cháy lớn tại hiện trường. Hình ảnh vệ tinh và nhân chứng cho thấy ít nhất hai tàu cùng một trạm bơm bốc cháy. Theo SBU, đây là một phần trong chiến dịch lâu dài nhằm cắt đứt nguồn thu từ dầu mỏ - trụ cột kinh tế và tài chính cho Quân đội Nga.

Thống đốc khu vực Leningrad, ông Alexander Drozdenko, thừa nhận một tàu và một trạm bơm bị cháy. Tuy nhiên, ông khẳng định ngọn lửa đã được khống chế, không có nguy cơ tràn dầu và phủ nhận thông tin cảng phải ngừng hoạt động. Ông cũng cho biết lực lượng phòng không Nga đã bắn hạ hơn 30 UAV trong đêm.

. Dù cho Thống đốc Drozdenko khẳng định hoạt động cảng không bị ảnh hưởng, nhưng các nguồn tin trong ngành dầu mỏ cho biết việc bốc dỡ đã tạm dừng từ sáng sớm. Nhà điều hành Transneft cùng Bộ Năng lượng Nga từ chối bình luận.

Primorsk nằm ven biển Baltic, gần thành phố St. Petersburg, được coi là “cửa ngõ năng lượng” của Nga ra thị trường toàn cầu. Cảng này có khả năng tiếp nhận khoảng 1 triệu thùng dầu thô Ural mỗi ngày cùng 300.000 thùng dầu diesel, trở thành trung tâm xuất khẩu dầu mỏ lớn nhất ở miền Tây nước Nga.

Vụ tấn công đã tác động ngay lập tức đến thị trường quốc tế. Giá dầu Brent trong ngày 12/9 tăng gần 2%, bất chấp áp lực từ tình trạng dư cung và lo ngại nhu cầu yếu hơn tại Mỹ. Giới phân tích nhận định, bất kỳ sự gián đoạn nào tại Primorsk đều có thể làm biến động nguồn cung toàn cầu.

Danh tính hai tàu chở dầu bị trúng hỏa lực cũng đã được xác định. Đó là tàu Aframax Kusto do Solstice Corp sở hữu và tàu Cai Yun do Acceronix Ltd quản lý. Cả hai đều treo cờ Seychelles và có sức chứa khoảng 700.000 thùng dầu mỗi chiếc. Mức độ thiệt hại hiện vẫn chưa được công bố chính thức.

Đây không phải là lần đầu tiên Ukraine nhắm vào hạ tầng năng lượng Nga. Trong những tháng gần đây, cảng Ust-Luga gần Primorsk và cảng Novorossiisk ở Biển Đen nhiều lần trúng UAV, khiến hoạt động xuất khẩu bị gián đoạn. Ust-Luga đến nay vẫn chỉ khôi phục được một nửa công suất sau đợt tấn công hồi tháng 8.

Trước sức ép từ các đòn tập kích, Nga đã điều chỉnh kế hoạch xuất khẩu tháng 9, nâng lên 2,1 triệu thùng/ngày từ các cảng phía tây - tăng 11% so với dự kiến ban đầu. Sự thay đổi này nhằm bù đắp cho công suất lọc dầu trong nước bị ảnh hưởng bởi các đợt UAV tấn công liên tiếp.

Đêm tấn công Primorsk cũng chứng kiến không phận Nga rúng động. Quân đội Nga cho biết họ đã chặn được tổng cộng 221 UAV trên khắp lãnh thổ. Sân bay Pulkovo tại St. Petersburg thậm chí phải tạm ngừng hoạt động vì lý do an ninh. Phía Ukraine chưa bình luận về con số mà Moscow công bố.

Primorsk mang ý nghĩa chiến lược đặc biệt với Nga. Năm 2001, Tổng thống Vladimir Putin trực tiếp dự lễ khai trương cảng, coi đây là bước đi nhằm giảm sự phụ thuộc vào các cảng Baltic khác. Việc cảng này lần đầu tiên bị phá hoại cho thấy chiến sự đã lan đến đúng “huyết mạch” xuất khẩu dầu mỏ của Nga - một tín hiệu căng thẳng mới trên bàn cờ năng lượng toàn cầu.

Lê Quang