Ứng dụng blockchain vào thanh toán xuyên biên giới

Các diễn giả tham gia thảo luận về thanh toán xuyên biên giới. Ảnh: BTC

Ngày 30-9, Hiệp hội Blockchain và tài sản số Việt Nam (VBA) tổ chức hội thảo với chủ đề “Thanh toán xuyên biên giới: Xu hướng toàn cầu và giải pháp cho Việt Nam”.

Theo ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban ứng dụng fintech Hiệp hội Blockchain và tài sản số Việt Nam (VBA), quy mô thanh toán xuyên biên giới toàn cầu đã đạt gần 200.000 tỷ USD năm 2024 và có thể tăng lên 320.000 tỷ USD vào năm 2032.

Con số này cho thấy nhu cầu giao dịch xuyên biên giới đang trở thành một dòng chảy khổng lồ, giữ vai trò cốt lõi trong hệ thống tài chính quốc tế.

Ông Trần Huyền Dinh, Chủ nhiệm Ủy ban ứng dụng fintech VBA. Ảnh: BTC

Tuy nhiên, việc thanh toán này vẫn tồn tại nhiều hạn chế. Chẳng hạn, mạng ngân hàng đại lý qua SWIFT được coi là trục xương sống cho giao dịch B2B quy mô lớn, song chi phí cao và thời gian xử lý kéo dài từ vài giờ đến vài ngày.

Các dịch vụ chuyển tiền quốc tế như Western Union, MoneyGram giúp kiều hối đến tay người nhận nhanh hơn, đa dạng kênh tiếp cận, nhưng mức phí vẫn cao và thiếu minh bạch thời gian thực.

Trong khi đó, mạng lưới thẻ quốc tế Visa, Mastercard đem lại tiện lợi cho du lịch và bán lẻ, song tổng chi phí toàn cầu phát sinh ước tính lên tới 187 tỷ USD mỗi năm, trong đó ngân hàng phát hành chiếm tỷ lệ lớn nhất…

Chủ đề về thanh toán xuyên biên giới thu hút đông đảo khách mời tham dự. Ảnh: BTC

Tại Việt Nam, World Bank ghi nhận quy mô kiều hối năm 2024 ước đạt 16-18 tỷ USD, tương đương khoảng 4% GDP, đưa Việt Nam nằm trong top 10 quốc gia nhận kiều hối lớn nhất thế giới.

Bên cạnh đó, với hơn 17 triệu khách quốc tế đến Việt Nam giai đoạn 2024-2025 và khoảng 500.000 freelancer (người làm việc tự do) Việt Nam đang hoạt động trên nền tảng toàn cầu cũng đặt ra nhu cầu thanh toán xuyên biên giới nhanh, rẻ, minh bạch.

Để giải quyết nhu cầu đó, các chuyên gia cho rằng, có thể triển khai giải pháp chuyển đổi tài sản mã hóa sang tiền pháp định. Mô hình đầu tiên tại Việt Nam được cấp phép hoạt động trong khuôn khổ sandbox tại Đà Nẵng.

Trong đó, dự án ứng dụng blockchain, có chi phí thấp hơn khoảng 30% so với các kênh truyền thống, đồng thời cung cấp dữ liệu để đánh giá khả năng mở rộng ra các lĩnh vực có nhu cầu cao như kiều hối, thương mại điện tử và chi trả cho freelancer…

Các chuyên gia cũng cho rằng, mô hình mới không thay thế mô hình truyền thống trong thanh toán xuyên biên giới nhưng có thể giúp nâng cao hiệu quả, tăng cường trải nghiệm người dùng, bảo mật, giảm phí giao dịch.

Ông Nguyễn Hải Nam, Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế Quốc hội. Ảnh: BTC

Đặc biệt, với khả năng truy vết và minh bạch của nền tảng blockchain, các kênh toán on-chain sẽ giúp bảo đảm các quy định quốc tế về phòng, chống rửa tiền.

Ông Nguyễn Hải Nam, Ủy viên thường trực Ủy ban Kinh tế Quốc hội cho rằng, việc có thêm một kênh thanh toán mới vừa là cơ hội nhưng cũng là thách thức. Luật Công nghiệp công nghệ số đã được thông qua và sẽ sớm có hiệu lực để tạo hành lang pháp lý cho các hoạt động công nghệ mới như blockchain. Tuy nhiên, các quốc gia vẫn còn nhiều quan điểm khác nhau về blockchain và stablecoin nên Việt Nam cũng cần thận trọng, cân nhắc và áp dụng từng bước.

Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch VBA. Ảnh: BTC

Ông Phan Đức Trung, Chủ tịch VBA cho rằng việc Quốc hội thông qua Luật Công nghệ Công nghệ số và Chính phủ ban hành Nghị quyết 05/2025/NQ-CP ngày 9-9-2025 về thí điểm thị trường tài sản mã hóa đã mở ra hành lang pháp lý mới, cho phép Việt Nam chủ động thử nghiệm những mô hình tài chính - công nghệ trong môi trường kiểm soát chặt chẽ.

Đây là nền tảng để doanh nghiệp và cơ quan quản lý cùng tích lũy dữ liệu, kinh nghiệm thực tiễn, từ đó định hình các chính sách phù hợp với thông lệ quốc tế, hỗ trợ trực tiếp cho sáng kiến thanh toán xuyên biên giới.

Châu Anh