Ứng dụng công nghệ để tiết kiệm điện hiệu quả

Thủ tướng mới đây đã yêu cầu phải tăng cường các giải pháp tiết kiệm điện, trong đó có điện chiếu sáng công cộng và điện cho quảng cáo, trang trí ngoài trời. Theo đó, các Bộ, ngành phải tích cực chỉ đạo thực hiện tiết kiệm điện hiệu quả trên địa bàn, nhất là trong chiếu sáng công cộng, chiếu sáng cho mục đích quảng cáo, trang trí ngoài trời.

Tiềm năng tiết kiệm điện trong chiếu sáng công cộng, quảng cáo và trang trí ngoài trời mang lại hiệu quả thiết thực cho ngân sách - Ảnh: IT

Chỉ đạo này hết sức thiết thực trong bối cảnh tình hình nắng nóng gay gắt kéo dài ở các tỉnh miền Bắc và miền Trung, nhu cầu sử dụng điện đang tăng cao đột biến. Theo báo cáo từ Công ty TNHH MTV Vận hành Hệ thống điện và Thị trường điện Quốc gia (NSMO), ngày 2.6.2025, công suất phụ tải cực đại toàn quốc đã đạt mức 51.672MW vào lúc 13 giờ 40 phút, trở thành mức cao nhất từ trước đến nay.

Chính vì vậy, tiết kiệm điện nói chung, trong lĩnh vực chiếu sáng được xem là giải pháp "cứu cánh" ngắn hạn nhưng hiệu quả và bền vững.

Dù chưa có thống kê chính xác điện dùng cho chiếu sáng công cộng trên cả nước và quảng cáo, trang trí của doanh nghiệp, cơ sở kinh doanh nhưng ước tính tiêu thụ điện của chiếu sáng công cộng tại các đô thị chiếm từ 3- 5% tổng nhu cầu tiêu thụ điện tại các đô thị và lên tới 10% ngân sách dành cho vận hành đô thị ở nhiều địa phương.

Thời gian qua, nhiều địa phương, doanh nghiệp đã có các giải pháp cụ thể nhằm tiết kiệm điện chiếu sáng như hạn chế đèn chiếu sáng công cộng bằng cách bật muộn hơn, tắt sớm hơn; thay thế đèn chiếu sáng truyền thống bằng đèn LED tiết kiệm năng lượng, kết hợp với thiết bị điều khiển thông minh để điều chỉnh cường độ sáng theo khung giờ và lưu lượng giao thông; lắp đặt pin năng lượng mặt trời cho đèn giao thông; hợp tác quốc tế để phát triển đô thị thông minh trong đó có ứng dụng khoa học công nghệ...

Ước tính sơ bộ của một vài Tổng Công ty Điện lực thuộc Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN), việc giảm bớt thời gian chiếu sáng, điều chỉnh cường độ đèn đường đã giúp tiết kiệm khoảng 2-3 triệu kWh điện mỗi tháng, tương đương vài chục tỉ đồng tiền điện. Nếu tính chung cả nước, mỗi tháng có thể tiết kiệm cả trăm tỉ đồng, tương đương hàng nghìn tỉ đồng mỗi năm.

Thực tế hiện nay cho thấy các bộ, ngành, địa phương cần áp dụng các giải pháp quản lý tối ưu, thay thế chiếu sáng bằng các đèn tiết kiệm điện, ứng dụng công nghệ điều khiển tự động, đẩy mạnh triển khai áp dụng các giải pháp sử dụng năng lượng mặt trời trong chiếu sáng công cộng, chiếu sáng cho mục đích quảng cáo, trang trí ngoài trời.

Nhiều chuyên gia cho rằng, việc đẩy mạnh tiết kiệm điện trong lĩnh vực chiếu sáng công cộng và ngoài trời không chỉ dừng lại ở việc "tắt bớt đèn", mà quan trọng hơn là ứng dụng công nghệ hiện đại để quản lý và điều phối hiệu quả hơn.

Theo đó, cần địa phương cần đầu tư thay thế bóng đèn cũ bằng đèn LED tiết kiệm điện trong hệ thống chiếu sáng; Ứng dụng công nghệ điều khiển tự động, cảm biến ánh sáng để điều chỉnh độ sáng theo thời gian trong ngày hoặc lưu lượng giao thông. Tăng cường hơn nữa tích hợp hệ thống điện mặt trời có hệ thốg lưu trữ vào đèn đường, biển quảng cáo, đặc biệt ở khu vực nắng nhiều. Về dài hạn có thể nghiê cứu, đầu tư kết nối hệ thống chiếu sáng vào trung tâm điều hành thông minh, để giám sát và điều khiển từ xa.

Tuy nhiên trong bối cảnh nguồn lực ngân sách đầu tư của các địa phương còn hạn chế, nhất là việc đầu tư hệ thống thông minh có kết nối đồng bộ. Do đó, bên cạnh việc tuyên truyền, nâng cao ý thức trách nhiệm của cơ quan, doanh nghiệp, vẫn cần thêm những chính sách hiệu quả hơn như ban hành quy định bắt buộc hoặc khuyến khích doanh nghiệp quảng cáo, trang trí sử dụng thiết bị chiếu sáng tiết kiệm năng lượng; tăng cường hỗ trợ tín dụng xanh, ưu đãi vay vốn cho doanh nghiệp đổi mới công nghệ chiếu sáng…

"Có thể khẳng định, tiềm năng tiết kiệm điện trong chiếu sáng công cộng, quảng cáo và trang trí ngoài trời vẫn còn nhiều và mang lại hiệu quả thiết thực cho ngân sách của mỗi cơ quan đơn vị, giúp bảo vệ môi trường và giảm áp lực cho hệ thống điện quốc gia. Do đó, nếu triển khai đồng bộ với kế hoạch hành động cụ thể sẽ góp gió thành bão để đạt được mục tiêu đề ra", đại diện Bộ Công Thương nhấn mạnh.

Tuyết Nhung